Læknaneminn - 01.11.1978, Blaðsíða 16

autt. Legionnaires sjúkdómurinn hefur einnig valdiö
faröldrum í Ohio, Tennessee svo og stórum faraldri
í Vermont 1977.12 Og nú þegar þetta er skrifað hafa
fundist nokkrir tugir tilfella í New York borg.
Utan Bandaríkjanna hefur enn sem komið er ekki
fundist merki um stóra faraldra, en nokkur tilfelli
komu upp á svipuðum tíma í Benidorm á Spáni13,14
og þá virtust sjúklingarnir einnig tengjast ákveðnu
hóteli. Þegar athuguð er tíðni sjúkdómsins utan
Bandaríkjanna ber Jíess að gæta, að það er einungis
mjög nýlega, að tök voru á að gera blóðvatnspróf
gegn Legionnaires sjúkdómi annars staðar en í
Bandaríkjunum og kann að vera að ekki séu öll kurl
til grafar komin varðandi tíðni hans í Evrópu og
annars staðar. Einstök tilfelli af sjúkdómnum hafa
komið upp í flestum ríkjum Bandaríkjanna,2’15,16
Bretlandi,17 Svíþjóð, Skotlandi og sjálfsagt fleiri
löndum, og eru augu manna smám saman að opnast
fyrir því, að hér er líklega á ferðinni útbreiddara
vandamál en talið var í fyrstu. Giskað hefur verið á
fjölda sjúklinga með Legionnaires sjúkdóm í Banda-
ríkjunum og sérfræðingar CDC í Atlanta telja lík-
legt, að 5000 tilfelli komi árlega þar í landi og lang-
flest af þeim einstök en ekki í faröldrum.
Legionntiires bahterían
Utlit bakteríunnar, bæði úr æti og eins úr sýkt-
um vefjum, er svipað, jrað er að segja staflaga, 1-4
micron að lengd. Við gramlitun er bakterían gram
neikvæð, en tekur illa gramlitun. Hægt er að rækta
hana beint á föstu æti, Mueller-Hinton, þar sem bætt
er við 1% hemoglobini og 1% isovitalex.2 Sýrustig
þarf að vera 6,8 og best ræktast hún við 5% CO^
og 35° hita. Ekki hefur tekist að flokka Legion-
naires bakteríuna í ákveðinn flokk og virðist hún
standa ein, að minnsta kosti enn sem komið er.
Strax og Legionnaires bakterían ræktaðist voru
gerð næmispróf gegn ýmsum sýklalyfjum. Áttu
menn von á, að bakterían væri ónæm fyrir slíkum
lyfjum, þar sem reynsla allra, sem annast höfðu
sjúklinga með sjúkdóminn var sú, að flest sýklalyf
með einum eða tveimur undantekningum, virtust lítil
áhrif hafa á sjúkdómsgang.1 Næmisprófun sýndi
hins vegar, að bakterían var vel næm fyrir flestum
sýklalyfjum, þar á meðal penicillini, gentamicini,
chloramphenicoli, erythromycini, tetracyclini og
fleirum.18 Af þessum lyfjum hafa aðeins erythro-
mycin og ef til vill tetracyclin haft einhvern lækn-
ingakraft og virðist því vera hróplegt misræmi milli
in vitro og in vivo áhrifa sýklalyfjanna.
Enginn kann góða skýringu á þessu fyrirbrigði,
en vera má að hennar sé að leita í því, að flest sýkla-
lyf hafa lítil áhrif inni í frumum, en þar er ef til
vill höfuðvígi Legionnaires bakteríunnar. Undan-
tekningar frá þessari reglu eru meðal annars erythro
mycin og tetracyclin, sem hafa þá sérstöðu að kom-
ast inn í frumur og geta náð til bakteríunnar þar.
Flestum virðist bera saman um, að kvikni grunur
um Legionnaires sjúkdóm er sjálfsagt að beita
erythromycin meðferð og er greinilegt, að með slíkri
meðferð má lækka dánartölu verulega.5
Samanteht
Gerð hefur verið nokkur grein fyrir Legionnaires
sjúkdómi og þeirri bakteríu sem honum veldur og
lýst nokkrum faröldrum, sem sannanlega hafa staf-
að af Legionnaires sjúkdómi. Sjúkdómuinn hefur
ekki borist til íslands svo vitað sé, en skorað er á
lækna að sjái þeir sjúklinga, eða viti um, sem hafa
eða hafa haft sjúkdómsmynd, sem svipar til Legion-
naires sjúkdóms, að gera ráðstafanir til að sanna
eða afsanna greininguna með því að senda serum í
blóðvatnspróf gegn Legionnaires sjúkdómi. Eru tök
á að gera þetta bæði í Skotlandi og Bandaríkjunum
og innan tíðar á fleiri stöðum. Engu skal spáð um
hvort Legionnaires sjúkdómur finnist á íslandi, en
benda má á reynslu Bandaríkjamanna um hversu
útbreiddur sjúkdómur getur verið, án þess að nokk-
urn gruni að þar sé um sérstakan sjúkdóm að ræða.
Eitt er vist, og það er að sjúkdómurinn greinist hér
aldrei nema menn viti af honum og geri þær rann-
sóknir, sem nauðsynlegar eru til að útiloka hann.
HEIMILDIR:
1. Fraser, D. W., Tsai, T. R., Orenstein, W. et al.: Legion-
naires’ Disease: Description of an epidemic. New Eng. J.
Med., 297:1189-1197, 1978.
2. McDade, J. E., Shephard, C. C., Fraser, D. W. et al.:
Legionnaires’ Disease: Isolation of a bacterium. New
Eng. J. Med., 297:1197-1203, 1978.
3. Chen, J. R., Francisco, R. B., Miller, T. E.: Legionnaires’
Disease: Nickel levels. Science, 196:906-908, 1977.
Framh. á bls. 33.
14
LÆKNANEMINN