Helgarpósturinn - 13.06.1985, Blaðsíða 5

Israelsstjórn ygglir sig
við friðaráætlun Husseins
Tveir tugir finnskra friðargæsluliða á snær-
um Sameinuðu þjóðanna sitjaþegar þetta er
ritað í gíslingu hjá málaliðum Israels í Suður-
Líbanon. Hafa mannræningjarnir haft við
orð að lífláta Finnana, „einn á klukkutíma
fresti," nema þeir heimti aftur ellefu liðs-
menn sína, sem tvennum sögum fer af hvort
hlupust undan merkjum eða gáfust upp fyrir
Amal, her shiíta, sem tekst á við málaliða
ísraels um yfirráð á landræmu, þar sem Líb-
anon liggur að nágrannaríkinu að norðan-
verðu. Kallar þetta lið sig Her Suður-Líban-
ons og heldur í rauninni áfram ísraelsku her-
námi á um 20 kílómetra breiðu svæði, eftir
að Israelsstjórn þykist í orði kveðnu hafa
kallað hernámslið sitt frá Líbanón.
Einmitt á þessum slóðum hefst við 5.600
manna gæslulið Sameinuðu þjóðanna af
ýmsu þjóðerni í umboði Öryggisráðsins.
Þrátt fyrir lítinn árangur á liðnum árum við
að stía sundur stríðandi fylkingum, vill þorri
Sameinuðu þjóðanna að þessar sveitir verði
kyrrar, til sannindamerkis um að alþjóða-
samtökin vilji hafa hönd í bagga, hvenær
sem skilyrði skapast til að treysta friðinn í
löndunum fyrir Miðjarðarhafsbotni.
Frá því ísraelsher réðst inn í Líbanon fyrir
alvöru 1982, hefur ísraelska herstjórnin haft
horn í síðu gæsluliðsins og látið hermenn
sína hindra það í starfi. Sér í lagi hefur ísra-
elsher leitast við að einangra gæsluliðsmenn
í búðum sínum, eftir að alvarlega kastaðist í
kekki með honum og shiítum. Hafa ísraelskir
hermenn hvað eftir annað beitt vopnum til
að hindra að gæsluliðsmenn gætu fylgst með
aðförum hefndarsveita, sem farið hafa inn í
þorp shiíta með húsasprengingum, ránum,
misþyrmingum, manndrápum og gíslatöku.
Her Suður-Líbanons er gersamlega háður
ísraelsmönnum, og myndi að dómi frétta-
manna leysast upp ef þeir slepptu af honum
hendi. í liðinu eru einkum kristnir Líbanir, og
forfnginn nefnist Antoine Lahad. Hefur hann
undir sinni stjórn um 2000 menn undir vopn-
um, en sveitirnar fara í raun og veru eftir fyr-
irmælum nokkur hundruð ísraelskra her-
manna, sem Israelsher skildi eftir norðan
landamæranna, þegar meginherinn hélt á
brott.
Fréttamenn, sem náð hafa sambandi við
Finnana í gíslingunni, hafa komist að þeim
með milligöngu ísraelskra foringja, og þeir
segja ljóst að ísraelskir hermenn ætli sér að
sjá um að mannræningjarnir geri ekki al-
vöru úr hótun sinni að drepa fangana. Hins
vegar þvær ísraelsstjórn hendur sínar og
þykist hvergi nærri koma, þegar fram-
kvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna og Finn-
landsstjórn krefjast þess að hún sjái um að
Finnunum verði sleppt.
Svo er að sjá sem fyrir Israelsstjórn vaki að
gera Her Suður-Líbanons gildandi á því yfir-
ráðasvæði sem hún ætlar honum með því að
styðja gíslatökuna úr friðargæslusveitunum.
Þar að auki kemur Israelsstjórn þessi atburð-
ur vel til að dreifa athygli utan lands og innan
frá vanda sem henni er á höndum, að bregð-
ast við þrýstingi frá Bandaríkjastjórn, sem
leggur nú að ísrael að taka jákvætt undir frið-
arviðleitni Husseins Jórdanskonungs.
Um síðustu mánaðamót var konungur í
Washington og lagði fyrir Reagan forseta og
Shultz utanríkisráðherra nákvæmari til-
lögur en áður um viðræður í nokkrum þrep-
um, sem leitt gætu til friðargerðar milli Isra-
els annars vegar og Jórdans og Frelsissam-
taka Palestínumanna (PLO) hins vegar.
Taher al-Masri, utanríkisráðherra Jórdans,
skýrði fréttamönnum í Washington frá þeirri
áætlun, sem Hussein lagði fyrir. Bandaríkja-
stjórn. Fyrsta skrefið yrði fundur
bandarískra embættismanna með
sameiginlegri sendinefnd Jórdana og
Palestínumanna. Hussein kveðst hafa
samþykki Jassers Arafats, leiðtoga PLO, við
að meðal Palestínumanna í þessum
viðræðum verði engir félagar í PLO, heldur
fulltrúar í Þjóðarráði Palestínu sem standa
utan samtakanna.
Verkefni þessa fundar yrði að leggja
grundvöll að yfirlýsingum af hálfu Banda-
rikjanna og PLO, sem væru þess eðlis að
þessir aðilar geti látið af fyrri viðbárum við
að taka upp beinar viðræður. Af hálfu
Bandaríkjastjórnar er um að ræða opinber-
an stuðning við sjálfsákvörðunarrétt Pale-
stínumanna innan ríkjabandalags milli Jór-
dans og paiestínskra landsvæða, sem ísrael
heldur nú hernumdum. PLO myndi fyrir sitt
leyti lýsa samþykki við ályktanir Óryggis-
ráðs Sameinuðu þjóðanna númer 242 frá
1967 og númer 338 frá 1973, þar sem áskilið
er að arabiskir aðiiar viðurkenni tilverurétt
pg heiti að virða öryggi ísraels gegn því að
Israelsmenn láti af höndum hernumið land.
Eftir að þessar yfirlýsingar væru frágengn-
ar og birtar, kæmi saman nýr fundur Banda-
ríkjamanna með sameiginlegri viðræðu-
nefnd Jórdans og Palestínumanna, og nú
yrðu félagar úr PLO með við samningaborð-
ið.
A þessum síðari viðræðufundi yrði fjallað
eftir Magnús Torfa Ólafsson
um alþjóðlega ráðstefnu um friðargerð fyrir
Miðjarðarhafsbotni, sem myndaði ramma
um beinar friðarviðræður milli ísraels og
arabaríkja.
Það er ætlun Husseins konungs að þessi
fundaröð gangi svo greitt, að friðarviðræður
geti hafist fyrir lok þessa árs. Mörg ljón eru
þó á veginum, sem komið gætu í veg fyrir
það.
Bandaríkjastjórn hefur tekið jákvæðar
undir hugmyndir Jórdanskonungs en
nokkru sinni fyrr. Shultz utanríkisráðherra
skrifaði Shimon Peres, forsætisráðherra ísra-
els, og hvatti hann til að láta ísraelsstjórn
grípa það tækifæri sem nú gefst. Innan Isra-
elsstjórnar eru skoðanir skiptar. Verka-
mannaflokkur Peresar er tortrygginn á til-
lögur Husseins en vill kanna þær nánar. Lik-
udbandalagið, sem einnig stendur að stjórn-
inni, finnur þeim allt til foráttu.
Eitt af því sem flækir málið er hvers konar
alþjóðaráðstefna á að mynda ramma um
beinu friðarviðræðurnar milli Israelsmanna
og araba. Hussein vill að hún verði á vegum
ríkjanna fimm sem eiga fast sæti í Öryggisráð-
inu. Telur hann nauðsyn bera til að sovét-
stjórnin eigi aðild, svo hún fáist til að beita
áhrifum sínum á Sýrland, að stjórn þess gef-
ist ekki færi á að spilla friðargerðinni.
Bandaríkjastjórn telur, að sovétstjórnin þurfi
að uppfylla ákveðin skilyrði til að verða for-
gönguaðili að friðarviðræðum landanna fyr-
ir Miðjarðarhafsbotni, svo sem að endurnýja
stjórnmálasamband við ísrael. Afstaða sov-
étstjórnarinnar er sú, að ekki eigi öll ríki
með fast sæti í Öryggisráði að gangast fyrir
friðarviðræðum, heldur Bandaríkin og Sov-
étríkin ein, svo sem gert var á fundi í Genf
1973.
Það nýja við þennan málatilbúnað er, að
í fyrsta skipti um langt skeið virðist Banda-
ríkjastjórn fáanlegt til að reka á eftir Israels-
stjórn til friðargerðar. Það kann að eiga sinn
þátt í að ísraelsher vilji sýna sem mesta
hörku í Suður-Líbanon.
TISKUVERSLUNIN
RISS
LAUGAVEGI 28,
SÍM118830.
Stórútsölumarkaður
Mikið úrval
af sumar- og
75% afsláttur.
heilsársfatnaði. Al.lt að
Gjörið
svo vel að líta inn,
Kreditkortaþjónusta.

u
Framúrakstur á vegum úti krefst kunnáttu og skynsemi. Sá sem ætlar
framúr þarf að gefa ótvirætt merki um vilja sinn, og hinn sem á undan
ekur þarf að hægja ferð. Stefnuljósin er sjálfsagt að nota. Minnumst
þess að mikil inngjöf leiðir til þess að steinar takast á loft, og ef hratt
er farið ökum við á þá í loftinu. UMFERÐAR
UrAd
er á þeiár 5tað ;* ðherber9inu-
ró 09bða þaö
''%£*<*«****'*
HELGARPÖSTURINN 5