Læknaneminn - 01.03.1970, Side 61

LÆKNANEMINN
51
þeir teflon kanylur, sem eru lítt
vefjaertandi, og tengislöngur úr
silastikgúmmí, en þær má forma
að vild og leggja í lykkju undir
húðina, áður en þær ganga út í
gegnum hana. Með þessu ávinnst
tvennt: Lítil vefjaerting og h'til
sýkingarhætta, enda geta tengsl
þessi enzt mánuðum og jafnvel ár-
um saman. Var nú unnt að hefja
reglubundna dialysu fyrir alvöru,
enda gert í æ vaxandi mæli. Ný-
lega er fram komin enn endurbætt
tengingartækni, sem lofar góðu.
Er þá einfaldlega búin til arterio-
venös samgangur (fistula) fram-
arlega á útlim. Víkkar þá bláæðin
smám saman og myndar poka, sem
stungið er á við hverja meðferð.
Blóði er dælt úr pokanum gegnum
gervinýrað og skilað aftur inn í
pokann. Hér er lítil hætta á storkn-
un, sáralítil sýkingarhætta og
sjúklingurinn er frjáls til allra at-
hafna án ótta við að eyðileggja
samganginn. Aðrar framfarir á
seinni árum hafa miðað að fram-
leiðslu á ódýrari einnota síum (en-
gangs filterum) með litlu rúm-
fangi og lítilli rennslismótstöðu, er
geri áfyllingu með utanaðkomandi
blóði og blóðdælur óþarfar.
Gerð og starf gervinýrans.
Sellofanhimnan virðist heilleg
við fyrstu sýn. Á henni er þó ara-
grúi örsmárra gata, um 60 áng-
ström í þvermál, er taka yfir 30-
40% af yfirborði himnunnar.
Vatnssameindir og uppleyst efni
geta því smogið í gegnum himn-
una. Stærstu eindir í blóði smjúga
treglega eða ekki gegnum himnuna
og_á það einnig við um sýkla.
I síunni leikur blóð sjúklingsins
öðrum megin um himnuna, en sér-
stakur skolvökvi hinum megin. Ef
skolvökvinn inniheldur enga urea,
en blóðið t.d. 150 mg/100 ml, er
um að ræða þéttnishalla (con-
centrationsgradient) milli blóðs
og skolvökva. Urea smýgur þá
undan þeim halla gegnum himn-
una yfir í skolvökvann. Mundi þá
að lokum verða jafnhá þéttni í
blóði og skolvökva, ef ekki kæmi
til stöðug endurnýjun á hvorum
tveggja vökvanna. Á þennan máta
lækkar ureaþéttnin í blóði smám
saman, og á það einnig við um
önnur úrgangsefni og eiturefni.
Til þess að æskileg efni blóðsins
hverfi ekki sömu leið, er gripið til
þess ráðs að bæta hinum helztu
þeirra í baðvökvann með hæfilegri
þéttni. Séu slík efni með sömu
þéttni báðum megin himnunnar,
smýgur jafnmikið af þeim hvora
leið og jafnvægi helzt. Algeng sam-
setning skolvökva við langtíma
(króníska) hæmodialysis er sýnd
í töflu 1. Sjá má, að þéttni natrí-
ums og kalíums er lægri en eðh-
leg þéttni jóna þessara í blóðvatni.
TAFLA 1.
Samsetning skolvökva við lang-
tíma hæmodialysu.
Samsetning (gröm/100 1)
NaCl 584.5
NaHCO., 252.0
KCl 22.4
Mg-acetat 10.4
Ca-acetat 26.4
glukosa 200-1000
Þéttni jóna (mEq/1)
Na+ 130.0
K+ 3.0
Mg++ 2.0
Ca++ 3.0
CU 103.0
hco3- 30.0
Acetat~:‘ 5.0