Mímir - 01.09.1968, Blaðsíða 22

hressari eftir að hafa vegið mann og aflað sér
óvina. Hann fer síðan með Þórólfi í víking, og
nú verða þeir bræður samrýndir mjög, enda háir
aldursmunur ekki félagsskap þeirra lengur.
Egill er fullgildur víkingur, og eitt gengur yfir
báða. Þeir leituðu til Englands og börðust í
liði Aðalsteins konungs í orustunni á Vínheiði
937. Þar féll Þórólfur.
En maður skal eftir mann lifa, og nú fær
ekkert aftrað Agli frá því að fara austur til
Noregs, þótt hann væri útlagi Eiríks konungs,
til þess að kanna hagi Asgerðar og huga að
erfðamálum bróður síns. Arinbjörn vinur hans
var þá orðinn hersir og setztur að búi. Hann
bauð Agli til sín. ‘Þar var Asgerður líka á vist
ásamt dóttur þeirra Þórólfs, er Þórdís hét. As-
gerður varð harmi lostin við fregnina um fall
Þórólfs, og gegndi fáu því, sem Egill ræddi um.
Nú verður ofurhuginn hart leikinn af tilfinn-
ingunum á ný. Bardagamaðurinn, sem öli ráð
kunni í bardaga og ekkert stóð fyrir í hinum
skæðustu mannraunum og fólkorustum, verður
niðurbeygður af hugarvíli frammi fyrir þeirri
konu, sem hann ann.
Það leiðir af líkum, að aðrar konur höfðu
orðið á vegi hins víðförla víkings, þegar hér var
komið. Þó fer af því engum sögum utan einu
sinni, nokkru eftir brúðkaup Asgerðar og Þór-
ólfs og að lokinni happasælii ránsferð til Kúr-
lands. Sú frásögn er stutt og með úrdrætti og
getur ekki haft annan tilgang en þann að sýna,
að Egill er ekki svo ólögulegur, að hann njóti
ekki hylli kvenna, enda hlaut líka skáldskapar-
gáfa hans og orðheppni að vega upp á móti
ófríðleikanum. Það var í veizlu, að Egill tók til
jarlsdótmr nokkurrar, er hafði gefið honum und-
ir fótinn með vísu, og setti hana niður hjá sér
og lét fylgja aðra vísu á móti með skýrslu um
unnin afrek. Urðu þau allkát og drukku saman
um kvöldið. Daginn eftir var veizlu fram hald-
ið, en lesendur mega geta í eyðurnar.
Hér skal bætt við nokkmm orðum varðandi
tilurð þessa söguþáttar um ástarævintýri Egils.
Það er óumdeilt, að kveikja Egils sögu og uppi-
staða eru vísurnar og arfsagnir, sem margar era
taldar frá Agli sjálfum runnar, enda varð hann
gamall og komst á raupsaldurinn. I sögunni
sjálfri er beinlínis frá því sagt, að Agli hafi þótt
gott að ræða um stórvirki sín. Frásagnir Egils
höfðu sérstaklega góð skilyrði til að varðveitast
frá kynslóð til kynslóðar, þar sem Borg var í
ætt Mýramanna öldum saman. Ættin var rík og
voldug og hefur áreiðanlega viljað viðhalda af-
rekum ættföðurins.
Höfundur Egils sögu hafði því vísur og arf-
sagnir til að vinna úr og auk þess einhverjar
skráðar heimildir. En þetta nægði ekki til að
skapa iistræna sögu. Astarsaga Egils er hagleiks-
smíð höfundar. Hún er sérstæð í söguheildinni,
þótt hún falli óaðfinnanlega að henni.
Ekki er líklegt, að frá Agli sjálfum séu aðrar
arfsagnir runnar en þær, sem fjalla um bardaga
og hættur. Egill er hinn dæmigerði Víkinga-
aldarmaður. Víkingar hældust mjög um af af-
rekum sínum, og skáldmæltir víkingar þeim
mun meira og eftirminnilegar sem skáld-
skapur var í hávegum hafður og numinn. Þeir
ortu líka stundum um konuna, sem þeir elskuðu,
en það er fráleitt að þeir hafi hælzt um af
kvennafari sínu. Slíkt var ekki hetjudáð og sam-
ræmdist ekki siðfræði Víkingaaldar. Söguþáttur-
inn um jarlsdóttur þjónar vissum tilgangi frá
hendi höfundar eins og áður er greint frá. Fyrir
hendi var vísa: „Farið hefk blóðgum brandi” . . .
og þessi heimild er kveikja söguþáttarins. Þessa
vísu gæti Egill hafa ort á ýmsum tíma, við margs
konar tækifæri, og hún þarf raunar alls ekki
að vera tækifærisvísa. En hún er óneitanlega
vel til þess fallin, að ungur víkingur fari með
hana fyrir unga stúlku. Þetta hefur höfundur
notfært sér, og vísu jarlsdóttur var auðvelt fyrir
hann að setja saman, enda ekki gerðar sterkar
kröfur til kornungrar stúlku í skáldskaparlist-
inni. Það má nefna fleiri dæmi um þau vinnu-
brögð höfundar að raða vísum Egils inn í sög-
una eftir því, sem honum þótti haganlegast eða
sennilegast. Vísur Egils um Eirík konung og
Gunnhildi drottningu (28. og 29. vísa) eru t. d.
taldar hafa verið ritaðar á níðstöngina, en höf-
undur setur þær annars staðar í söguna. Að
22