Fróðskaparrit - 01.01.1961, Blaðsíða 127

Óðalsrætturin í Føroyum
133
hed ikke bliver hævet, vil det være om ikke muligt, saa dog overmaade
vanskeligt for nogen at faa sin ejendomsjord samlet til et fast Brug«.
Greinargerðin hjá ríkisdegnum til gr. 20 í lógini (1. c.
s. 398) var bert ein endurtøka av tí, sum amtmaðurin segði.
Á ríkisdegi varð óðalsrætturin ikki havdur á máli. í lógini
frá 4. marts 1857 gr. 20 varð hereftir ásett, at óðalsloys*
ingarrætturin skuldi verða avtikin, soleiðis at hann eftir
1. juli sama ár ikki Iongur kundi gerast galdandi.
Óðalsrætturin hevur nú verið avtikin í meira enn 100 ár,
inen kenslan av, at jørðin hoyrir slektini til og ikki kann
verða seld ella Iatin fremmandum í hendi, er enn livandi
í Føroyum, sum ferð eftir ferð kemur honum til sjóndar,
ið hevur við arvaskifti at gera. Av og á hevur talan verið
um at Iógfesta óðalsloysingarrættin av nýggjum í einum
ella øðrum skapi. í einum løgtingsáliti frá 1943 (Lgt. 1943,
s. 127) verður soleiðis tikið til:
»Viðvíkjandi óðalsjørðini, var gamalur norskur óðalsrættur (loysingar-
rætturin) galdandi her í Føroyum inntil 1857, tá hann var avtikin. Tað
at óðalsarvingin eftir ta tíð misti lógligan rætt til, um arvalatarin hevði
verið noyddur at selt, at loysa jørðina aftur innanfyri eitt ásett áramál,
hevur ivaleyst gjørt tað, at nógv óðalsjørð er farin út av bygdini. Hetta
spursmál kundi kanska verið vert eina gjøllari eftirkannan: Um loys-
ingarrætturin skuldi verið innaftur førdur og tá í hvørjum lagi (formi). .«
SUMMARY
The article is about “óðalsrættur” (allodial right), i. e. the right of
the family to landed property, especially the right of redeeming such
property if it has fallen into the hands of strangers. A survey is given
of the development of this right in the Faroes, on the background of
the development in the other Scandinavian countries.
By way of introduction, in section l is shown the etymological ac-
cordance between the words “ætt” (family), “eiga” (possess), and “óðal”
(allodium), dating back to a period when landed property was owned
by the family, according to the earliest primitive conception even by
the deceased members of the family, interred in the grave-mound near
the farm.
In section II is mentioned the right of the family according to the