Helgarpósturinn - 24.07.1981, Blaðsíða 6

6
Föstudagur 24. júll 1981 holrfarpn'rh irinr,
íbúðirnar á Geldinga-
stöðum í Hafnarfirði
BANN-
AÐAR
FYRIR
BÖRN
eftir Guðmund Árna Stefánsson
myndir: Jim Smart
Þessi strákur er fjögurra ára, og
situr i stigaganginum i blokkinni
aö Reykjavikurvegi 50. En þaö er
bannaö fyrir börn á Geldinga-
stööum.
Hann er óæskilegur i húsinu sam-
kvæmt ákvöröun bæjaryfirvalda.
Geidingastaðir eða Geldinga-
holt, er fjölbýlishúsiö viö Reykja-
vfkurveg 50 i Hafnarfiröi almennt
kallað i daglegu tali Gaflara.
Hvers vegna Geldingastaðir? Jú,
ástæöan er sú, aö samkvæmt
samþykkt bæjarstjórnar frá 21.
júní 1977, þá er „búseta í þeim
(íbúöum fjölbýlishússins — inn-
skot HP) óheimil þeim, er hafa i
heimili börn á aldrinum 2—12
ára”, eins og segir i samþykkt-
inni.
Með öðrum oröum er ætlast til
þess, að þeir aðilar sem kaupa
ibúðirí nefndu f jölbýl ishiisi, eigi
ekki börn á aldrinum tveggja til
tólf ára. Sömuleiðis er þvi rökrétt
að ætla, að ef ibdar i þessu húsi
eignast börn, þá verði þeir að
flytjast búferlum um leið og
börnin ná tveggja ára aldri, nú
eða senda börnin frá sér.
I þessu fjölbylishúsi eru 18
ibúðir, flestar litlar. Stærð ibúð-
anna er frá 50 ferm.—60. ferm.
Allt frá upphafi hafa flestir ibú-
anna verið ungir að árum, venju-
legast barnlaus hjónakorn. I dag
eru langflestir ibúanna undir þri-
tugu og þvi' á hefðbundnum barn-
eignaaldri. Áðurnefndar reglur
bæjarstjórnar hafa verið brotnar
á undanförnum þremur árum, þvi
i húsinu hafa búið börn á „bann-
aldrinum”. Núna eru f jögur börn
i húsinu og ef Guð og lukkan
leyfir, þá ná þau tveggja ára
aldrinum umdeilda fljótlega— ja,
auðvitað innan tveggja ára. Hvað
gerist þá? Mætir lögreglan á
staðinn i umboði bæjarstjórnar og
flytur viðkomandi ibúðareig-
endur út úr ibúðum þeirra með
valdi.
Forsaga þessa máls er sú, að
viðkomandi húsnæði var byggt
sem iðnaðarhúsnæði og er sam-
kvæmt skipulagi Hafnarfjarðar-
bæjar á svæði, þar sem gert er
ráð fyrir iðnaðarhverfi. Hins
vegar gátu byggingaraðilar —
„Knútur og Steingrimur” — ekki
selt húsnæðið undir iðnaðarstarf-
semi og sóttu þess vegna um, að
breyta húsinu undir verslunar- og
ibúðahúsnæði. Eftir nokkuð japl,
jam og fuður, féllst bæjarstjórn á
þessa umsókn byggingaverktaka.
eftir að hafa fengið jákvæða um-
sögn frá skipulagsstjóra og bygg-
ingarnefnd Hafnarfjarðar. Verk-
tökum var leyft að útbúa i húsinu
18 litlar ibúðir og selja. Hins
vegar taldi bæjarstjórnin, að ekki
væri æskilegt að börn væru alin
upp i þessari byggingu, þvi húsið
væri nú einu sinni á iðnaðarsvæði
og i' nágrenni mikilla umferða-
gatna. Barnabann var þvi sett á
fjölbýlishúsið. Bannið er hins
vegar ekki virt af ibúum hússins,
þeir hlæ ja að reglunum.
Geldingastaðir i Hafnarfirði
bera þvi varla nafn með rentu,
þóttsamkvæmt orðanna hljóðan i
tilskipun yfirvalda skuli frjóvgun
helst ekki eiga sér stað i umræddu
fjölbýlishúsi. Hvað um það. Oft
eru sett lög og reglur sem aldrei
verða annað og meira en pappirs-
gögn. Reglurnar um Geldinga-
staði iHafnarfirði virðast vera af
þeirri sortinni.
„Ekki daglegt eftirlit"
segir bæjarstjórinn
„ftg kannast ekki viö, að neinar
kærur eða athugasemdir hafi
komiö til bæjaryfirvalda vegna
þess aö reglur hafi veriö brotnar
að Reykjavikurvegi 50,” sagöi
Einar I. Halldórsson bæjarstjóri i
Hafnarfiröi.
— Hafa yfirvöld strangt eftirlit
meö þvi, að i þessu fjölbýlishusi
fyrirfinnist ekki börn á aldrinum
tveggja til tólf ára?
„Ja, þaðerekki um daglegt eft-
irlit að ræða. Ætli megi ekki segja
að eftirlitið sé i lágmarki..’
— Eru þessar reglur þá nokkuð
annað en orðin tóm?
„Þaö er ætlast til þess að ibú-
arnir viröi þær reglur, sem settar
hafa veriö.”
— En nú eru þær ekki virtar.
Þarna hafa búiö börn á nefndum
aldri?
„Er það, já.”
— Hvað yröi gert ef upplýsingar
kæmu inn á borö til þin, um að
þarna byggi t.d. fimm ára strák-
ur. Yrði barnið borið út og jafnvel
foreldrar hans með?
„Þetta er stór spurning og erfitt
að svara. Það yrði gripið til ein-
hverra ráða, en á þessu stigi, get
ég ekki svarað þvi, hvað yrði
nákvæmlega gert.”
— Nú búa á „Geldingastöðum”
fjögur kornabörn, sem innan tíð-
ar ná tveggja ára aldrinum um-
deilda. Eruð þið i startholunum
og mætið á staðinn á tveggja ára
afmælisdegi þeirra og rekið þau á
dyr?
„Ætli það. — En við verðum
greinilega að vera vakandi.”
„Reglurnar hljóma eins og léleg-
ur Hafnarfjarðarbrandari,”
sagði Edda Magnúsdóttir.
„Fáránlegar reglur"
segir Edda Magnúsdóttir.
HUn sat utan við „Geldinga-
staði”, hún Edda Magnúsdóttir
og sleikti sólina, um leið og hún
leit eftir ungabarni sinu, sem svaf
væri i' vagni við hliðina. „Jú.'jú,
ég hef sko aldeilis heyrt þessa
nafngift, Geldingastaöi”,sagöi
Edda og brosti. Það var hins veg-
ar Ijóst á barninu hennar Eddu og
fjórum börnum öðrum, sem búa i
blokkinni frægu, aö nafniö —
Geldingastaöir — er ekki alveg
skothelt, þvl aö þar veröur fjölg-
un I fjölskyldum, þar eins og viöa
annars staðar.
„Þetta eru hálf asnalegar
reglur”, sagði Edda. „Hljóma
raunar eins og billegur Hafnar-
fjarðarbrandari. Það er auðvitað
út i hött að fólk megi ekki hafa
börnin sin i ibúðunum hjá sér.
Ætlar bærinn að bera mig út, eða
a.m.k. barnið mitt, þegar það er
orðið tveggja ára?”.
Eyjólfur Valtýsson: „tbúarnir
gera grin af þessum fráleitu regl-
um.”
„Tekur enginn mark á
þessu,"
segir Eyjólfur Valtýsson.
„Já, ég bý I þessari frægu
blokk”, sagöi Eyjólfur Valtýsson,
25 ára gamall, sem hefur búið að
Reykjavikurvegi 50 I tæp þrjú ár.
„Þetta eru auðvitað fáránlegar
reglur, sem enginn hérna I húsinu
tekur nokkurtmark á”.
Eyjólfur sagöist ekki hafa orðið
þess var, að bæjaryfirvöld reyndu
að fylgjast með þvi að þessar
reglur væru haldnar. „Enda
myndi slikt ekkert þýða. Það
virðir enginn reglur, sem striða
gegn almennri réttlætiskennd
manna”.
Eyjólfursagði, að þessar reglur
hefðu nú þegar verið brotnar
nokkrum sinnum. „Hér hafa búið
i húsinu börn á aldrinum tveggja
tiltölf ára og engar athugasemdir
hafa komið fram frá bæjar-
yfirvöldum og allra sist hafa ibú-
arnir sjálfir amast við börnum
hér”.
Eyjólfur sagði þó, að ýmsir ibú-
anna væru dálitið uggandi undir
niðri um þessa klásúlu. „öllum
eigendum ibúanna var gert að
skrifa undir kaupsamninga að
ibúðunum, þar sem i stendur, að
ibúarnir gerðu sér grein fyrir
áðurnefndum kvöðum og skuld-
binda sig tilaðvirða þær. Við ótt-
umst, að ef hér kæmi inn fólk,
sem heimtaði að strangt væri
gengið eftir þessum reglum og
vildi alls ekki börn i húsinu, að þá
myndu vandamál koma upp.
Hingað til hefur ekkert i þessa
veru gerst, og allir lifa hér i sátt
og samlyndi, með börn eða ekki”.
Eyjólfur á sjálfur nokkurra
mánaða gamalt barn og þegar
hann var spurður hvort þetta
þýddi ekki sjálfkrafa, að hann
yrði að flytjast á brott um leið og
barnið hans næði tveggja ára
aldri, þá hló hann hátt. „Nei, nei.
Mér dettur ekki i hug að hugsa
þannig. Ég verð hérna svo lengi
sem mig lystir, hvort sem mitt
barn er nokkurra mánaða eða
nokkurra ára”.
„Á að banna foreldrum að
hafa börnin sín hjá sér?
spyr Böðvar Böðvarsson
„Þessar reglur bæjarstjórnar
striða auövitað gegn ölluni al-
mennum mannréttindum”, sagði
Böðvar Kiiðvarsson formaður
hússtjórnará „Geldingastöðum”.
„Það væri fróðlegt að senda
málið til alþjóðadómstólsins I -
Haag og sjá niðurstöður hans I
þessu máli”.
..„Það hirðir enginn um þessar
reglur, og við ibúarnir hlæjum að
þeim,eins og reyndar allir bæjar-
búar aðrir. Að visu skrifuðu ibú-
arnir undir kaupsamninginn, þar
sem þeim er gert að virða þessar
reglur, en almennt heldég að fólk
hafi þá talið og telji enn, að
þessar reglur eigi ekkert að vera
annað en orðin tóm. Fólk jánkaði
þessu aöeins til að fá ibúð, þvi þær
voru ódýrar á sinum tima”.
Böðvar sagðist hafa heyrt af
þvi, að þegar fólk vildi selja ibúð-
irnar, þá gerðu væntanlegir
kaupendur athugasemdir við
klásúluna um barnleysið. Kaup-
endur vildu þá oft fá afslátt af
ibúðunum vegna þessara kvaða.
„Það hefur verið rætt meðal ibú-
anna að skrifa bæjarstjórninni
bréf, þar sem farið yrði fram á,
að þessum hlægilegu kvöðum yrði
aflétt. Það eru allir ibúarnir
sama sinnisi þessu máli: Vilja að
íbúunum hér sem annars staðar
séleyfilegtað búa meðbörnunum
sinum”.
Siðan sagði Böðvar Böðvars-
son: „Það má ef til vill segja, að
þessi blokk sé ekki m jög vel stað-
sett til uppalendastarfa, þar sem
umferðargötur eru ekki langt
undan. Þeir eru þó verri staðirnir
i Hafnarfirði hvað þetta varðar —
sumir langtum verri, eins og t.d.
hér rétt neðan við Reykjavikur-
veginn. Þar er þó ekkert barna-
bann i gangi, enda hlýtur það
auðvitað að vera ákvörðun for-
eldra, hvar og hvernigþeirala sin
eigin börn upp”.
Aðspurður sagðist Böðvar ekki
verða var eftirlitsmanna frá bæn-
um vegna málsins, — manna sem
pössuðu upp á að ibúarnir
fjölguðu sér ekki. „Það væri
kannski athugandi fyrir bæjaryf-
irvöld að setja hér upp getnaðar-
varnarsjálfsala, þannig að sett
væri fyrir mögulegan leka og til
aö börn kæmu ekki undir i blokk-
inni. En f alvöru talað, þá er þetta
almennt að hlátursefni i bænum,
eins og nafngiftin á blokkinni ber
vitni um — Geldingastaöir” sagði
Böðvar aö lokum.