Læknaneminn - 01.11.1969, Blaðsíða 13

LÆKNANEMINN
13
leitt tíðari á konum en körlum.
Nokkur frávik eru frá þessari
reglu, og skulu þau athuguð sér-
staklega.
1 yngsta aldursflokki beggja
rannsókna er kjálkagarður tíð-
ari hjá körlum en konum.
Hvað beinaflokkinn snertir, er
vafasamt að leggja upp úr þessu,
bæði vegna þess, hve fá bein eru í
flokknum og svo vegna hins, að
kynákvörðun beina í þessum
aldursflokki er mun óábyggilegri
en í hinum. En hvað viðvíkur
barna- og unglingaflokkunum frá
1962, þá er kynmunurinn ótvíræð-
ur á kjálkagarðinum, og ætti það
þá að tákna, að hann myndist fyrr
hjá körlum en konum, en eftir
tvítugsaldur er garðamyndunin
mun örari hjá konum en körlum.
Það mætti hugsa sér, að það
standi eitthvað í sambandi við
barneignir kvenna (sjá síðar).
I rannsóknarhópnum frá 1962 fer
görðunum reglulega fjölgandi með
vaxandi aldri í karlaflokkunum,
en aldursflokkar kvenna hafa
nokkra sérstöðu, Þar eru góm-
garðar almennari í tveim yngri
aldursflokkunum heldur en í þeim
eldri tveim, og raunar eru þeir
fleiri í yngsta flokknum en hjá
konum eldri en 19 ára í heild.
Ég kem ekki auga á frambæri-
lega skýringu á þessu fyrirbæri.
Menn fæðast ekki með gómgarð
svo gera má ráð fyrir, að þeim
fjölgi með aldrinum a. m. k. fram
undir fimmtugt, því ekki er vitað
til, að gómgarður hverfi aftur, ef
hann á annað borð hefur myndazt.
Öðru máli gegnir mn kjálkagarða,
sem eru staðsettir á tanngarði, en
hann eyðist þegar tennur missast
og má þá gera ráð fyrir, að kjálka-
garðurinn hverfi einnig með hon-
um, a. m. k. benda beinarannsókn-
irnar til þess. Úr þeim hef ég
sleppt þeim kjálkum, sem voru
með það eydda tanngarða, að ekki
er hægt að dæma um, hvort kjálka-
garður kynni að hafa verið stað-
settur þar. Enþeirvoruörfáir,sem
þannig var ástatt um, enda aðeins
einn kjálki algerlega tannlaus við
lát mannsins. 1 rannsóknunum frá
1962 eru allir utan tannleysingjar,
og það þó ekki væri nema ein tönn
eftir. Nú má telja líklegt, að þeg-
ar búið sé að missa mikinn hluta
tannanna, þá sé tanngarðurinn
orðinn það eyddur, að eitthvað af
kjálkagörðunum hafi einnig eyðzt.
Ennfremur er það alkunn stað-
reynd, að konur missa fyrr tenn-
ur en karlar, sérstaklega ef þær
hafa staðið í barneignum. Tel ég
það eðlilegustu skýringuna á því,
hve kjálkagarðar eru fáir í ald-
ursflokki kvenna eldri en 49 ára.
Af þeim 3455 mönnum, sem rann-
sakaðir voru 1962, voru 956 tann-
leysingjar eða meira en f jórði hver
maður (27,7%). Af þeim eru 1.9%
með gómgarð og 2,8% með kjálka-
garð, en ekki er þess getið, hvern-
ig þeir skiptast á kynin.
Það verður ljóst af töflu 1, að
við allan samanburð á görðum
milli hópa eða þjóða verður að
hafa nána hliðsjón af aldri og
kyni einstaklinganna í hópunmn
til að geta metið niðurstöður
réttilega. Ennfremur er það lík-
legt, að bezti samanburðurinn á
tíðni garða milli beina- og manna-
rannsóknanna íslenzku fáist með
því að bera saman fullorðna á
aldrinum 20—49 ára í manna-
rannsóknumun og aldursflokkana
adult-senil í beinarannsóknunum
og telja þar aðeins þá garða, sem
ég hef táknað sem greinilegir og
áberandi. Þannig er tafla 2 unn-
in, en hún sýnir aldabreytileika á
tíðni garða.
Af töflu 2 sést, að frá fyrsta til