Víðförli - 01.09.1947, Qupperneq 35

Víðförli - 01.09.1947, Qupperneq 35
HVAf) ER MAÐURÍNN? 161 litning hitt. Manndýrkunin á langa sögu að baki í hugsun- arhætti Evrópu, allt frá dögum nýju aldar, renessance- eða endurfæðingartímanum s. k., þegar menn tóku upp kjör- orðið: Vér erum guðir, aðra viðurlcennum vér ekki. Svo mjög sem framfaramenn þess tíma c'ýrkuðu fornöldina, þá var þekking þeirra á grískum hugsunarhætti að því er virðist ekki haldbetri en svo, að þeir vissu ekki, að það, sem Grikkinn óttaðist mest og varaði mest við, var hybris, of- drambið. Maðurinn skyldi þekkja takmörk sín, minnast þess, að hann er maður en ekki guð. Það er þetta, sem felst í hinni fornu, grísku áminningu, sem allir kannast við en flestir misskilja: Þekktu sjálfan þig. Renessance-skáldin sum töluðu um að gera herhlaup á himininn og máta alla guðdóma. Svo gerðist það mikil tízka um slceið að tala um guð í sjálfum sér — firðsjárnar fundu hvort sem var engan í geimunum. Meira að segja kristin guðfræði gerði sér um .‘keið títt um guðinn í manninum, guðdómleik manneðlis- ins. En gamli Hegel var nokkuð glöggur, þegar hann sagði: „Þegar maðurinn fer 'ið telja sjálfan sig æðstan, þá ber slíkt \’oít um það eitt, að hann hefur glatað virðingunni fyrir sjálfum sér“. Ofgarnar mætast, fæða hverjar aðrar. Guð- dómleikur manneðlisins — hvað er manneðlið? Birtist það í Hrafni Sveinbjarnarsyni eða Axlar-Birni, í Frans frá Ass- isi eða Himmler? Ef ég er guð — því þá ekki Hitler? Mann- dýrkun fylgir mannfyrirlitning, eins og uppköst ofdrykkju. Á þeim tíma, þegar nazisminn stóð á hátindi valds og dýrðar og virtist að því komin að leggja heiminn undir sig, í byrjun ársins 1941, birtist forystugrein í þýzka stórblað- inu Frankfurter Zeitung. Greinin hét Der Wert des Men- schen, Verðmæti mannsins. Hefur maðurinn nokkurt verð- mæti, spyr höf. að upphafi. Og hann svarar spurningunni játandi. Og hann þykist geta sannað þetta á þann hátt, sem sízt verður véfengdur, með tölum. Hann leggur til grund- vallar meðal árstekjur þýzks manns og margfaldar þá upp- hæð með 40, því að 40 ár er að meðaltali það skeið, sem mað-
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68

x

Víðförli

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Víðförli
https://timarit.is/publication/1982

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.