Helgarpósturinn - 24.07.1981, Blaðsíða 21

21
-Ihe/garpásturinn._
Föstudagur 24. júlí 1981
Úr mömmunni í múmíuna
Hafnarbio: Uppvakningin (The
Awakening)
Bresk. Argerð 1980. Handrit:
Allan Scott.Chris Bryant, Clive
Exton. Leikstjóri: Mike Neweli.
Aðalhlutverk: Charlton Heston,
Stephanie Zimbalist, Suzannah
York.
Fyrir mörgum árum i kvik-
tveggja væri. I þvi tilviki sem
fyrrnefndur biódálkur snerist
um var ég hins vegar gabbaður.
Ófriska konan i myndinni var
þar bara ófrisk, vegna þess að
stundum hendir það konur að
verða ófriskar. Ég kunni illa við
svona gabb, ef ég man rétt. 1
myndinni The Awakening ber
snemma iyrir augu ófriska
myndadálki hafði ég vist orð á
þvi að ég hefði illan bifur á
ófri'skum konum i biómyndum.
Ef ófrisk kona er meðal aðal-
persónanna má bóka að hún
þjónar þar sérstökum
dramatiskum tilgangi, — ein-
hver ósköp eigi eftir að henda
konuna eða barnið, nema hvort
konu.Ogþar eru skoengin svik i
tafli. öll myndin snýst um ólétt-
una og eftirleik hennar. Og sá
eftirleikur er hrikalegur, enda
er myndin enn ein hrollvekjan,
sem kemst á hvftu tjöldin hér i
sumar.
The Awakening er byggð á
sögu þess áeæta hrollvekju-
skálds Bram Stokers, Jewel of
the Seven Stars. Sama saga var
efniviður gamallar Hammer-
myndar, Blood from the
Mummy’s Tomb, siðustu myndar
leikstjórans Seth Holt og sýnd
var i' Laugarásbiói á sinum
tima. Það var mjög frambæri-
leg hrollvekja, en fremur ódýr
að hætti Hammerfélagsins. Nú
ermeiru tilkostað, bæði af fé og
hæfileikum. The Awakening
kemur ekki á óvart efnislega, en
vegna vandaðrar uppbygg-
ingar, s k e m m t i 1 e g ra r
myndfrásagnar, ..*þrátt fyrir
dálitið hik og hikst á stöku staðy
er sagan fremur heillandi. Hún
byggir ekki sist á leik með
ensku orðin „womb” (móður-
kviður) og „tomb” (grafhýsi) —
þvi hvernig fornegypsk drottn-
ing, hið mesta fól , endurfæðist
i barni þess fornleifafræðings
sem raskar ró hennar, —
hvernig hún fer úr „tomb” i
„womb” og svo út i lifið. Það
þýðir að sumir aðrir fara i
gröfina i staðinn.
— AÞ.
5 TÓRBORGARHASAR
Háskólabíó: Barnsránið (Night
of the Juggler)
Bandarisk. Árgerð 1980. Hand-
rit: Bill Norton, Rick Natkin.
Leikstjóri: Robert Butler. Aðal-
hlutverk: James Brolin, Cliff
Gorman, Richard Castellano,
Linda Miller.
Þetta er ein af þessum
amerisku hasarmyndum sem
gerðar eru af næstum óað-
finnanlegri atvinnumennsku.
Það er nefnilega vandi að bUa til
jafn hraðskreiðan þriller og
þennan, þar sem áhorfandi situr
nánast i' stöðugri myndaskot-
hrið i' tvo klukkutima og nær
ekki andanum frekar en persón-
urnar á tjaldinu. Þetta gerir /
Robert Butler, leikstjóri með
einkar fimlegri myndatöku og
hárnákvæmum klippingum, auk
skemmtilegrar notkunar um-
hverfishljóða. Það er vandi að
búa til svona aksjdn. Þó ekki
kæmi annað til er Night of the
Juggler kennslustund i hasar.
En hún er heldur meira i leið-
inni. Kunnáttusamlegt handrit
læðir svolitilli þjóðfélagslegri
gegnumlýsingu i hasarinn,
Sagan sjálf er hundvenjulegt
barnsránsplott með þvi tilbrigði
þó, að vitlausu barni er rænt.
Barnsræninginn (Cliff Gorman i
góðu formi, þótt hlutverkið sé
veiki hlekkurinn ihandritinu) er
svekktur og sálrænt truflaður
náungi sem hyggstná sér niðri á
þjóðfélaginu með þvi að ræna
dóttur auðmanns, sem hann
telur einkennandi fyrir félags-
lega meinsemd New York, og
höfundar myndarinnar virðast
gera það mat hans að si'nu. En
ræninginn fer barnavillt, og
tekur i misgripúm dóttur fyrr-
verandi löggu (James Brolin
lika i ágætu formi), sem er ekki
á þvi' aö láta hann komast upp
meö .það. Verður myndin siðan
all svakalega viðburðarik lýsing
á þeim degi þar sem þessir tveir
menn eigast við, vitl og breitt
um stórborgina, og þurfa ekki
siðurað glima við umhverfi sitt
en hvor annan. Sú félagslega
umhverfismynd af sambúð kyn-
þátta, auðs og örbirgöar, sem
dregin er upp i kringum elt-
ingarleikinn er einatt næmleg
og litrik, og eykur óneitanlega á
gildi myndarinnar, þótt stund-
um hlaði leikstjórinn og þjappi
of m iklu á myndflöt og hljóðrás.
Endalokin mátti sjá fyrir, en
manni leiöist sannarlega ekki á
leiðinni þangað. — AÞ
James Brolin lendir upp á kant við umhverfiö i eltingarleik sinum
viö barnsræningjann.
Frá vefnaöarsýningu Taeko Mori i Listmunahúsinu Lækjargötu 2.
Listmunahúsið opnar aftur
VEFNAÐARSÝNING
EFTIR TAEKO MORI
Listmunahúsiö aö l.ækjargötu
2, opnar aftur eftir nokkurt hlé. A
morgun veröur opnuö vefnaöar-
sýning, í Listmunahiísinu eftir
unga japanska listakonu, Taeko
Mori.
Taeko Mori fæddist og ólst upp i
Japan i' borg rétt fyrir utan
Tokyo, er Shizuoka nefnist. Taeko
flutUst árið ’69 til Tokyo og var
þar i menntaskóla til ársins ’73.
Að þessari undirstöðumenntun
lokinni leggur hUn land undir fót
og fer til Parisar. Þar stundar
hUn nám við virtan listaskóla,
„Beaux Arts”. Þaðan lauk hún
námiárið ’78og bjó i Paris næstu
þrjú árin þar sem hUn lagöi stund
á lisUðn si'na og lók þátt i fjölda
sýninga.
Taeko Mori, er gift Halldóri
Stefánssyni mannfræðingi. Hún
hyggst setjast að hér á norður-
slóðum undir iljum ættfeðra
sinna. I fyrrasumar dvaldist hún
hér um þriggja mánaða skeiö og
safnaði að sér hugmyndum og
efni i' sýninguna sem nU fer af
staðíListmunahUsinu. —E.G.
Prentverk Odds Björnssonar gefur út:
Minningar Lárusar í Gríms-
tungu og Gunnars Bjarnasonar
Bókaforlag Odds Björnssonar
á Akureyri er ineö margar merk-
ar bækur i útgáfuvinnslu. Geir
Björnsson forstjóri í forlaginu
sagöist geta nefnt bækur eins og
ævisögu Larusar I Grimstungu
sem Gylfi Asmundsson sálfræö-
ingur i Reykjavlk hefur skráö.
„Lárus B jörnsson er um margt
merkilegurkarl”,sagði Geir, ,,og
einn gildasti bóndinn á landinu.
Fyrir nokkrum árum sfðan komu
út æviminningar föður hans
Björns Eysteinssonar.
Hann tók sittilog fluttistungur
frá Grimstungu i Vatnsdal og upp
á öræfi, en þar fæddist Lárus.
Lárus fluttist siðan með foreldr-
um sinum tilbyggða og hefur eins
og áður segir stundað bUskap á
Grimstungujöröinni með miklum
glæsibrag.”
„Bókin Lilcaböng hringir” eftir
Gunnar Bjarnason, ráðunaut
kemur Ut með haustinu. SU bók er
um ævintýri Gunnars þegar hann
var skólastjóri á Hólum um eins
árs skeið. Gunnar rekur þá sögu
eins og hUn kom honum fyrir
sjónir. Fyrir þá sem ekki kannast
við þetta mál, má geta þess aö
Gunnar varð fyrir þvi að verða
gerður að pólitisku bitbeini. Var
honum þvi beinlinis þröngvað til
þess að segja upp starfi sinu.
Jafmframt kemur Ut þriðja
bindi Gunnars um ætUr og sögu
islenska hestsins, en það er heljan-
mikið ritverk”.
„Eftir Guðjón Sveinsson,
barnabókarithöfund kemur út
bókin „Glaumbæingar” sem er
einskonar framhald af fyrri bók
Guðjóns „Glatt er i Glaumbæ.”
Þessar bækur vonumst við til
að geta gefið Ut i haust og vetrar-
byrjun”,sagði Geir aö lokum.
—E.G.
Skátdfákur að austan
Ljóöabók M.E.:
Ská Idfákur.
Nemendur, kennarar og starfs-
fólk Menntaskólans á Egilsstöö-
um riða skáldfáknum íspreng.
Ég var einhverntima i vor að
tala um hnignandi skólablaðaUt-
gáfuásiðustu árum og tengdi það
þvi að nU eiga skólaskáldin mun
auðveldara meö að koma fram-
leiðslu sinni á framfæri i fjölrit-
uðum bæklingum, en áður var.
NU um daginn rak á fjörur minar
skemmtilegt afbrigði þessa
skólaskáldskapar.
Nanendur, kennarar og starfs-
fólk Menntaskólans á Egils-
stöðum hafa gefið út litið kver
með skáldskap eftir sig. Ég man
ekki eftir þvi að slikt kver hafi
komiöút áöur, þar sem nemend-
ur, kennarar og starfsfólk eins
skdla leggja saman i þesskonar
skáldskaparpUkk. Eitthvaö i
þessa átt var þó kver sem
Menningarmálanefnd Fjöl-
brautaskólans i Breiðholti gaf Ut i
fyrra undir nafninu Guðmundar-
staðakynið ’80, en þar i voru að-
eins ljóð eftir nemendur þess
skóla.
Það gefur auga leið að yfir
ljóðabók eftir rúmlega fimmtán
höfunda, sem er þó ekki nema 40
siður, er ekki neinn heildarsvipur
eða sameiginleg stefna. Það eina
sem allir höfundar eiga sam-
eiginlegt er að vera starfandi við
sama skóla. Þetta kver er þvi
safnrit, sýnishorn af þvi sem ort
hefur verið við þennan skóla.
Þetta virðist mér a.m .k. þó ég viti
ekki gjörla um tilkomu þessarar
bókar. A hinn bóginn mætli til
dæmis hugsa sér að einhver álika
hópur tæki sig til og ákvæði sér
fyrirfram eitthvert efni eða þema
til þess að fjalla um i ljóðaformi.
Það gæti veriö skemmtileg til-
raun.
Það sem mér finnst forvitni-
legast við þetta kver er að sjá
hvað skólanemendurnir eru að
gera. Reyndar er hvergi tekiö
fram hver er hvað i höfunda-
talinu. Hinsvegar kemst maður
ekki hjá þvi að kannst við sum
nöfn kennara og það þýðir ekkert
fyrir höfunda eins og Kristján
Jóh. Jónsson og Einar Ólafsson
að ætla að leyna þvi hverjir þeir
eru, en þeirra ljóö bera af i bók-
inni.
Það sem kemur mér einna helst
á óvart er það hvað þeir eru
margir sem reyna að tjá hug-
myndir si'nar og tilfinningar i
hefðbundnu formi. Það er
auðvitað frumskilyrði fyrir þvi að
hægt sé að taka hefðbundið form
alvarlega aðsá sem ætlar sér að
nota það hafi vald á forminu, en
þurfi ekki að þröngva orðunum
uppá bragarháttinn með öllum
tiltækum ráðum, jafnvel þannig
að öll eðlileg orðaröö brenglast og
úr verður tilgerðarleg upphafning
eða kauðskt málfar. Sliku
bregöur furðu oft fyrir i kvæðum
sem aö öðru leyti eru bærilega
ort. Ég held að ég sleppi þvl alveg
að taka dæmi um þetta,
höfundum til háöungar, þaö er
engum greiöi gerður meö þvi,
enda er hér um að ræða ungt fólk
sem vonandi á eftir að læra
margt. Hinsvegar langar mig til
að benda ungu fólki sem er að fást
við yrkingará að reyna að kynna
sér vandlega hver eru frumatriði
skáldskaparlistarinnar, þvi þekk-
ing á þeim atriðum getur leitt
framhjá mörgum erfiðum þrösk-
uldum og ef til vill fækkað veru-
lega vondum ljóðum á prenti. Það
er rétt að taka skýrl fram að
þessum orðum er alls ekki beint
sérstaklega til aðstandenda þess-
arar bókar, heldur til allra sem
málið varðar.
Enþá erkominn timi til að snúa
sér að þvi' sem vel er gert i
þessari bók. Að slepptum ljóðum
þeirra Kristjáns og Einars er eitt
skemmtilegasta ljóðið i bókinni
eftir Saklausu sveitastúlkurnar
(G.S.G.Þ.). Það er einfalt og
byggira skýrrimynd, þó endirinn
sé kannski ekki uppá það besta:
Herbergið var þrungið spennu
þr jú hjörtu bærðust þar inni
eittvar að lesa
annað að skrifa bréf
þaðþriðja barðist við svefninn.
Vindurinn blés inn um gluggann
og lét blómið á borðinu bærast.
Þærþurftui tima eftirhálftlma
en hlökkuðu ekkitil.
Þessi stemmning er að minnsta
kosti mætavel kunnug þeim sem
hafa alið einhvern hluta aldurs
sins á neimavistarskóla.
Einnig mætti hér nefna þrjU
ljóð eftir Eðvarð Ingólfsson, en
eitt þeirra er Ahyggjur:
t nótima þjóðfélagi
vérða margir óham ingjusamir
af þvl
að þeir óttast
morgundaginn, framtiðina.
Enginn getur hugsað um tvennt
I senn
og þvf gleyma þessi fórnarlömb
örtölvuþjóöfélagsins
deginum idag.
Svo sannarlega gerir fjarlægðin
fjöllin blá.
Það er ort um margt i' þessari
bök og einkennast mörg ljóðin af
bernsku óþreyju, en yfirleitt eru
þau bjartsýn og sneydd bölmóði
sem fer illa fólki undir tvitugu.
Þó aö vissulega sé margt
misjafnlega ort i þessari bók, er
oigu að siður gaman aö glugga i
hana og sjá hvað fólk á Austur-
landi hugsar yfirvetrarmánuðina.
G.Ast.