Úrval - 01.06.1976, Blaðsíða 6

4
URVAL
leiddu til skyndilegra eyðileggingar-
athafna.”
Djúpstæð leiðindi af þessu tagi,
sem fá útrás í ofbeldi, árásum,
uppreisn og fjölskylduupplausn, er
allt annað fyrirbrigði en sú tilfinning,
sem við finnum öll til annað slagið —
sú tilfinning, að við séum fórnarJömb
einskonar svikamyllu. Hin alvarlegu
og varanlegu leiðindi koma fram í
því, að þeir sem þjást draga sig til
baka frá umhverfinu, afneita öllu
sem þeir telja að geti gert þá háða á
einhvern hátt. Þessu hefur verið lýst
sem „samblandi af ófullnægju og
andstyggð á að gera nokkuð sjálfur,
þrá en þverrandi getu til að skilgreina
þessa þrá, tómleikatilfinningu, at-
hafnalausri bið gegn voninni um, að
umheimurinn fullnægi þörfum
manns fyrir okkur, brenglað tíma-
skyn, þar sem tíminn sýnist standa
kyrr. ’ ’
Með öðrum orðum má lýsa leið-
indum sem gleðisnauðum sljóleika.
Framámaður í skólamálum telur, að
það séu fyrst og fremst þeir nemend-
ur, sem skortir sjálfstraust, sem
berjast við að sýnast óháðir. ,,Með
því að láta alla sjá, að „þetta kemur
mér ekki við” komast þeir upp með
að vera aðeins áhorfendur og fylgjast
með úr fjarska, án þess að eiga á
hættu að þurfa að leggja nokkuð af
mörkum sjálfir. Það cr þeirra besta og
auðveldasta vörn.'
En hvers vegna aukast leiðindin í
hlutfalli við alla þá spennu, sem lífið
býður upp á nú til dags? í fyrsta lagi
gerum við meiri kröfur til lífsins en
forfeður okkar gerðu. Við hin ein-
földu lífskjör fyrr á tímum tóku
menn vissum leiðindum eins og
hverju öðru hundsbiti. I skólanum
voru nemendurnir látnir læra löng
kvæði utan að, og fólk sat í
kirkjunum undir endalausum lang-
hundsræðum prestanna. Það var
boðið upp á afþreyingu einu sinni á
ári en ekki hverja mínútu sólarhrings-
ins eins og núna, og vinnuvikan var
60—80 stundir eða meira, en ekki
bara 40 eins og hjá okkur.
Nú til dags skynja menn leiðindin
sem eitthvað óþolandi, eitthvað, sem
verður að fjarlægja annað hvort með
því að snúa takka eða gleypa pillu eða
þjóta af stað í bíl. Samtímis sljógva
þær allsnægtir, sem við höfum
komið okkur upp, tilfinningar okkar
og við verðum næmari fyrir leiðind-
um. Að undanteknum börnum mjög
fátækra foreldra eða þeim, sem fá
sérstaklega strangt uppeldi, þurfa
krakkarnir nú á dögum ekki að bíða
ýkja lengi eftir reiðhjólinu, stereó-
græjunum eð segulbandstækinu, sem
þeim finnst alger forsenda lífsins. En
það, að horfa fram til einhvers, sem
maður óskar sér mjög heitt, er eitt
hið besta í lífinu, og þeir, sem fara á
mis við gleði tilhlökkunarinnar, eru í
rauninni fátækir mitt í allsnægt-
unum.
Þessi vandi stmgur víða upp
kollinum. I skólanum flytjast latirog
duglausir nernendur næstum sjálf-
krafa upp í næsta fiekk. Biðillinn