Bændablaðið - 21.09.2023, Blaðsíða 14

14 Bændablaðið | Fimmtudagur 21. september 2023
FRÉTTIR
Sjávarútvegsráðstefna:
Samfélagsleg ábyrgð í forgrunni
Sjávarútvegsráðstefnan 2023 verður
haldin 2.–3. nóvember í Hörpu.
Áhersluatriði á ráðstefnunni í ár er
samfélagsleg ábyrgð í sjávar- útvegi,
skráning hefst í september.
Á ráðstefnunni mun verða farið yfir
fjölbreytt efni tengt sjávarútvegi í 16
málstofum og erindi um 70 talsins
að sögn forsvarsmanna en dagskráin
er þó enn í vinnslu. Rafrænt
ráðstefnuhefti verður gefið út í lok
október. Sjávarútvegsráðstefnan er
stærsti árlegi vettvangur þeirra sem
starfa í sjávarútvegi.
Viðfangsefnin nú eru m.a. þessi:
• Samfélagsleg ábyrgð sjávar­
útvegs
• Þróun í frystitækni
• Breyttur heimur og áskoranir við
markaðs setningu sjávarafurða
• Verndun hafsvæða – áhrif á
sjávarútveg
• Hvernig löðum við til okkar
fólk?
• Upplýsingagjöf um sjálf bærni:
Hvar liggja tækifærin?
• Hámörkun verðmæta við
nýtingu sjávarlífvera: áskoranir
og tækifæri
• Siglum í átt að hringrásarhagkerfi
• Hverjir borða íslenskan fisk?
• Umbúðalausnir, staða og þróun
• Matvæla­ og fæðuöryggi
sjávarútvegs
• Fjölmenning á vinnustað –
áskoranir og samfélagsleg
ábyrgð
• Verðmætasköpun með notkun
mynd greiningar tækni
• Hollar sjávarafurðir og ímynd
þeirra
• Orkuskipti og innviða­
uppbygging
Hvatningarverðlaun Sjávar­
útvegsráðstefnunnar og TM verða
veitt ungum fyrirtækjum eða
sjálfstætt starfandi einstaklingum
fyrir nýbreytni og þróunarverkefni
sem þykir hafa skarað fram úr
og skapað væntingar um framlag
sem talið er að muni treysta stoðir
íslensks sjávarútvegs, eins og segir
í fréttabréfi ráðstefnunnar. /sá
Náttúruvernd:
Innviðauppbygging til 2025
Fara á í 127 verkefni fram til ársins
2025 við uppbyggingu innviða til
að mæta álagi af ferðamennsku.
Umhverfis­, orku­ og loftslags ­
ráðuneytið hefur gefið út nýja
verkefnaáætlun innan landsáætlunar
um upp­ byggingu innviða til verndar
náttúru og menningarsögulegum
minjum og á hún að gilda fram
til 2025.
Í skýrslu sem kom út í sumar
segir m.a. að með áætluninni
sé haldið áfram að takast á við
mikla og uppsafnaða þörf fyrir
innviðauppbyggingu á svæðum
sem búa við álag af völdum
ferðamennsku. Jafnfram sé vaxandi
þörf á fjármagni til viðhalds
og reksturs þeirra innviða sem
byggðir hafa verið. Fjárheimild
landsáætlunar 2023–2025 nemur
samtals tæpum 2,7 milljörðum króna
og eru áætluð verkefni 127 talsins á
um 82 stöðum.
Eru 56 þeirra ný af nálinni.
Sem dæmi um verkefni má
nefna fuglaskoðunarhús og
fuglasjónauka á nýrri hringleið í
Dyrhólaey, hönnun og framkvæmd
nýs aðkomusvæðis í Friðlandi að
fjallabaki, endurnýjun göngubrúa í
Friðlandi Svarfdæla, bætta aðstöðu
tjaldsvæða á Hornströndum og brú
yfir Staðará, fyrsta áfanga eldaskála
í Hallormsstaðarskógi og hönnun
gönguleiðar og útsýnispalls að
Svartafossi í Skaftafelli. Þá á að
fara í aðgerðir til verndar minjum
að Örlygsstöðum í Skagafirði, svo
fátt eitt sé nefnt.
Talið er að fylgjast þurfi sérstak­
lega með auknu álagi á eftirfarandi
staði sem ekki njóta friðlýsingar:
Flatey (vesturhluta, utan friðlands),
Hjörleifshöfða, Glym, Kirkjufells­
foss, Skála á Langanesi, Brúarfoss,
Sólheimajökul og hluta Reykjanes­
fólkvangs. /sá
Ævintýralegt ferðalag fjallkóngsins
Heimildamyndin Konungur
fjallanna var frumsýnd 12. sept-
ember í Bíó húsinu á Selfossi. Sýnir
hún frá ferðalagi fjallkóngsins
Kristins Guðnasonar og fjall-
mönnum í leitum í stór brotnu
landslagi á Landmanna afrétti.
Myndin gefur raunsanna mynd
af leitum og er afrakstur nokkurra
ára vinnu þar sem fjallmönnum
var fylgt eftir um króka og kima
afréttarins í þremur leitum. Myndin
sýnir samspil manna, dýra og náttúru
með augum fjallkóngsins.
„Mér fannst myndin rosalega
flott enda svæðið sem hún er tekin
upp alltaf jafnfallegt.
Þó mér finnist nú samt alltaf
smá sérstakt að horfa á sjálfan mig.
Myndin sýnir nákvæmlega hvernig
smalamennskur fara fram enda hefur
mér alltaf fundist best að koma fram
bara eins og ég er,“ segir Kristinn
og bætir við að ekkert sé leikið í
þessari mynd.
Stoltir af afréttinum
Sauðfjárbændur eru sjálfstætt
fólk en fyrir þessa vikuferð er
valinn fjallkóngur til að stjórna
leiðangrinum. Í stöðu fjallkóngs eru
valdir menn með leiðtogahæfileika
sem eru úrræðagóðir og svo stað
kunnugir að þeir geta sagt
ókunnugum til um leiðir hvar sem
er á afréttinum. Kristinn hefur gegnt
þessu hlutverki í rúma fjóra áratugi,
eða frá árinu 1981.
„Ég er mjög fylgjandi afréttar­
notkun eins og kemur fram í
myndinni. Það eru skiptar skoðanir á
þessu málefni en tel ég að neikvæðu
röddunum fari fækkandi þó þær
séu háværari. Það virðist vera að
fólk sem byrjar þessa umræðu
hætti aldrei þó það hafi ekkert til
síns máls. Við erum búin að friða
helming afréttarins og höfum staðið
sjálfir í uppgræðslu í samstarfi við
landbótasjóð.
Við erum sannfærðir um það
að við getum sýnt fram á það með
góðum rökum að afrétturinn okkar
er í mjög mikilli framför hvað
varðar gróður enda er hófleg beit
ekkert nema góð fyrir gróðurinn.
Við skömmumst okkar ekki fyrir
neitt og erum stoltir af afréttinum
okkar. Ég tel framtíð afréttanna vera
bjarta. Ég er orðinn gamall og fer
að verða enginn burðarás í þessu og
hef kannski aldrei verið en ég vona
að þeir sem taka við reyni hvað þeir
geta að halda áfram afréttarnotkun,“
bætir hann við.
Mikilvæg heimild
Arnar Þórisson fer með leikstjórn
og stjórn kvikmyndatöku. Fram­
leiðendur myndarinnar eru Áslaug
Pálsdóttir og Guðrún Hergils Valdi­
marsdóttir en saman reka þær
framleiðslufyrirtækið HeklaFilms.
Áslaug var í sveit í Skarði þegar
hún var yngri og hlakkaði alltaf
til að komast á fjall en hugmyndin
aðgerð myndarinnar var einmitt
sú að fanga það ævintýri sem hún
upplifði og gefa áhorfendum innsýn
inn í þann ævintýraheim. Telja þau öll
að Konungur fjallanna sé mikilvæg
heimild um þessa ævafornu hefð enda
sauðfjárhald samofið sögu okkar
Íslendinga. Sýningar á myndinni
hófust þriðjudaginn 12. september og
er myndin sýnd í Bíóhúsinu Selfossi
og Laugarásbíói. /HF
Kristinn Guðnason í Skarði hefur verið fjallkóngur á Landmannaafrétti í rúma fjóra áratugi.
Úr myndinni Konungur fjallanna.
Algalíf:
Framleiðsla á náttúrulegum
plöntuvarnarefnum
– Verkefnið fékk 100 milljóna evrópskan þróunarstyrk
Algalíf, íslenska líftækni fyrir-
tækið, stefnir á að hasla sér völl í
framleiðslu á náttúru legum plöntu-
varnarefnum úr ör þörungum.
Um samstarfsverkefni er að
ræða við franska líftæknifyrirtækið
ImmunRise Biocontrol. Hafa
fyrirtækin fengið þróunarstyrk sem
nemur 100 milljónum íslenskra
króna úr Eureka Eurostars áætlun
Evrópusambandsins.
Plöntuvarnarefni er samheiti á
ýmsum tegundum efna sem eiga að
verja plöntur fyrir óværu eins og til
dæmis skordýrum og sveppum.
Tryggvi Stefánsson, aðstoðar­
forstjóri Algalífs, segir að hin náttúru­
legu varnarefni sem séu í þróun verði
notuð til að verja matjurtir, til að
mynda vínvið og korntegundir eins
og bygg og hveiti. Fyrst og fremst
væri vörnin gegn sveppategundum
og kæmi því í stað hefðbundins
sveppaeiturs. Markmiðið sé að klára
skráningar og tilraunir og koma
vörum á markað á árunum frá 2025
til 2026.
Stór alþjóðlegur markaður er með
plöntuvarnarefni og í tilkynningu
Algalíf segir að áætlað sé að hann
velti nálægt eitt þúsund milljörðum
íslenskra króna – og markaðurinn
fari ört stækkandi þannig að hann
muni tvöfaldast á næstu fimm árum.
Stór hluti þessara efna sé kemískur en
mikil eftirspurn sé eftir náttúrulegum
staðgönguefnum.
Þá þróun styðji Evrópusambandið
og þar sé stefnt á að dregið hafi úr
notkun kemískra varnarefna um
helming fyrir árið 2030.
Algalíf er meðal helstu fram­
leiðenda örþörunga í heiminum
og stærsti framleiðandi Evrópu á
fæðubótarefninu astaxanthín sem
unnið eru úr örþörungum. ImmunRise
Biocontrol sérhæfir sig í rannsóknum
og þróun lífvirkra varnarefna
úr þörungum. Umhverfisvæn
sveppavarnarefni fyrir landbúnað
eru fyrstu afurðir þess. /smh
Náttúrulegu plöntuvarnarefnin eiga
að verja matjurtir eins og korn.