Helgarpósturinn - 11.05.1979, Blaðsíða 17

—helgarþo5turinruFós\uáagur n. maí 1979
17
SNORRI FRUMSYND-
UR FYRIR JÓL ’80?
Nú er endanlega ákveöiö aö
kvikmyndin um Snorra Sturluson
veröur gerö i samvinnu norrænu
sjónvarpsstöövanna, og er skrif-
stofustjóri sjónvarpsins um
þessar mundir I Noregi i
samningaviöræöum viö norræna
dagskrárstjóra um fjármögnun
myndarinnar. Kostnaöur er áætl-
aöur, samkvæmt heimildum
Helgarpóstsins, á annaö hundraö
miljónir, og munu tslendingar
bera um helming hans. Gert er
ráö fyrir tveimur klukkustundar-
löngum myndum, og formiö er
blanda af heimildamynd og leik-
inni mynd.
Þegar er búiö aö taka nokkur
atriöi, i sumar er áætlaö aö taka
atriði á ýmsum sögustöðum um
landið, en i haust veröur byrjaö á
leiknum atriðum. Ýmsir leikarar
hafa komið til álita i hlutverk
Snorra Sturlusonar, oger nú mest
rætt um Róbert Arnfinnsson og
Sigurð Hallmarsson á Húsavik.
Alls eru um 60 hlutverk i mynd-
inni, og um 100 statistahlutverk
aö auki, aö þvi er Helgarpóst-
urinn hefur fregnaö. Að sögn
Ólafs R„- Einarssonar, formanns
útvarpsráös fer þaö eftir niður-
stööum fundarins I Noregi hver
framkvæmdahraðinn veröur, en
stefnt væri að frumsýningu fyrir
jól 1980. Kvikmyndageröarmenn-
irnir Siguröur Sverrir Pálsson og
Erlendur Sveinsson höfðu frum-
kvæöi að gerð þessarar myndar,
og hafa unniö handrit i samvinnu
viö Jónas Kristjánsson, en leik-
stjóri er Þráinn Bertelsson.
—AÞ/GA
Maria á sviöinu i Iönó.
Hyggst skrif a sögu íslenskrar tónlistar
,,Nei, nei. Ég
er alls ekki orðinn leiöur á aö
vinna hjá sjónvarpinu. ööru nær.
Ég þarf bara aö sinna áhugamál-
um minum”, sagöi Jón Þórarins-
son, forstööumaöur Lista- og
skemmtideildar er Helgarpóstur-
inn spuröi Jón um ákvöröun hans
um aö hætta þar störfum.
Eitthvaö sérstakt i bigerð?
,,Ja, mér hefur dottiö i hug aö
skrifa svolitið um sögu islenskrar
tónlistar”, sagði tónskáldiö litil-
látt. Sagðist þó aöspurður ekki
vera byrjaður, þar sem hann
hætti ekki störfum fyrr en 1.
ágúst.
Er nú kannski gamall draumur
aö rætast? spuröi blaöamaður.
„Ég veit nú ekki hvaö ég á að
segja um það”, sagöi Jón. „Ég
byrjaöi afskaplega ungur aö
vinna hjá útvarpinu og komst þar
af leiöandi tiltölulega ungur á eft-
irlaunaréttindi. Og þar sem ég
hef önnur áhugamál sem ég þarf
aö sinna”, bætti Jón viö, „þá not-
færi ég mér þann rétt.” —AB
ER ÞETTA EKKIMITT LÍF?
- rætt við Maríu Kristjánsdóttur sem leikstýrir nýju leikriti i Iðnó
„Þetta er raunsætt leikrit meö
gamansömu ivafi. Það er mjög
gaman að vinna þaö, en þar sem
ég hef aldrei sett upp raunsætt
verk fyrr, er þetta dálitið sérstætt
fyrir mig”, sagöi Maria
Kristjánsdóttir leikstjóri, þegar
Helgarpósturinn hitti hana á
æfingu niöri i Iönó.
Hún ieikstýrir þar nýju bresku
leikriti. Er þetta ekki mitt iif eöa
hvaö? eftir Brian Clark, I þýöingu
Silju Aöalsteinsdóttur.
„Leikritiö var frumsýnt I
London í fyrra og var kosið besta
leikrit ársins. Það naut strax
mikilla vinsælda og er nú sýnt á
um tiu stöðum i heiminum, m.a. á
Broadway, i Skandinaviu, Japan
og Austurriki.
Verkið fjallar um mynd-
höggvara sem lendir i umferðar-
slysi og lamast frá hálsi. Hon-
um er bjargað aftur til lífsinsmeð
öllum tiltækum græjum og kúnst-
um nútíma læknisfræði. Siðan
snýst þetta um baráttu mannsins
um að fá sjálfur að ákveöa nvort
hann iifi eða deyi. Höfundurinn
hefur sagt að þarna sé um að
ræða frelsi einstaklingsins gagn-
vart rikinu og tæknivæðingunni.
Maðurinn vill sjálfur fá að deyja,
og kemur þarna fram gagnrýni á
læknastéttina og sérfræðivald
hennar.
Það koma fram þrettán leikar-
ar i sýningunni og aðalhlutverkin
eru I höndum Hjalta Rögnvalds-
sonar, Valgerðar Dan, Jóns Sig-
urbjörnssonar og Margrétar
Helgu Jóhannsdóttur. Jón Þóris-
son hefur gert leikmynd,
Messiana, Tómasdóttir búninga
og Gunnar Reynir Sveinsson
leikhljóð. Við stefnum að þvi að
frumsýna verkið i kringum 20.
maí. Æfingar hafa staðið yfir
undanfarnar sex vikur, þar af
hefur ein farið i heimsóknir á
endurhæfingarstofnun og gjör-
gæsludeild, en leikritið gerist á
einni slikri. Þá fengum við lika til
okkar heimspeking og lækni til að
ræða þetta”.
Leikrit þetta er fyrsta
uppfærsla Mariu hjá atvinnu-
leikhúsi, en hún hefur áður unnið
með atvinnuleikurum hjá Grimu,
Sjónvarpinu og á Akureyri.
Leikstjórnarnám sitt stundaði
hún i Þýska-Alþýðulýöveldinu,
bæði i Leipzig og Berlin.
Undanfarin ár hefur Maria búið
úti á landi, nú siðast á Húsavik og
hefur starfað með leikfélaginu
þar.
„Ég setti upp Heiðursborgar-
ana eftir Brian Friel. Það fjallar
um ástandið á N-lrlandi. I sumar
förum við meö það i sýningarferð
til Sviþjóöar, Kaupmannahafnar
og Borgundarhólms”, sagði
Maria að lokum.
—GB
Þjóöleikhúsið sýnir:
Prinsessuna á bauninni.
Söngleikur eftir J. Thompson,
M. Baker og D. Fuller.
Tónlist: Mary Rodgers.
Þýöandi: Flosi Ólafsson.
Búningar: Tina Claridge.
Leikstjórn: Dania Krupska.
Tónlistarstjóri: Siguröur Rúnar
Jónsson.
Leikmynd: Sigurjón Jóhanns-
son
Lýsing: Árni Baldvinsson.
Þegar ég var barn — og jafn-
an siöar — hafði ég mætur á
danska ævintýraskáldinu H.C.
Andersen. Eitt smáævintýra
hans þótti mér þó strax i
bernsku öðrum ómerkilegra.
Þaö var Prinsessan á bauninni.
Ég geröi mér enga grein fyrir
þvi þá, hvers vegna mér þótti
aðeins skal þess getið að hún er
sprottin beint úr kynórum karl-
rembumanna. — Til liös viö sig
fengu þeir svo kompónista sem
heitir Mary Rodgers. Sjálfsagt
er hún fræg i heimalandi sinu af
eigin veröleikum, en i Leikskrá
Þjóöleikhúss er henni talið til
ágætis númer eitt aö vera dóttir
„hins kunna söngleikjahöfundar
Richards Rodgers”— og mun
vera sá sami og forðum tið var
nefndur i samfloti við félaga
sinn Hammerstein.
Min vegna má vel vera að allt
þetta fólk sé mikiö hæfileika-
fólk. Eitt dæmi afsannar það
ekki. En I Prinsessunni á baun-
inni hefur þeim öllum tekist að
dylja hæfileika sina svo vel, að
þeir skjóta aldrei upp kollinum.
Hér á árum áður var það siður
Sigriður sem prinsessan.
Stórslysið í Þjóðleikhúsinu
þetta vont ævintýri. Nú vona ég
að þaö hafi verið vegna þess aö
barnsvitund min hafi skynjað að
þarna var veriö' aö innræta mér
þann skilning aö sumt fólk væri
frá náttúrunnar hendi finna en
annað. Prinsessur væru
prinsessur vegna þess að þeim
væri af guði gefiö næmara
taugakerfi en öðrum. — Full-
orðinn hef ég að visu getaö lesiö
þetta ævintýri sem háð um sllka
trú, en það var mér fyrirmunað,
barninu.
Fyrir tveim áratugum sáu
þrir ameriskir peningamakarar
(moneymakers) sér leik á borði
og sömdu söngleik upp úr þessu
vonda ævintýri. Þeir fundu sér
að visu nýja skýringu á aö
prinsessan gat ekki sofiö, en sú
skýring verður ekki rakin hér,
I Þjóöleikhúsi aö sýna eina
óperu viö lok leikárs. Nú hefur
veriö horfiö frá þvi, og i staöinn
hefur veriö sýndur músikall,
eins og þaö heitir uppá heims-
máliö. Ég er alls ekki viss um aö
þetta sé réttari stefna en hin
fyrri —nema þá upp fari aö risa
Islenskir músikallar. Þeir
bandarisku eiga nefnilega
fjarska mismikiö erindi viö okk-
ur. Og einmitt i guös eigin landi
hefur þessi tegund leiklistar náö
lengst, aö mér skilst. — 1 fyrra
varö reyndar fyrir valinu
fáránlegur útúrsnúningur á
Helenu fögru og sýndist
þessháttar evrópska ekki eiga
meira erindi hingaö en
vesturheimskan.
Nú er það þó kunnara en frá
þurfi að segja, að I flóði am-
riskra söngleikja hefur ým-
islegu skotið upp. Og i félags-
legu samhengi.bandarisku hef-
ur þessi leiktegund gegnt mikil-
vægu hlutverki, eins og þættirn-
ir um alþýðutónlistina I sjón-
varpi hafa sýnt okkur. En i
hreinskilni sagt er mér óskiljan-
legt hvers vegna þessi tuttugu
ára gamli amriski farsi,
Prinsessan á bauninni hefur
orðið fyrir valinu hér og nú. Mig
brestur þekkingu til að vita
hvort þetta var i takt við timann
i USA 1959, en ég fullyrði að á
tslandi árið 1979 er þetta gróf
timaskekkja, sem hlýtur að
byggjast á þeim skilningi að
ekkert hafi gerst, engar tvær
þjóðir séu ólikar, og ekki skipti
máli hvað leikhússgestum sé
boðið. I stystu máli sagt: Sýning
Þjóðleikhúss á Prinsessunni á
bauninni er móðgun við
áhorfendur, kjaftshögg á alla þá
sem unna fslenskri leiklist. Svo
einfalt er málið. En einfalt mál
krefst alltaf rökstuðnings.
Efnislega hefur múslkallinn
um Prisessuna ekkert framyfir
ævintýriö gamla, annað en það
aö fléttaö er inn þessháttar
klúrheitum sem maður hélt
fram að 12 ára aldri að væru
klám — og þessvegna skemmti-
leg, því klám var bannaö (og
allt sem er bannað er skemmti-
legt). Þar aö auki grundvallast
verkiö á kynjamyndum
(könsroller) sem helst verða
kenndar til karlrembu.
Tónlist M. Rogers er kannski
skemmtileg, ég veit það ekki.
Ég heyröi hana i fyrsta skipti I
gær. En þaö segir kannski dálit-
iö um vinsældir hennar? — Þar
aö auki var flutningur tónlistar-
innar mjög illa samæföur — og
samhæföur. Oftar en einusinni
virtust söngvarar lenda úr takti
snjallir leikarar eins og Árni,
Bessi, Þórhallur og Róbert, sem
allir leika talsvert mikilvæg
hlutverk, uröu leiöinlegir. Og þá
má nærri geta hvernig fór fyrir
minni spámönnum.
Leikstjórn Dania Krupska
virtist hafa veriö eins og efni
stóöu til. Hópsenur uröu t.d.
góöar. En henni hefur ekki tek-
ist aö lyfta verkinu millimetra
yfir þá flatneskju sem höfundar
þess negldu þaö I.
Eitt var þó gleðilegt: Ég hef
aldrei heyrt frumsýningargesti
tala jafn opinskátt um leikhúsiö
eins og I hlénu I gær. Það er
gleðiefni. Leikhús á aö vekja
umræöu. Hins vegar er ég ekki
viss um að forráöamenn
Þjóöleikhúss heföu glaðst yfir
öllu sem ég heyröi. Þaö var
býsna óþvegiö.
Aö minu viti er valiö á þessum
söngleik stórslys. Þegar all-
ar opinberar stofnanir —
Þjóöleikhús meötaliö — eiga i
vök aö verjast, er sýning eins og
(kannski vegna þess aö þeir
höföu hljómsveitina ofan viö
sig?). Og auk þess var blandaö
saman leikarasöng og óperu-
söng. Þar er alltaf unun aö
heyra þá góöu söngkonu ölöfu
Haröardóttur. En þegar hún er
látin syngja ástardúett móti
Arnari Jónssyni, finnst mér eins
hægt að láta syngja saman álft
og hrafn.
Leikurinn ris aldrei yfir
innihald verksins. Jafnvel
þessi aöeins olía á þann eld sem
andstæöingar frjálsrar listar og
samneyslu vilja kynda. Þaö hef-
ur aldrei veriö eins auövelt og
nú aö sýna fram á fánýti og
bruöl Þjóöleikhússins. Þaö hef-
ur aldrei veriö eins erfitt aö
bera blak af þeirri stofnun og i
gær. Þvi miöur.
Sunnudag 6. mai 1979.
—HP.
HP-mynd: Friftþjófur