Goðasteinn - 01.09.2009, Side 50

Goðasteinn 2009
Rannsóknir þessar stunduðu þeir árlega frá 1752 til 1757. Þeir höfðu vetursetu í
Viðey en stunduðu rannsóknir sínar sumarmánuðina og fóru þá um flest héruð og
öræfi landsins.
Þegar Kötlugos hófst 17. október 1755 voru þeir í Viðey og heyrðust þangað
næstu daga brestir frá gosinu og eldstólpi sást um nætur. Hugðu þeir í fyrstu að
gosið væri í Heklu og bjuggust til ferðar austur. En þá kom sendimaður að austan
með þær fréttir að gosið væri í Kötlu og að ófært væri að komast að eldstöðvunum
að vetrarlagi. Frestuðu þeir þá för sinni til næsta sumars. Segir svo orðrétt um þá
ferð (Ferðabók Eggerts og Bjarna, II. bindi, 72. kafli, bls. 93):
Leið okkar lá fyrst yfir Rangárvallasýslu og síðan til fjalla upp með
Markarfljóti ... Leiðin lá um Goðaland, fagurt, grasgefið landsvæði sem
byggt var til forna. Beint framundan okkur var Eyjafjallajökull og vorum við
rétt hjá honum. Hann er vestasti
hluti Mýrdalsjökuls og hefir eins og
hann gosið eldi og vatni fyrr á
öldum. ... Jökullinn er í 5 mílna
fjarlægð frá Kötlugjá. ... Meiri furðu
vekur þó það, sem okkur var sagt
um Sólheimajökul, sem er hluti af
Mýrdalsjökli milli Eyjafjallajökuls
og Kötlugjár. Heimildarmenn okkar
eru sýslumaðurinn og fleiri skilorð-
ir menn sem búa rétt við jökulinn.
(Þorsteinn Magnússon sýslumaður á
Móriðarhvoli hélt Rangárþing frá
1743 til dauðadags 1785).
Halda mætti af þessu upphafi
ferðasögunnar að þeir félagar hafi
farið strax austur yfir Markarfljót og
síðan upp með því austan megin.
Annað kemur þó í ljós í framhald-
inu.
Eftir nokkrar vangaveltur um
eðli eldgosa og jökulhlaupa heldur
frásögnin áfram á bls. 94-95, kafli
773:
Markarfljótsgljúfur.
48