Ársrit Skógræktarfélags Íslands - 15.12.1975, Blaðsíða 56

Radulum orbiculare
(skrápsveppur).
Ljósni.: H. Hg.
blóðrauður við þrýsting eða skerðingu. Gróin
6-9 x 3-5 n-
Líkist oft St. rugosum allmikið, en þekkist
frá honum bæði á vaxtarstaðnum (barrtré) og
mun þynnri gerð, enda er hann talinn einær.
Hérlendis hefur hann aðeins fundist á furu
í giimlum trjáreit við Grund í Eyjafirði (H. og
F. Roll-Hansen, 1972-73).
St. sanguinolentum er kunnur að því að
valda toppskemmdum (toppfúa, norska: topp-
ráte) í barrviðum, einkum rauögreni, i Skand-
inavíu. Er talið að hann leiti í ýmiss konar sár
á trjánum, t. d. toppbrot af völdum snjóa.
Einnig getur hann lagst á felldan barrvið, og
valdið litun og e. t. v. fúa í honum.
Um skaða af hans völdum hér á landi hefur
ekki frést, enda líklegt að hann hafi enn mjög
litla útbreiðslu.
Stereum murrai (Berk. et Curt) Burt. (=
Cystostereum murrai (B. et C.) Pouz.) (= St.
tuberculosum Fr.).
Hans er getið héðan af Rostrup 1903 (St.
tuberculosum), frá Hálsskógi í Fnjóskadal.
Eintak þetta er til í grasasafni Náttúrufræði-
stofnunar Islands í Reykjavík. Eg hef skoðað
það, en ekki getað fengið staðfestingu á því,
að um þessa tegund sé að ræða, né heldur aðrar
tegundir, sem héðan eru þekktar, enda er það
í meira lagi torkennilegt.
Skrápsveppirnir (Radulaceae) einkennast af
því að yfirborð gróbeðsins er alþakið tönn-
um eða vörtum og minnir því ekki alllítið á
hákarlsskráp, en á sumum tegundum eru rif
eða garðar á gróbeðnum. Annars er svepp-
urinn skóflaga, allur m. e. m. fastvaxinn við
undirlagið, sem er vanalega trjástofnar eða
stubbar af trjám.
Að sumu leyti minna skrápsveppirnir á
broddsveppina (Hydnaceae), en tennurnar eru
þó aldrei eins reglulega lagaðar, og skráp-
sveppirnir mynda aldrei neins konar hatta
eins og broddsveppir.
Þetta er fremur fábreytilegur flokkur með
fáum ættkvíslum, en tvær jieirra eru til hér á
landi, og hvor með aðeins einni tegund, þ. e.
Radulum orbiculare og Phlebia radiata.
Radulum orbiculare Fr. (= Radulum ra-
dula (Fr.) Lunc & Gill. = Hyphoderma radula
(Fr.f Donk.).
Hann myndar Ijósgular eða gulbrúnar, m. e.
m. hringlaga skellur, sem eru nokkrir cm að
þvermáli, alsettar smátrjónum eða tönnum,
sem eru m. e. m. óreglulegar, um 2—3 mm liáar,
og sitja oftast þétt saman í nokkuð afmörkuð-
um reitum.
Skrápsveppurinn vex nær alltaf á hálffún-
um stofnum eða trjágreinum, sem liggja niðri
í skógsverðinum, og venjulega á neðra borði
þeirra, en kemur einnig fyrir á dauðum grein-
54
ÁRSRIT SKÓGRÆKTARFÉLAGS ÍSLANDS 1975