Helgarpósturinn - 06.03.1986, Blaðsíða 30

Rómantískt verk eftir Atla
Heimi og brúðuleikhús
meðal atriða á kynningardagskrá nýs útibús
Borgarbókasafnsins í Gerðubergi
Nýtt útibú Borgarbókasafns
Reykjavíkur var formlega opnað á
þriðjudaginn var í Menningarmiö-
stöðinni Gerðubergi í Breiðholti.
Þetta er fjórða útibú Borgarbóka-
safnsins og jafnframt það stœrsta.
Deildarstjóri útibúsins er Erla
Kristín Jónasdóttir bókasafnsfrœð-
ingur. ítilefni opnunarinnar er boð-
ið til sérstakrar kynningardagskrár
fyrstu starfsdaga bókasafnsins og er
hún öllum opin og aðgangseyrir
enginn.
Fimmtudag kl. 10.30 sýnir Litla
brúðuleikhúsið Rauðhettu og þá um
kvöldið kl. 21.00 verður flutt ungl-
ingadagskrá í umsjá Fellahellis,
meðal atriða verður Astin í ungl-
ingabókum. Laugardaginn 8. mars
kl. 16.00 verður flutt bókmennta-
dagskrá: Mannlíf í Reykjavík í 200
ár — frá Jóni Espólín til vorra daga.
Þetta er samfelld dagskrá í Ijóðum
og lausu máli, fleyguð með tónlist, í
umsjón Eiríks Hreins Finnbogason-
ar. Meðal flytjenda eru leikararnir
Helga Bachmann og Erlingur Gísla-
son.
Kynningardagskránni lýkur á
sunnudag en þá koma Skotturnar úr
Breiðholtsskóla í heimsókn; Brynja
Benediktsdóttir hefur samið fyrir
þær sérstakan kafla af þessu tilefni.
Og klukkan 16.00 verður endurtek-
in tónlistardagskrá frá þriðjudegin-
um 4. mars. Það er flutningur á tutt-
ugu ára gömlu verki eftir Atla Heimi
Sveinsson sem hann hefur samið
við Guðsbarnaljóð Jóhannesar úr
Kötlum um Guðmund Thorsteins-
son, Mugg.
„Mig minnir að Vilborg Dag-
bjartsdóttir hafi bent mér á Guðs-
barnaljóð Jóhannesar úr Kötlum
skömmu eftir að Tregaslagur kom
út,“ sagði Atli Heimir í samtali við
HP. Einhvern veginn komst Böðvar
Guðmundsson skáld yfir ófullgerð-
ar skissur að verkinu og stóð fyrir
flutningi þess á stúdentasamkomu
1. desember. Jóhannes las ljóðið
sjálfur ásamt Vilborgu. Ég hafði
samið lítinn forleik, millispil nokkur
og eftirspil fyrir flautu, klarinett,
hörpu, fiðlu og selló og Ragnar
Björnsson stjórnaði.
Lögin eru tileinkuð Helgu Egilson
sem er hin raunverulega Dimma-
limm og fyrir hana gerði Muggur,
móðurbróðir hennar, söguna og
myndirnar. Öll mín unglingsár var
ég heimagangur hjá Helgu og Rögn-
valdi Sigurjónssyni, en ég var nem-
andi hans á píanó/
Þetta var upphafið að Dimma-
limmmúsíkinni allri fyrir leikritið
sem Helga gerði síðar og sýnt var í
Þjóðleikhúsinu, í sjónvarpinu og á
Akureyri. Ég reyndi að varðveita
anda Muggs í músíkinni og hugblæ
ævintýraheims hans, hina tæru
rómantík. Schubert sagði að öll
músík væri sorgleg. Þannig held ég
að Muggur hafi hugsað líka og
þannig birtist hann í ljóði Jóhannes-
ar úr Kötlum."
Þeir sem flytja Guðsbarnaljóð
Atla Heimis og Jóhannesar úr Kötl-
um í þetta sinn eru hljóðfæraleikar-
arnir Bernharður Wilkinson, l\auía,
Einar Jóhannesson, klarinett, Haf-
steinn Guðmundsson, fagott,
Monika Abendroth, harpa, Szymon
Kuran, fiðla, og Carmel Russill,
selló. Upplesarar eru þau Friðrik
Guðni Þórleifsson og Vilborg Dag-
bjartsdóttir. Þá verður gert hlé en
síðan mun Kristinn Sigmundsson
flytja fjölbreytta söngdagskrá við
undirleik Jónasar Ingimundarson-
ar.
í útibúi Borgarbókasafnsins í
Breiðholti er útlánsdeild fyrir börn
og fullorðna, ’upplýsingaþjónusta,
tímaritadeild og tónlistardeild með
góðri aðstöðu til að hlýða á hljóm-
plötur úr tónlistardeild safnsins en í
henni eru nær 2000 plötur. Gott sér-
safn óperutónlistar er í deildinni
sem var eign Brynjólfs Ingólfssonar
hjúkrunarfræðings sem lést árið
1984 en foreldrar hans gáfu Borgar-
bókasafninu óperusafnið til minn-
ingar um son sinn.
Forstöðumaður útibúsins, Erla
Kristín Jónasdóttir, sagði í samtali
við HP að hún hlakkaði sérstaklega
til samstarfsins við menningarmið-
stöðina í Gerðubergi. Aðstæður all-
ar byðu upp á það að bókasafnið og
menningarmiðstöðin stæðu saman
að ýmiss konar dagskrám, á borð
við upplestur og hljómlistarflutning.
Þetta útibú Borgarbókasafnsins
var einmitt opnað á þriggja ára af-
mæli menningarmiðstöðvarinnar í
Gerðubergi, þann 4. mars. Sama
dag var opnuð þar myndlistarsýn-
ing, sú þriðja og síðasta sem ber titil-
inn Konur í íslenskri myndlist. Þegar
farið hafði verið í gegnum þau verk
sem borgin átti eftir konur kom í ljós
að húsnæðisins vegna þurfti að
skipta þeim í þrjá hluta. Fyrst voru
sýnd verk látinna listakvenna, því
næst verk núlifandi listakvenna
fæddra fyrir 1946 og nú eru semsé
til sýnis verk 27 íslenskra lista-
kvenna fæddra eftir 1946. Alls hafa
nú verið sýnd 87 af þeim 92 verkum
sem borgin á eftir konur og enn-
fremur fjórðungur þeirra listaverka
sem Reykjavíkurborg á. JS
I hinu nýja útibúi Borgarbókasafnsins I Gerðubergi er stór tónlistardeild og mjög góð hlustunaraðstaða.
TÓNLIST
Baráttukvœöi í nýjum búningi
Sóleyjarkvœði eftir Jóhannes úr Kötlum og
Pétur Pálsson.
Flutt af Háskólakórnum. Útg. Mál og
menning.
Þá er Sóleyjarkvæði komið út að nýju og í
nýjum búningi. Útgáfa Fylkingarinnar er
löngu uppseld, en þar sá höfundur tónlistar-
innar Pétur heitinn Pálsson um tónamálið, en
Eyvindur Erlendsson um hið talaða orð. Hér
er það stjórnandi Háskólakórsins, Árni Harð-
arson, er útsett hefur tónlist Péturs og Guð-
mundur Ólafsson flytur Ijóðin, en hann leik-
stýrði uppfærslu Háskólakórsins og Stúd-
entaleikhússins á verkinu 1984. Það er Mál
og menning er gefur skífuna út. Mörgum
hefði þótt eðlilegt að Samtök herstöðvaand-
stæðinga hefðu einhverntímann gefið þetta
verk út, en þau samtök leituðu á poppmiðin
í sinni hljómplötuútgáfu og var það í sam-
ræmi við forustuna: Reikul sem rótlaust
þangið án jarðsambands við islenskan sósí-
alisma.
Ekki veit ég hvað sá hugsar er sér þessa
skífu í verslun og þekkir ekkert til verksins.
Sóleyjarkvæði, Háskólakórinn og forsíðu-
mynd umslagsins af ætt ferðamálaráðs:
fjallasýn, skýjafar, sólsetur. Þjóðlög handa
ferðamönnum? Snotur kórlög í þáttinn hans
Hermanns Ragnars? Þá hefði betur dramat-
ísk mynd á bakhlið af Guðmundi Ólafssyni
og kórnum hæft: Þrælslund aldrei þrýtur
mann, þar er að taka af nógu. Sjálfur er ég
uppalinn við Sóleyjarkvæði og sjaldan var
komið saman í hópi róttækra án þess að eitt-
hvað úr því verki væri sungið. Því var ég
heldur lítt trúaður á þessa útgáfu. Háskóla-
kór og Sóleyjarkvæði — það fór ekki saman.
Pétur heitinn Pálsson vildi að allur flutningur
væri sem einfaldastur, útsetningar alþýðleg-
ar og allt skraut og prjál víðs fjarri. Sem bet-
ur fer var tortryggni mín ástæðulaus. Árni
Harðarson hefur útsett verkið af stakri
smekkvísi og trúnaði við upphaflega gerð
Péturs og flutningur kórsins eins nálægt al-
þýðusöng og hugsast getur. Sárt saknar mað-
ur þó fallegrar barrýtonraddar Péturs heit-
ins, en þá kafla er hann söng syngur kórinn
með fegurð einfaldleikans að leiðarljósi. Pét-
ur var bestur í ljóðrænum tregasöngvum en
eitt lag djassaði hann dálítið upp: Hér skal
heim! Kórinn fer þar á kostum í fönkaðri út-
gáfu Árna og ekki spillir ágætur trompetsóló
Ásgeirs H. Steingrímssonar og rýþmi Tómas-
ar R. Einarssonar og Péturs Grétarssonar.
Verkið er nokkuð stytt í þessari útgáfu og
fer ekki hjá að maður sakni sárlega margs.
Ég nefni aðeins: Yfir myrkviði æ / álaga-
vindar gnauða, Þetta gerist á vellinum / og
hitt á hólnum, Myrkur er yfir útskögum / —■
og hvað er að. Frekar hefði mátt stytta lesnu
kaflana um hjálparleit Sóleyjar. Einnig er
beinskeyttustu vísunum sieppt og má það
vera gert til að milda yfirbragð Ijóðsins —
eða í listrænni vímu.
Jóhannes úr Kötlum samdi Sóleyjarkvæði
sem baráttuóð gegn bandaríska hernum á
Miðnesheiði. Stíllinn var sóttur til þjóð-
kvæða og þekktum ljóðlínum blandað sam-
an við þær frumsömdu er þurfti. Sama gerði
Pétur þegar hann samdi tóniistina við ljóðin
Sú tónlist hefur oft farið fyrir brjóstið á lærð-
um spekingum en eitt er víst: löngu eftir að
ýmist tónatorf er gleymt og grafið verða fal-
legustu Sóleyjarlögin sungin. Tónlistin hæfir
kvæðinu — þessvegna hitti hvorutveggja í
mark er verkið var frumflutt 1965. Þetta er
þriðja útgáfa verksins á hljómplötu og hefur
varla annað íslenskt tónverk verið jafn oft út-
gefið. Pétur Pálsson var alþýðulistamaður í
besta skilningi þessa orðs og ég hvet alla þá
er kunna að meta alþýðlega list að eignast
þessa plötu — hvort sem þeir eiga eldri útgáf-
ur verksins eða ekki.
30 HELGARPÓSTURINN