Úrval - 01.06.1963, Qupperneq 112

120
ÚRVAL
ari hendi, hve háttsettur sem
hann er. Óbreyttur lágstéttarapi
má aðeins nota einn fingur. Og
mjög ungir karlapar mega að-
eins horfa á hárprýði hans há-
tignar. Þessum siðareglum er
framfylgt með þýlyndri auð-
mýkt, sem varla þekkist, nema
þá við hirð austurlenzkra drottn-
ara.
Þegar maður fylgist með
lífi baviananna í heimahögum
þeirra, verður manni ljóst hve
mikilvæg þessi samfélagslega ná-
kvæmni þeirra er. Bavianar eru
með atlra hjálpsömustu dýrum.
Þeir lifa á jörðinni, en hafa þó
engar ægilegar klær, tennur eða
neitt áhrifarikt vopn, annað en
það, að þeir mæta óvinum sínum
í skipulögðum flokk. Hinar
ströngu siðareglur og auðmjúk
hlýðni við foringjann eru ekki
þýlyndi, heldur heragi.
Ifinn látni suður-afriski dýra-
fræðingur, Eugéne Marais, hef-
ur skýrt frá atviki, er hann var
vottur að, þegar tveir bavianar
fórnuðu lifi sinu fyrir hópinn,
með ósérhiífnu hugrekki, sem
í mannheimi hefði aflað þeim
orðu fyrir frábæra bugprýði.
Hópurinn, sem hann fylgdist
með, hafði svefnstað í nær ó-
aðgengilegum helli, hátt uppi i
lóðréttum hamravegg. Leiðin
þangað var sylla, allt að því
% míla á lengd og sumstaðar
aðeins 6 þumlunga breið. „Maður
gat ekki annað en furðað sig á
því“, skrifar Marais — „með
hve mikilli ró og reglusemi hóp-
urinn gekk á kvöldin eftir syll-
unni til svefnbóls sins.“
En eitt kvöld, þegar bavían-
arnir voru næstum komnir til
betlisins, kom hlébarði út úr
skóginum fyrir neðan og tók
að athuga umhverfið. Bavían-
arnir urðu hans strax varir og'
tveir stórir karlapar yfirgáfu
hópinn og héldu til baka eftir
syllunni. Hlébarðinn beindi allri
athygli sinni að hinum skelfda
flokk, en úr honum hugðist hann
ná sér góðri máltíð og tók þvi
ekkert eftir bavíönunum tveim-
ur, fyrr en þeir stukku allt í
einu af syllunni, niður á hann.
Annar bavíaninn beit i hrygg-
inn á honum, en hinn i hálsinn.
Hlébarðinn náði með kjaftinum
til þess er á baki hans var, en
risti hinn á kvið með annari
löppinni, svo að innyflin lágu
úti. En það var of seint. Víg-
tennur apans höfðu þegar bitið
sundur hálsæð hlébarðans. Báðir
bavíanarnir dóu, en hlébarðinn
dó líka. Hópurinn fyrir ofan þá
skreið inn í hellinn, jafn rólegur
og áður.
Uppgötvanir sem þessi og
aðrar, benda til þess, að við
mennirnir stöndum bæði í góðu
J