Víðförli - 01.09.1947, Page 30

156
VÍÐFÖRLI
og Nagasaki. Öllum var ljóst, að nú mundi þegar draga að
styrjaldarlokum. En það var enginn sigurfögnuður í radd-
blæ eða svip fólksins, þegar það las blöðin eða ræddi sín á
milli um það, sem orðið var. Og einhverjir þeirra vísinda-
manna, sem unnið höfðu að kjamorkurannsóknunum, létu
hafa eítir sér þessi orð: Við vonuðum í lengstu lög, að þetta
væri ekki hægt. En við urðum að gera skyldu olckar. Og nú
höfum við afhent mannkyninu þetta. Nú verður það að
ráða við sig, hvort það vill lifa eða deyja. Eg minnist teikn-
ingar í einu dagblaðinu. Hnatthvelið, jörðin, svífur í geimn-
um í kaldri morgunskímu. A henni er lítið, nakið barn á
fjórum fótum. Fyrir framan það fullorðinn maður í einkenn-
isbúningi rannsóknarstofunnar. Hann heldur á lítilli kúlu.
Barnið er mannkynið, kúlan kj arnorkusprengjan. Maðurinn
segir: Viltu leika þér, litli vinur, að falégum bolta? Um-
hveríis boltan eru skráð orðin: Líf eða dauði. Barnið horfir
stórum óvitaaugum á furðuverkið. Hvað verður um þenn-
an litia, nakta líkama, ef það fer að rjála við þennan hlut?
Og hvað verður um hnöttinn? Slíkt bjó mörgum í hug, þeg-
ar fregnin barst um þennan mikla sigur snillinnar og tælcn-
innar. Síðan eru sem sé tvö ár. Hiroshima og Nagasaki enn-
þá það eina, sem vitnar um notkun og nýtingu þessa sigurs.
En í umræðum manna, sem öðrum framar bera ábyrgð á
afdrifum hnattarins, um þennan galdur, hefur verið helzt til
mikill hergnýr. Það fór hrollur um mig fyrir tveim árum,
þegar ég hugsaði til þess, ef óvitinn tæki boltann voveif-
lega sér í hönd. Það, sem síðan hefur gerzt í heiminum, hefur
ekki hrist þann hroll úr mér. Síður en svo og þvert á móti.
Enginn hugsandi maður kemst hjá að spyrja: Hvers vegna
þarf þetta að vera svona? Hvers vegna óttast mannkynið
sjálft sig, skelfist sigra sína og möguleika? Og mun ekki
flestum efst í hug að svara: Þetta þarf alls ekki að vera
svona. Eða hvað? Er þetta eðlilegt? Er þetta óhjákvæmi-
legt? Erum vér ekki allir undir niðri sannfærðir um, að þetta
séu mistök, stórkostleg, ægileg? En í hverju eru þau fólgin?