Úrval - 01.06.1976, Blaðsíða 67

GETUR UNGA FOLKIÐ SNUIÐ ÞROUNINNI VIÐ?
65
En getum við þar með fullyrt, að
sprengiefni séu af hinu illa? 1867
uppgötvaði Alfred Nobel, að hægt
var að virkja nítróglyserín með því að
sjúga það upp í kísilgúr. Hann
kallaði sprengiefni sitt dínamit. Með
dínamiti getur maðurinn brotið nið-
ur fjöll og flutt ósköpin öll af jarðvegi
þúsund sinnum hraðar en með haka
og skóflu. Með dínamíti hafa verk-
fræðingar sprengt göng gegnum
hörðustu kletta, það hefur hjálpað
þeim til að gera brýr og stíflur og
ósköpin öll af öðrum risa mannvirkj-
um iðnaðaraldarinnar.
Uppgötvanir mannanna hafa alltaf
verið tvíeggjaðar. Með tilkomu hnífs
og spjóts varð maðurinn veiðimaður,
sem gat orðið sér úti um meiri mat,
en varð jafnframt duglegri vígamaður.
Kjarnorkusprengjan grúfír yfir
mannkyninu eins og hangandi sverð
— en þessi sama orka gefur einnig
möguleika til þess að leysa allan
orkuvanda mannkynsins í framríð-
inni.
Og hvað með læknavísindin? síðan
Jenner hóf bólusetningar 1796 og
Pasteur grundvallaði sýklafræðina
1860—70, höfum við náð æ betra
valdi á smitsjúkdómum, sem áður
voru plága í heiminum. En ættum
við ekki að gleyma þessari læknislist?
Ættum við ekki að varpa frá okkur
bólusetningum og fúkalyfíum? Því
einmitt þessir sigrar mannsandans
hafa orðið til meiri hættu fyrir velferð
mannkynsins en allar uppgötvanir
kjarneðlisfræðinganna samanlagðar.
Þær eru orsök til fækkandi dauðsfalla
um allan heim, til mannfjölgunar
„sprengingarinnar,” sem getur orðið
ragnarök mannkynsins. Hefðu vís-
indamennirnir átt að sjá fyrir um
þetta og þar með leggja á hilluna
tilraunir sínar til þess að gera
mönnum betra líf? Hefðu þeir átt að
láta börnin deyja, áður en þau náðu
sjálf að eignast börn? Eða ættum við
að beina vísindaorku okkar að því að
fækka fæðingum í samræmi við hærri
meðalaldur? Hver er í vafa um
svarið?
VÍSINDI OG TÆKNI eru næstum
orðin fúkyrði 1 vissum hópum. Unga
kynslóðin snýst móti efnislegri menn-
ingu okkar og krefst þess, að við
snúum aftur til frumstæðari og
hamingjusamari lifnaðarhátta, eins
og þeir voru áður en vísindi og
iðnaður breyttu heiminum. Unga
fólkið lokar augunum fyrir því, að
þeir „gömlu, góðu dagar,” voru
vondir dagar, þegar fólk lifði í fátækt
og fávísi, þegar fjöldinn þræiaði fyrir
fáa, og meðalaldurinn var lágur. Það
dreymir um að reika um gömlu
Aþenu og tala við Sókrates eða hlusta
á kvæði Sófóklesar — en aldrei að
vera þrælar í silfurnámunum. Það sér
sjálft sig sem riddara á hvítum fáki,
en aldrei sem auðmjúkan leiguliða á
tréhesti.
Þó voru það flestra kjör allt fram
undir vora daga. Lítil stétt drottnara
lifði í allsnægtum á kostnað þræla,
kotbænda og leiguliða, sem urðu að