Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.2024, Qupperneq 37

Sjómannablaðið Víkingur | 37
snúa efri hlutanum, trektinni, eftir vindi
svo að blési inn í þá. Það skipti öllu máli
að loftventlarnir kæmu að tilætluðum
notum.
Á Dettifossi hafði farþegarýmið verið
byggt þannig að ventlarnir lentu nánast í
skjóli. Fyrir vikið varð ekki líft í fýrplássinu
– en það var heitið sem við notuðum yfir
kyndiplássið – fyrir hita og loftleysi. Voru
þá settar viftur í ventlana. Það var ekki
aðeins mikilvægt fyrir kyndarana að vel
gustaði um ventlana; eftir því sem
blásturinn var meiri niðri því meira varð
súrefnið og því betra að viðhalda eldinum.
ERFIÐARA EFTIR ÞVÍ SEM Á LEIÐ
Kolin höfðum við á gólfinu í fýrplássinu,
rétt við katlana. Kolageymslurnar, eða
kolaboxin eins og við kölluðum þær, voru
til hliðanna báðum megin við katlana. Við
mokuðum kolunum út úr boxunum að
kötlunum í gegnum lúgu sem var vel
manngengt gat.
Í upphafi ferða – nokkra fyrstu dagana –
þurftum við lítið að hafa fyrir því að ná í
kolin. Þau runnu af sjálfu sér út um
lúguna enda náði kolabingurinn þá alveg
upp í dekk. En þegar frá leið þurftum við
inn í kolaboxin til að moka eldsneytinu
út. Kolin voru mjög mishöfn að brenna.
Þau voru líka misdýr og þeir hjá Eimskip
keyptu áreiðanlega ekki alltaf bestu kolin.
Það var aðeins einn kyndari á vakt og
þurfti sá að moka fram á gólfið kolabing er
dygði þeim er við tók alla vaktina. Þetta
voru fjögurra klukkustunda vaktir en við
vorum þrír kyndararnir á Fossunum.
Það var eiginlega það sama að moka
kolum og grjóti, þó er grjótið kannski
eitthvað þyngra. Þetta var ekki á allra færi
en ég reyndi að moka þannig að allur
skrokkurinn tæki á – og mér var sama á
hvora höndina ég mokaði.
Vegna hitans voru kyndararnir létt
klæddir, ég var yfirleitt á einum
vinnubuxum og oft ber að ofan. Mikið
kolaryk settist á mann, sérstaklega ef kolin
voru smá því að þá var mest ryk í þeim.
Við gátum farið í sturtu á Dettifossi en
algengast var að baða sig upp úr vatnsfötu.
Maður sullaði þá á sig vatninu allavega og
var oftast svo þreyttur að maður var feginn
að komast í koju.“
Einar Guðmundsson andaðist 6. október
2008. Viðtalið tók Jón Hjaltason, sjá Sögu
Útgerðarfélags Akureyringa sem kom út
1995.
Á Lagarfossi hófst kyndarastarf Einars fyrir alvöru.
Einar fór einn túr á Fjallfossi en hætti eftir það á fossum Eimskipafélagsins.