Læknaneminn - 01.03.1970, Page 42

56
LÆKNANEMINN
AMINE), önnur betur í
basísku (streptomycín oe
skyld lyf).
8. Hvort 2 lyf gefin samtímis
séu að draga úr verkunum
hvors annars.
9. Hvort um veirusýkingu geti
verið að ræða.
10. Hvort sýklar hafi vaxið upp
með mótstöðu gegn viðkom-
andi lyfi.
Sýklalyf hafa ekki eingöngu
verið notuð til að meðhöndla sýk-
ingar, heldur og til að fyrirbyggja
bær. Mjög hefur þó dregið úr fyr-
irbyggiandi notkun á síðari árum,
þar eð hún virðist geta greitt
sýklum með lyf jamótstöðu braut á
kostnað hinna saklausari. Nú orð-
ið er fyrirbyggjandi meðferð að-
alleva notuð til að hindra gigtsótt
í að blossa upp, til að hindra end-
urtekna hiartaþelsbólgu í fólki
með gervilokur í hjarta, í sam-
bandi við aðgerðir á fólki með
hiartalokuvalla og við endurtekn-
ar, langvinnar þvagfæra- og
berkiubólgur. Þá mun og víðast
vera siður á skurðdeildum að nota
fvrirbvggiandi sýklalvfiameðferð
í 1—2 sólarhringa á undan aðgerð-
um á s. k. ,,óhreinum“ líffærum,
og ætti bá helzt að nota lvf, sem
verka eingöngu í meltingarvegin-
um siálfum.
Skai nú vikið að bví í einföld-
um dráttum. hvers konar sýklar
séu oftast á ferðinni í mismunandi
líffærum og hvaða lvf séu líkleg-
ust til að ga°Tia bezt í viðkomandi
svkingu. Eftirfarandi ábendingar
eiga fvrst og fremst við um stálp-
uð börn og fullorðna, bar eð höf-
nndur hefur enga revnslu í með-
fer-8 sýkinga í ungbörnum.
Efri loftveqir,
eyru oa munnhol:
Rhinitis acuta og nasopharyng-
itis acuta eru miklu oftar af völd-
um veira en baktería og sýklalyf
þá gagnslaus.
Sýking í afholum nefs, miðeyra,
munnholi og kokeitlum er langoft-
ast af völdum Gram-jákvæðra
sýkla, og mundi penicillín eiga
bezt við, en súlfalyf eru einnig oft
notuð. Tetracyklín verka að vísu
líka á þessa sýkla, en þau geta
setzt í tennur í vexti og litað þær
og ætti því ekki að gefa þau þung-
uðum konum eða börnum upp að
7—8 ára aldri. Miðeyrabólga í
ungum börnum er stöku sinnum
af völdum Hemophilus influenzae
og er ampicillín þá bezta lyfið.
Miðeyrabólgu þarf að meðhöndla í
a. m. k. 10 daga, en hinar sýking-
arnar yfirleitt í 5—-7 daga.
Barkabólga (pseudocroup) í
börnum orsakast yfirleitt af veiru,
en í kjölfarið kemur stundum
Hemophilus influenzae og væri
því réttast að velja ampicillín gegn
þessari sýkingu.
Bráð berkjubólga í áður heil-
brigðu fólki er oftast af völdum
veiru. Komi bakteríur í kjölfarið,
getur verið um ýmsar tegundir að
ræða og eru þá ýmist valin peni-
cillín, ampicillín eða tetracyklín.
Meðferð á langvinnri berkjubólgu
og bronkíektasíum er miklu erf-
iðari, og sem áður segir er stund-
um reynd langvinn lyfjameðferð
gegn þeim (tetracyklín, súlfa,
penicillín). Einnig ber að muna,
að öndunarþjálfun og „postural
drainage" eru ekki síður mikilvæg
en lyf við þessum sjúkdómum.
Lungu:
Lobar pneumonia orsakast lang-
oftast af Str. pneumoniae, og er
penicillín þá bezta lyfið. Tetra-
cvklín og erythromycín mundu
líka verka vel.
Bronchopneumonia getur verið