Ársrit Torfhildar - 01.11.1990, Blaðsíða 80

síðari atburða, án þess þó að útlista þá nákvæmlega, og byggir
þar með upp spennu svipað og oft gerist í verkum eftir Márquez.
Frásögnin er eins konar svipmynd sem brugðið er upp af
söguheiminum áður en ferðalag lesandans um hann hefst og hún
hefur mikið táknrænt gildi fyrir frásögnina alla. Nafnhverft
samhengi þessara atburða leiðir síðan af sér myndhverfar
táknmyndir í merkingaraukanum. Frásögnin byggist því á
venslum ljóss og myrkurs sem falla saman við
andstæðutvenndina líf og dauða. Gamla húsið er eins konar öxull
þessara vensla og tengiliður atburða verksins, það stendur fyrir
færsluna frá lífi og ljósi, "Og þarna var Ijósið: í gluggum þessa
gráa húss ...", "Gamla húsið iðaði af lífi." til myrkurs og dauða, "í
það minnsta dóu sumir og einn myrkan dag máðist sjálft Gamla
húsið út."(bls. 11) Sjálft sjónarsviðið er eyðilagt en lífið hjarir
enn því:
"Einhverjum tókst samt að forða ljósinu og bera það með sér
út úr rústunum... (bls.ll). Föflunni eða sögunni, eins og Gérard
Genette skilgreinir hana, má raða upp í rétta tímaröð og þeir
atburðir sem snerta forsögu fjölskyldunnar, fyrir byggingu Gamla
hússins eru þá skoðaðir sem ytri fortíðarvísanir, atburðir sem
standa utan aðalfrásagnarinnar (récit premiére) n. Þá er saga
Gamla hússins, og þess söguheims, sem það í raun myndar,
bundin þessari færslu frá ljósi til myrkurs, sem aftur fæðir af sér
jafnvægi nýs ljóss eftir að söguheimurinn hefur fallið saman í lok
Gulleyjunnar.
Vandinn við að greina Djöflaeyjuna á þessum forsendum er
þó ef til vill stærri en hann sýnist í fyrstu. Að vísu er það engum
vafa undirorpið að myndhverft samband merkingarkjarna og
merkingarauka er fyrir hendi innan verksins og það samband
greinir sig skýrt frá nafnhverfu eðli Einkamálanna. En jafnvel
þótt að sýnt hafi verið fram á að svo sé er ekki öll sagan þar með
sögð. Þessu sambandi er nefnilega ekki haldið til streitu inn
formgerðar verksins, því þegar fyrstu tveimur köflunum sleppir,
er líkt og höfundur missi áhugann á að rekja þennan þráð frekar
og nafnhverft samband merkingarkjarna og merkingarauka
verður aftur ráðandi. Túlkun þeirra tákna sem einkenna mestan
78