Mímir - 01.09.1968, Blaðsíða 23

þessu athuguðu þykir mér ótilhlýðileg sú tilgáta
Sigurðar Nordals, að Egill kunni að hafa sagt
söguna um jarlsdóttur og ort í orðastað hennar
til að sýna fram á kvenhylli sína á yngri árum.
Hugmynd Nordals er sú, að Egill hafi hnoðað
saman vísu jarlsdóttur til að sanna „að lítt hafi
konur hætt að honum á yngri árum (sbr. Ungr
þordak vel forðum)" (ísl. fornrit II bls. XIII).
Ætla má, að með þessum orðum og þessari
tilvitnun sé Nordal að láta að því liggja, að vís-
ur Egils um Asgerði séu ortar af honum á efri
árum, en samkvæmt sögunni er hann aðeins 25
ára gamall, þegar hann yrkir Okynni vensk,
ennis / ungr þorðak vel forðum . . . Mér er ekki
kunnugt um, að nokkur fræðimaður hafi annars
borið brigður á upphaf þessarar vísu, enda væri
það með ólíkindum, svo vel sem hún hæfir sín-
um stað í sögunni og lýsir vel hugarástandi Egils
á þeim tíma. Oneitanlega virðist það samt ein-
kennilegt, að Egill skuli fjalla um sjálfan sig
sem mann, ekki ungan, þegar hann er aðeins
25 ára. Hann er heldur ekki nema 35 ára, þegar
hann yrkir aftur eins og væri hann roskinn
maður: ... ,,ungr gatk ok lce launat, / landrekstr,
bili grandat". (29. vísa). Svo undarlegt sem
þetta kann að virðast, er þó miklu ólíklegra, að
Egill hafi ort þessar vísur á gamals aldri heldur
en á þeim tíma, sem sagan segir. Hafi Egill
þótzt vera orðinn gamall, þegar hann var 25 og
35 ára, hefur honum ekki þótt það hár aldur,
þegar hann var orðinn aldraður. Hvers vegna
tekur Egill þá svona til orða í 23. og 29. vísu?
Ef skoðað er skapferli Egils, sem kemur svo
skýrt fram í hinum persónulegu vísum hans,
þarf enginn að undrast þetta. Egill getur aldrei
á sér setið að vera að skopast að lýtum sýnum
með kaldhæðni hins gáfaða tilfinningamanns.
Hann kallar sig svartan og ljótan og rotinskalla
í vísum sínum, og hefnir sín þannig í ljóði á
ljótleika sínum, sem angraði hann vissulega
mikið áður en hann fékk Asgerðar. Samskonar
eðlisþáttur er kaldhæðnisleg sjálfshirting hans,
sem kemur fram í því að væna sjálfan sig um
elliglöp. Ef eitthvað gengur illa, refsar hann
sjálfum sér, og stappar í sig stálinu um leið
með því að bregða sér um gamlingjahátt og
brýnir sjálfan sig með því að yrkja um það dul-
búið, að einhvern tímann hefði hann nú ekki lát-
ið sér þetta eða hitt fyrir brjósti brenna.
En nú skai aftur tekið til við það sem frá var
horfið, er þessi risavaxni bardagamaður var
bjargarlaus gagnvart ástinni, þegar hann var
kominn til Noregs og dvaldist með Asgerði að
Arinbjarnar. Nú loks kom að því, að kappann
skorti bæði kjark og dug. Það var lítill vegur að
berjast einn við átta og við ellefu tvisvar, en að
biðja sér konu eða tjá henni ást sína var ekki
árennilegt. Að höggva mann og annan var
lítill vandi, eða bíta menn á barkann, en við
konur þurfti önnur handtök, sem ekki voru eins
töm.
Egill drúpir höfði og stingur nefi í feld sinn
haustlangt. Nú fá geðshræringar hans helzt út-
rás í vísum, sem hann yrkir til að fela nafn
Asgerðar í torráðnum kenningum. I sömu vís-
um hefur hann ófríðleik sinn í flimtingum, en
Agli vex hann jafnan í augum, er hann hugsar
um Asgerði og ber sjálfan sig saman við Þórólf.
'Skýr dæmi um það, hversu erfitt Egill á með
að tjá hug sinn og hjarta og að umbera eigin sál-
arþjáningar, eru tilfinningaumbrotin áður en
hann fær Asgerðar og aðdragandi Sonatorreks.
Það er mjög að honum sorfið, þegar hann fæst
til að tjá helgustu tilfinningar sínar, sem eru
svo sterkar, að einungis skáldskaparlisin fær tjáð
þær.
Arinbjörn fær vin sinn með nokkrum eftir-
gangsmunum til að segja sér, hvað ógleði hans
ylli. Allt er segjandi vini sínum, og Egill flytur
Arinbirni hinar óræðu vísur, trúir honum fyrir
tilfinningum sínum og biður hann hjálpar. Það
er auðsótt mál. Arinbjörn skerst í leikinn, og er
skemmst frá því að segja, að þessi ráð takast.
Egill fær Ásgerðar og gerist nú kátur, enda
virðist hún ekki láta ófríðleik hans neitt á sig fá.
Þótt ævi Egils Skallagrímssonar væri róstur-
söm eftir þetta, var ást hans á Ásgerði sönn og
söm allt til loka, en ekki er eytt að því mörgum
orðum í Egils sögu. Hann lenti í stórdeilum út
af arfi hennar. Þá baráttu háði Egill ekki um
23