Læknaneminn - 01.09.1981, Blaðsíða 26

fínu mergjarrúmum beinvefsins,
og aðgreina hana þannig frá
þeirri, sem gengur út frá medulla
og periosteum.
Ostitis kemur fram í eptirfylgj-
andi höfuðmyndum.
1. Rarificerandi ostitis (in-
fiammatorisk osteoporose) er í því
fólgin, að það myndast granulat-
ionsvefur við proliferation af smá-
um cellum, en á meðan á þessu
stendur bráðnar beinvefurinn
upp; en hvernig, beinvefurinn
þannig breytist er ekki til hlýtar
kunnugt, það virðistsem að á und-
an þessu fari chemisk breyting
kalksaltanna í beinunum, þannig
að þau breytist í eitthvert uppleys-
anlegt kalkpræparat. Þegar hin
rarificerandi ostitiskemurfyririnni
í spongíösu beini, þá byrjar þar
skjótt suppuration. Þessi suppur-
ation getur annaðhvort verið ein-
föld infiltration alveg eins og í hin-
um linu pörtum, eða þá abscess-
myndun eptir því sem inflammati-
onin er á háu stigi, periosteum
getur tekið þátt í sjúkdómnum, og
ef svo verður þá myndast hinir
köldu congestionsabscessar, sem
einkum koma fyrir í og kringum
columna vertebralis.
í öðrum tilfellum verður aptur
hið spongiösa bein uppleyst við
það, að í gegn um það vex inter-
stitiel svampkenndur granulati-
onsvefur, það myndast fungösi-
teter, sem ýmist eru aðgreindir eða
confluerandi.
Hin rarificerandi ostitis hefur
töluverða þýðingu við græðslu á
beinbroti því að við hana eyðist
callus, sem hefurorðið of mikill.
2. Osteosclerose eða conden-
serandi ostitis er mótsett hinni
rarificerandi ostitis, því hún leiðir
til beinmyndunar eða rjettara
sagt: hún breytirspongiösu beini í
compakt (þjett) bein. Stundum
kemur hún fyrir í leggbeinunum
eða andlitsbeinunum án þess að
rarificerandi ostitis fari á undan
(hin svonefnda leontiasis ossi-
um). Hún leiðir til þess, að mergj-
arholið uppfyllist af beinvef, eða
að beinvefur vex utan á (superfici-
alt); Þetta á sjer stað við suma
sjúkdóma t. d. syphilis.
3. Ostitisinterna caseosa kemur
opt fyrir í hinum spongeösu belt-
um, sjerstaklega í corpus verte-
brarum og beinum í tarsus.
Þessi tegund af ostitis var þeg-
ar, áður en rannsóknir urðu ná-
kvæmari blátt áfram kölluð
beintuberculose af því að hún
kom að eins fyrir hjá skrofulausum
indivídum og menn fundu í bein-
unum ost-degenereraða parta.
Hinar nýjari rannsóknir hafasann-
að þetta. Menn fundu í granulati-
onsvefnum ekta túberkelhnúta,
svo að maður verður að álíta, að
hið ostkennda pródúkt, sem finnst
í þessum beinum, sje „Henfald" af
túberklum. Þegar þessi sjúkdóm-
ur kemur fyrir í hryggjarliðunum,
er hann nefndur Spondylarthrok-
ace (Spondylitis). Þegar eitt eða
fleiri corpora vertebrarum afficer-
ast af þessu eða eyðast að mestu
leyti, fellur hryggjarsúlan meira og
meira saman að framanverðu, og
við það kemur fram kyphosis
Pottii (malum Pottii). Ein modi-
fication af þessum tegundum er
hin svon. Spina ventosa phalang-
um. Það er tilkenningarlaus bólga
í þessum smáu beinum, sem kem-
ur þannig fram að phalanges
gildna við það, að inni í þeim er
rarificerandi ostitis, sem eyðir
þeim, en að utan er ossificerandi
periostitis, sem alltaf bætir nýju
lagi utan á meðan beinið leysist
upp að innanverðu.
4. Ostitis gummosa syphilitica
interessarar en ekki mikið og skal
því ekki talað um þá tegund frekar
í þetta sinn.
C. Osteomyelitis
Jeg sje það fyrst núna, kæru col-
legæ, að það hefði verið nóg efni í
þessa ritgjörð, að taka aðeins
þennan sjúkdóm fyrir; það verður
því aðeins lítið, sem jeg skrifa um
þetta vegna þess að það yrði þá of
langt.
Þessi sjúkdómur(osteomyelitis)
er ekki aðeins complication við
hina fyrrnefndu sjúkdóma, heldur
opt útgangspúnktur fyrir þá. Opt
er þessi sjúkdómur af infectiösum
uppruna, sem er þannig tilkom-
inn, að fyrst hefur virus-infecti-
ons-bacterian komizt inn í blóðið,
og berst svo með circulationinni á
þann stað í mergnum, sem er mót-
stöðulítill (locus minoris resisten-
tiæ) við það að þar hefur orðið litil
hæmorrhagia framkomin við con-
tusio á beininu, þar sest virus að
og gjörir sínar skaðlegu verkanir.
Þessi sjúkdómur kemur helzt fyrir
hjá mönnum á þroska-aldri, og í
þeim beinum sem fljótast vaxa, og
er þá fyrst: femur, þar eptir kemur
tibia, humerus og radius. Afleið-

24
LÆKNANEMINN I'4/i»«i - 34. árg. ,