Helgarpósturinn - 11.05.1979, Blaðsíða 9

Fulloröinsfræösla, — möguleik-
ar fulloröinna til aö auka viö og
endurnýja þekkingu sina —, er I
brennidepli um þessar mundir
vegna nýrra grunnskólalaga.
Helgarpósturinn fór þess þvi á
leit viö Guörúnu Halldórsdóttur,
skólastjóra Námsflokka Reykja-
vlkur, þar sem mikill fjöldi fólks
hefur sótt sér viöbótarmenntun á
undanförnum árum, aö hún skrif-
aöi um stööu fulloröinsfræöslunn-
ar hérlendis fyrir blaöiö, en áhöld
eru nú um þaö hvernig þessum
málum veröur fyrir komiö I
framtiöinni. Fyrri grein Guörún-
ar birtist hér i Helgarpóstinum i
dag.
Alþýöumenntun
öllum þeim, sem lesiö hafa bók
Tryggva Emilssonar „Fátækt
fólk” mun ljóst, aö hún er ávöxtur
þeirrar menntunar og
menningar, sem dafnaöi meö
islenskri þjóö um aldir.
Menningar, sem barst frá kyni til
kyns viö daglega samvinnu og
samvistir. Hún er minnisvaröi
gáfaös alþýöufólks, sem átti þess
engan kost aö veita sér skóla-
göngu en aflaöi sér þó haldgóörar
þekkingar og haföi slikt vald á
móöurmálinu, aö unun er aö lesa.
I bókinni er sagt frá þeim timum,
þegar þaö voru forréttindi út-
valdra aö ganga I skóla og fátækir
æskumenn horföu társtorknum
augum á eftir jafnöldrum sínum,
sem nutu þessara forréttinda, er
þeir riöu suöur til aö setjast i
„læröa skólann.” Nú er öldin önn-
ur, nú er öllum jafnopin og greiö-
gengin leiö til mennta. Eöa er
ekki svo?
Skyldunám
Fullnaöarpróf er haglega smíö-
aö orö, heiti á prófi þvf, sem tekiö
var viö lok skólaskyldu,
fermingaráriö, og fól i sér þá ætl-
an, aö þegar þvi væri lokiö heföu
nemendur náö þeirri þekkingu,
sem fullnægjandi væri til daglegs
brúks á Islandi.
Fram til 1948 var þvi skóla-
skyldu lokiö meö fullnaöarprófi,
en tveimur árum áöur voru ný
fræöslulög sett og geröu þau ráö
fyrir barnaprófi, sem lokiö var i
12 ára bekk og unglingaprófi
tveimur árum siöar, þ.e. I lok 8.
skólaárs. En viö unglingapróf
voru skólaskyldulok.
Nýjustu fræöslulög okkar gera
ráö fyrir þvi, aö skólaskyldu ljúki
meö grunnskólaprófi i lok 9.
skólaárs. Grunnskólalög eru aö
visu alls ekki komin til fram-
kvæmda aö þessu leyti, en stefnt
er í þá átt. Hin fyrri fræöslulög
komust aldrei alveg til fram-
kvæmda og bjó fólk í dreifbýli viö
skaröan hlut, þar eö nemendur
áttu sums staöar ekki kost á aö
ljúka unglingaprófi i heimabyggö
og er nú óskandi, aö betur takist
til um framkvæmd grunnskóla-
laga — enda hefur yfirmaöur
allra kennslumála í landi hér ný-
lega látiö svo um mælt, aö nú
skuli lögö áhersla á aö bæta gæöi
kennslunnar til þess aö vega upp
á móti þeirri fjölgun i bekkjar
deildum sem fyrirhuguö er!!
Við skarðan hlut
Fræöslulög hafa löngum sagt,
aö allir hafi jafnan rétt til skóla-
göngu, en reynslan hefur sýnt aö
eitt er orö og annaö reynd., Bú-
seta og fjárráö hafa ráöiö þvi hve
mikillar skólagöngu æskufólk
hefur getaö notiö. Þaö liggur
einnig i augum uppi, aö þeir nem-
endur, sem viö erfiöar félags- og
stimplar þaö sem þaö sé gegn
Bibliunni. Svo lengi sem Jónas
hefur enga beina staöfestingu frá
Guöi á þvi aö þaö sem hann trúir
sénákvæmlega vilji Guös, þá er
allt sem hann hefur opinber túlk-
un kirkjunnar sem sett var eftir
kirkjulegum heföum. Ef viö litum
á hversu sú tillkun hefur breyst i
gegnum aldirnar, þá er svolitiö
erfitt aö sjá aö nú skuli hún vera
oröin algjör.
Sr. Moon kemur meö leiörétt-
ingu Guös fyrir okkar tima. Gát-
um viö búist viö nokkru ööru en ó-
samkomulagi9 Jesú sagöi þaö
fyrir. Viö reynum þvi aö sanna
orö okkar meö verkum, — deila
von okkar meö örvæntingarfull-
um heimi.
IþessarigreinerSr. Moon bírt-
ur sem einhverskonar ófreskja
sem stjórnar hugsanalausum
fylgjendum sinum meö járnaga,
persóna sem er heltekin þrá eft-
ir fé og valdi. Það er undravert aö
fylgjast meö þvi hvernig hægt er
aö snúa sannleikanum gjörsam-
Iega viö. t honum sjáum viö ekki
eingöngu mikinn kennara heldur
einnig hvetjandi fordæmi og and-
legan fööur. Hann er vissulega
mjög skynsamur maöur, svo eng-
inn skyldi væna hann um þá
heimsku að velja trúarlegt líf, ef
þaö væri ekki vegna ástar til Guös
ogmannkynsins. Hver sem kærir
sig um, getur fengiö ævisögu hans
og lesið um þá þjáningu sem þaö
hefur kostaö hann aö færa heim-
inum boöskap Guös. Þaö ætti að
vera augljóst aö ást á peningum
og valdi getur ekki fengiö mann
tD aö ganga I gegnum slika þján-
ingu. Hvenær sem var heföi hann
getað afneitaö hlutverki sinu og
hannhefðioröiöfrjáls maöur. En
hann geröi það ekki. Þetta er leið
þeirra sem helga sig Guöi.
Þegar svo trúlausir blaöamenn
gefafólki sína eigin túlkun á hlut-
unum, þá er þaö eina sem upp úr
því hefst, sundraðar fjölskyldur,
ofsóknir á hendur meölimunum
og örtvaxandi hreyfing. Guð veit-
ir blessanir á slíkum stunduin.
Helgarpósturinn notar erlend
blöð sem heimild fyrir staöhæf-
ingum sinum. Þessi blöö eru ekki
betur upplýst en þaö aö þau birta
mynd af opinberri þjálfunarmiö-
stÖÖ okkar og fullyrða aö það sé
einkavilla Sr. Moon. Fram aö
þessuhefurekki birtstein eínasta
mynd af einkaheimili Sr Moon.
Þaö má furöulegt teljast, en þaö
litur út fyrir aö blaðamenn leggi
jafn mikla tnl á þaö sem birtist i
blöðum og sumir lesenda gera.
Sannarlega felum viö ekki Sr.
Moon, eins og Guðlaugur segir,
hanner stolt okkar. Hver einasta
heimilisaðstæöur búa i þéttbýli,
flosna miklu oftar og fyrr upp úr
skóla heldur en þeir, sem aöstoö-
ar og öryggis njóta I heimahús-
um. Ósigrarnir i skólanum skilja
eftir sig sárindi. Skyldi þeim ó-
sigrum fækka og sársaukinn svia
viö fjölgun i bekkjardeildum?
Almenningsálitið
Strákar þurfa aö læra, svo aö
þeir geti séö fyrir fjölskyldu siöar
meir. Stelpur þurfa ekki aö ganga
i skóla — nema þá helst hús-
mæöraskóla, þvi aö þeirra staður
i tilverunni er viö potta og
heimilishald. Eitthvaö þessu Hkt
hefur almenningsálitiö löngum
veriö og máttur þess er mikill.
Enda voru stúlkur i miklum
meirihluta þeirra, sem hættu allri
skólagöngu aö skyldunámi loknu.
A þessu er þó aö veröa mikil
breyting á allra siöustu árum. En
áöur fyrr var þaö skýlaus regla,
aö piltar gengu fyrir stúlkum
þegar ákveöa skyldi, hvert barn-
anna fengi mesta menntun, og
skipti þá litlu, hvert þeirra haföi
mesta námshæfileikana og er
mér ekki grunlaust um aö segja
mætti margar sögur af tárvotum
stúlknahvörmum, þegar þær
horföu á eftir bræörum sinum
halda aö heiman til framhalds-
náms.
auglýsing sem birtist frá okkur i i
blöðunum inniheldur mynd af !
honum — sama gildir um plaköt-
in.
Þegar einhverjum er ætlað aö
gera hlutlausa rannsókn áokkur,
þá ætti sá ekki eingöngu aö draga
fram gamlar lygar sem fyrir
löngu er búið aö afsanna meö
dómsúrskuröi, og með þeim setja
blett á okkur. Til þess að halda
jafnvægi þá finnst mér aö hann
heföi getaÖ minnst á einhverja af
liknarstofnunum okkar eins og
dreifingu ókeypis klæöa og fæöu,
ókeypis læknaþjónustu I vanþró-
uðum löndum eöa umsjón skipti-
nemaogalmennt framlag til lista
og mennta — svo eitthvað sé
nefnt. Og fyrst og fremst ætti aö
koma fram þaö fólk sem hefur
.tekistað breyta persónuleika sin-
um til betri vegar — sigrast á per-
sónulegum vandamálum, og orö-
iö fært um að gefa og þiggja ást.
Þaö er fólk sem er hæft oröiö til
þess að uppfylla þá stööu aö vera
eiginmaður eða eiginkona, fær
um aö ala upp börn til manns,
vegna þessaö það veit hvaö ást er
af nánu sambandi þeirra viö sinn
Himneska FÖður. Allur þvætting-
ur um svefnleysi og prótein-
snauöa fæöu og svo framvegis eru
allt ásakanir sem Dómsmála-
ráöuneyti Bandarikjanna úr-
skuröaöi sem staöhæfuleysisem
ættiviðengin rökaö styöjast 1978.
Þetta var niöurstaöa skýrslu frá
FBI eftir tveggja ára rannsókn.
Þar sem viö höfum ætiö valdið
heilmiklum deilum, þá hefur öll
starfsemi Sr. Moon og hreyfing-
arinnar veriö rannsökuö niöur i
kjölinn, einnig fjármálahliðin, en
viö ætíö sýknuö. (grein i Alþb. 6/1
- 79.) Þaö geröist siöast i Eng-
landi, þar sem Rose þingmaöur
yar dæmdur fyrir sömu ásakanir
og Guölaugur nú endurtekur.
Dómarinn skipaöi Rose að biðja
Ieiðtoga hreyfingarinnar opinber-
lega afsökunar og borga fyrir
þann skaöa sem hann oHi. Sú
staöreynd aö sagt sé aö við heila-
þvoum fólk, vekur mér kæti. ÞaÖ
er sú besta auglýsing sem viö get-
um fengiö, þvi þaö er besti vitnis-
burður þeirra áhrifa sem orðokk-
ar Himneska Fööur hafa á fólk.
Ef kenningarnar hafa svo mikil
áhrif á fólk aö breytingin er svo
mikil aö ættingjar og vinir halda
aö fólk sé heilaþvegiö, þá segi ég
nú bara halelúja — þvi þá er von
aö þessum sjálfselska heimi verði
breytt til hins betra.
Égveit að hvaö sem ég skrifa,
þá er þaö nærri ómögulegt aö
bæta þann skaöa sem slik greín
hefur á starf okkar. Svo margt
hræðilegt hefur verið sagt fyrr,
Breyttar aðstæður
Þaö er alkunna, að breytingar á
atvinnuháttum og heimilishögum
á siöustu fjórum áratugum hafa
gjörbreytt öllum aöstæöum i
islensku þjóölifi. Menntun og
menning berst ekki jafn auðveld-
lega frá kynslóö til kynslóöar viö
samvinnu og samveru eins og
fyrrum og heimilishald hefur
breytst þannig að stórfjölskyldan
er horfin og kjarnafjölskyldan
tekin viö. 1 kjarnafjölskyldu eru
aöeins foreldrar og börn þeirra,
og þegar þau eru komin á legg,
situr húsmóöirin oft eftir meö
sárt enni hlutverks vant, og ekk-
— Fyrri grein
ert er eins sárt og það aö vanta
hlutverk á leiksviði lifsins. Þá
standa konur tiöum frammifyrir
þvi, aö þær hafa ekki þá menntun,
sem þarf til þess aö veröa annaö
en erfiöisvinnufólk ellegar aö afla
sér menntunar til starfa. Og þaö
þarf mikiö átak til aö brjótast
undan viöjum vanans og setjast
aftur á skólabekk þvi aö oftast
vantar einnig sjálfsöryggi og
stundum þann siöferöilega
stuöning og hvatningu, sem
skólagengin börn þeirra og eigin-
maöur ætti aö veita.
Fulloröinsfræösla er sú lausn,
sem samfélagiö veitir I þeim hóp-
um, sem ég hef nefnt I þessari
grein; um æskilegt fyrirkomulag
hennar mun ég rita á næstunni.
i svo fólk veit ekki hverju þaö á að
! trúa. Jafnvel þó dómstólar hafi
skorið á rót þessara ásakana, þá
• tekur þaö tima áður en myndinni
veröur breytt. Ég get einungis
hvatt lesendur til aö ganga úr
skugga um þaö sjálft með Guös
hjálp, meö þvf aö dæma um sann-
leikann af ávöxtunum. Og beini
þeim tilmælum til móöurinnar i
Reykjavik aö hún reyni aö lofa
þritugri dóttursinni aö marka sér
sjálfri stefnu i lifinu. Þvi ég veit
að hún muni þá meö gleöi hafa
nánara samband þeirra á milli.
Reykjavik 6/5 ’79
Halvard K. Iverserf*
Athugasemd blaöamanns:
Astæöan fyrir þvi aö umrædd
grein var skrifuð, er sú aö Helg-
arpósturinn vildi afla upplýsinga
um starfsemi Stamtaka Heims-
friðar og Sameiningar, bæöi hér-
lendis og erlendis og er við búiö
aö upp komi jákvæöir hlutir sem
neikvæöir. En þvi er nú einu sinni
þannig háttaö, aö hiö neikvæöa er
yfirgnæfandi. Greinin er ekki
skrifuö i þeim tilgangi aö afla
blaöamanni eöa blaöi frægöar.
I svargrein sinni segir Iversen
oftar en einu sinni aö ég sé aö á-
saka hreyfingu hans. Þaö er
fjarri öllum sanni. t grein minni
segir aö það sé „erfitt aö heim-
færa þær ásakanir sem hreyfing-
in hefur orðiö fyrir erlendis uppá
þennan hóp”. Þær upplýsingar
sem þar birtast hef ég sótt i virt
erlend timarit, og þó sérstaklega
1 bók franska blaöamannsins
Alain Woodrow, „Les nouvelles
sectes”, en Woodrow skrifar um
trúmál i stórblaöiö ,,Le Monde”.
Hvortsem ég er persónulega á
móti öllum trúarhreyfingum eöa
ekki, kemur þessi máli ekki viö,
þar sem ég tel afstööu mlna til
trúarbragða ekki koma fram I
grein minni. —GB.
Launajöfnuður —
ekki launajafnrétti
Mistök urðu viö fyrir-
sagnarsmiöi á Yfirheyrslu
blaösins yfir Þorsteini
Pálssyni framkvæmdastjóra
VSÍ, Fyrirsögnin var á þá leiö
aö ekki væri hægt aö starf-
rækja þjóðfélag, þar sem
launajafnrétti væri viö lýöi en
i viötalinu sagöi Þorsteinn aö
ekki væri hægt aö starfrækja
þjóöfélag, þar sem allir væru
meö jöfn laun. A þessu tvennu
er merkingarmunur, svo sem
öllum má Ijóst vera, og leiö-
réttist þetta hér meö.
leikurinn er augljóslega ekki
nógu spennandi.
Hvers vegna er svo ómögulegt
aö trúa þvi sem viö segjum?
Tvisvar heimsótti hann okkur og
komst augljóslega f klipu. Hann
viöurkennir aö hafa oröiö fyrir
áhrifum af þvi að sjá fólkið, finna
andrúmsloftið og heyra hluta af
þvi sem viö kennum. Hann gat
ómögulega fundiö grundvöll fyrir
ásökunum sinum hér á landi, svo
hans eina leiö út var aö segja eins
og kommúnistar segja um kerfiö I
Rússlandi: ,.Þaö er ekki dæmi-
SANNLEIKANN
allan
gert fyrir kenninguna.”
Hann kemur meö andtrúarlegu
hugarfari — á móti öllum trúar-
brögöum. Gátum viö búist við
eRkert nema^^^^^H
SANNLEIKANN?
Helgarpóstinum hefur borist
eftirfarandi grein frá Halvard K.
Iversen, leiötoga Samtaka heims-
friöar og sameiningar, I fram-
haldi af umfjöllun blaösins á
starfsemi Moonhreyfingarinnar
fyrir tveimur vikum:
„Fyrir helgina helgaöi Helgar-
pósturinn okkur „Moonistum”
eöa Samtökum Heimsfriðar og
Sameiningar, eins og viö heitum
hér, frekar stóran reit. Okkur
langaöi til aö heyra vörn blaöa-
mannsins, sem skrifaöi greinina,
Guölaugs Bergmundssonar, fyrir
þvi sem viö álitum hreinan sora
og endurtekningu gamalla lyga
sem fyrir löngu hafa veriö af-
sannaöar af ýmsum dómstólum.
Viö heimsóttum Helgarpóstinn og
sagði þá Guölaugur aö hann væri
á móti öllum trúarlegum hreyf-
ingum hverju nafni sem þær
nefnast, mótmælendum, kaþó-
likkum og sérhverri trúdeild á
borö viö okkar, og tók undir meö
Marx aö trúarbrögö væri ópium
fyrir fólkiö.
Ég veit enn ekki hvers vegna
hann skrifaöi greinina. En i
U.S.A. nota blaöamenn okkur oft
til þess aö veröa þekktir, vegna
þess aö viö höfum þótt efni i æsi-
fréttir. Þaö hjálpar oft aö hafa
fjörugt Imyndunarafl þegar sann-
nokkru hlutlausuaf honum? Hvaö
um þaö, þegar hannsér allt annað
hér en hann bjóst viö, finnst hon-
um hann vera nauöbeigöur til
þess aö færa ásakanir sinar yfir á
bræöur okkar og systur erlendis,
og sr. Moon sjálfan. Ég tæki þaö
ekki nærri mér þótt ég sjálfur
væri tekinn fyrir, en þegar þaö er
manneskja sem ég elska og viröi
mjög og bræöur mínir og systur
sem hafa helgaö sig þvi aö gera
þennan heim aö betri staö aö búa
á, af óeigingirni, þá get ég ekki á
mér setið. Sannleikurinn veröur
aö koma fram. Miljónir manna á
öllum aldri hafa öölast nýja von
og djúpa persónulega reynslu
viö Guö i gegnum kenningar og
útskýringar sr. Moon. Þaö hefur
séönauösyn þess aö lifa fyrir eitt-
hvaö hærra en sjálft sig, og þaö>
blöur þess aö afgangurinn af
mannkyninu sláist I hópinn.
Margt fólk hristir höfuöið og álft-
ur okkur skritin, jafnvel heila-
þvegin, vegna þess aö viö lifum
fyrir svo óeigingjarnan tilgang, —
en ég fyrirgef þeim vanþekkingu
þeirra. Þetta er eina leiöin aö
sannri ást. Ég lít svo á aö þetta
hafi veriö sá boðskapur sem
Kristur sjálfur boöaöi og liföi eft-
ir. Ég er ekki sammála Jónasi
Gislasyni dósent þegar hann
Hugleiðingar um fullorðinsfræðslu