Helgarpósturinn - 24.07.1986, Blaðsíða 23

LISTAPa
Porquettas-leikkonurnar á N‘ART ‘86
Fríkadar,
gáskafullar
Það mun varla vera ofsögum sagt
að leiksýning Porquettas-leikhóps-
ins frá Finnlandi, „Pacific inferno",
sé með áhugaverðari leiksýningum
á N’ART ’86, sé aðeins miðað við
myndir af og lýsingu á leikhópnum
og sýningunni í dagskrá hátíðarinn-
ar. Eða eins og Gíó bladafulltrúi
N'ART sagði í óformlegum viðræð-
um við HP: „Þær eru svo brjálaðar
að þær gátu ekki einu sinni sent
nokkur venjulegar ljósmyndir held-
ur svona rosalega skemmtilegar
klippimyndir.”
Porquettas-leikhópurinn saman-
stendur af tveimur Finnlandssænsk-
um leikkonum, þeim Ana-Yrsa
Falenius og Ida-Lotta Backman sem
útskrifuðust úr ieiklistarskólanum í
Helsinki á sínum tíma. Á sýning-
unni hér á íslandi njóta þær liðsinnis
annarra listamanna m.a. listmálar-
ans Curt Hilfon sem gerði leik-
myndina og er víðfrægur fyrir list
sína bæði heima og erlendis. HP
maelti sér mót við þau þrjú í Borgar-
skálanum og þótt bim. hefði ekki
glóru um það hvernig þau litu út var
ekkert mál að greina þau samstund-
is úr hópnum sem þar var á kafi í
vinnu. „Viltu ekki drekka þennan
pilsner með okkur,“ sagði Ana-Yrsa
glettin við HP og síðan gekk flaskan
hringinn. Þegar blm. fann ekki eld á
sígarettuna sína dró Ida-Lotta strax
upp vasahníf og síðan varalit og
sagði með Humphrey Borgart-
sveiflu: „Má bjóða þér eld?“ Og síð-
an var hlegið, en Porquettas sem
tekið hefur þátt í fjölmörgum leik-
sýningum í Evrópu og Ameríku hef-
ur einmitt vakið athygli fyrir gáska,
svo ekki sé minnst á framsækni,
frumleika og túlkun sem brýtur nið-
ur alla tungumálaörðugleika.
„Við komum hingað í gær frá
Grænlandi þar sem við söfnuðum
efni. Við ákveðum ekki skyndilega
að setja upp sýningu, við söfnum
efni þar til við höfum nóg og þá get-
um við farið að gera eitthvað í mál-
unum. Frá því að við stofnuðum
leikhópinn árið 1978 höfum við
bara sett upp 3 verk en engin sýning
er eins. Jú, fyrir utan að vera leikhús
er Porquettas ákveðinn lífsstíll og
helminginn af tímanum erum við á
flakki í efnisöflun. Við ferðumst í
Evrópu á svörtum bíl sem heitir
Manolito. Hann er karlkyns og mjög
tilfinninganæmur og daðrar mikið
við okkur. Hann hefur aldrei brugð-
ist okkur og elskar okkur mikið,
samt höfum við stundum á tilfinn-
ingunni að hann sé kynhverfur."
Þær hlæja og það bregður fyrir
söknuði í augum þeirra, því þær
þurftu að skilja Manolito eftir í
Stokkhólmi en bæta síðan við að án
gríns þá njóti þær þeirra forréttinda
að geta sífellt verið á flakki að
kynna sér áhugaverða hluti sem
þær geti tekið upp í sýningar sínar.
Sýningar eða gjörningar Porqu-
ettas-hópsins byggjast mikið á til-
finningum, hinu sjónræna, og
stemmningum. 80% sýninganna
eru hreyfilist og dans en þar að auki
ber mikið á tónlist og söng. „Við vilj-
um ekki þykjast og sýningar okkar
eru mjög persónulegar og það má
eiginlega segja að þær séu nokkurs
konar sjálfsmynd," segja þær Ana-
Yrsa og Ida-Lotta og Curt bætir
kankvís við að sjálfsmynd sé því ein-
ungis leiðinleg ef listamaðurinn er
leiðinlegur sem eigi sko ekki við í
þessu tilviki. „Já, sjálfsmynd," segir
Ana-Yrsa og hlær, „kannski það
verði nafnið á næstu sýningu okk-
ar.“
En sýningin „Pacific Inferno" sem
INN
Þau Curt Hillfon, Ana-Yrsa Falenius og Ida-Lotta Backmann stilltu sér upp á hefðbund-
inn hátt fyrir Ijósmyndara HP með nokkra hluti úr leikmynd Curts. Leikmyndin gegnir
ekki einungis sjónrænu hlutverki, hún er líka notuð til að framleiða hljóð, þar á meðal
tónlist. Eins og fram kemur í spjalli við hópinn lofar sýning þeirra mjög góðu og það
er ekki á hverjum degi sem svo áhugavert leikhús rekur á fjörur okkar íslendinga.
Mynd Árni Bjarna.
Porquettas er með í Reykjavík, er
samin út frá skáldsögu Michael
Tournier um Robinson og Frjádag.
Leikverkið er eins og segir í pró-
gramminu „stundarlöng sjónræn
ferð til eylands þess sem manneskj-
an er. í þrengingum milli andstæðra
afla leitar hún jafnvægis í reglu og
óreglu. Óútreiknanlegt skapferli
náttúruaflanna berst við stríðandi
einstaklinginn sem reynir að skapa
reglu í sinni mynd.“ Þær stöllur segja
að sýningin sé mjög ný og frábrugð-
in hinum að því leyti að nú sé í fyrsta
skipti leikin „lifandi tónlist". Þær
hafi trommuleikara meðferðis en
hafi áður notast við tónlist af segul-
bandi og í þessari sýningu noti þær
í fyrsta skipti orð og talað mál, en þó
á annan hátt en hinn venjulega!
Leiksýningin fer fram á sænsku.
En hvað með áhorfendur, hvernig
hafa þeir tekið sýningum leikhóps-
ins? „Við höfum fengið mjög góðar
viðtökur og fólk hlær mikið. Þegar
við vorum að byrja samstarfið og
vorum ferðatöskuleikhús sem fór um
á puttanum héldum við sýningu á
verki okkar „Girlslife" fyrir verka-
konur. Sýningin var mjög persónu-
leg og fjallaði um konur, uppvöxtinn
og galla og kosti þess að vera kven-
kyns. Við vorum svolítið óvissar um
viðtökurnar, því orðfæri okkar var
svolítið gróft og sýninguna sóttu
konur á öllum aldri, allt upp í átt-
rætt. Ein elsku konan á sýningunni
kom til okkar á eftir og hún skalf öll
og titraði og sagði grátklökk við
okkur að þessi sýning hefði fjallað
um hennar eigið líf. Einmitt svona
viðbrögð fylla sýningar okkar til-
gangi og það er svo gaman að fólk
á öllum aldri hlær og skemmtir sér.
Enda eru þær allt frá því að vera
barnslega fyndnar og fullar af trúðs-
skap til þess að vera mjög drama-
tískar og alvarlegar. Við berum
mikla virðingu fyrir áhorfendum,
viljum ekki gera þá að fíflum." Og
Curt bætir við að það megi aldrei
rugla áhorfendur til þess eins að
gera þá ruglaða, heldur til að leiða
þá inn í nýjan heim. „Listin er frjáls.
Hún „opnar" samræður og sam-
skipti manna og notar andleg og lík-
amleg grundvallaratriði sem meðul,
en „lokar” þeim ekki. Tilgangur list-
arinnar er svohljóðandi skilaboð til
áhorfenda: Verið frjáls, andið og lát-
ið vindinn leika um ykkur.“
Sýningar á „Pacific Inferno"
verða í Borgarskála v/Sigtún föstu-
daginn 25., laugardaginn 26. og
sunnudaginn 27. júlí og hefjast allar
kl. 20.30. Miðasala er í Gallerí Borg
v/Austurvöll en einnig verður hægt
að kaupa miða við innganginn.
Miðaverð er 400 krónur.
-Mrún
Sumarsýning Norræna hússins:
Dýrid í mann-
inum og sam-
spil manns og
náttúru
Sumarsýning Norræna húss-
ins uerdur opnuð laugardaginn 26.
júlí kl. 15. Að þessu sinni sýna list-
málararnir Einar Hákonarson,
Gunnar Örn, Helgi Þorgils Frið-
jónssonog Kjartan Ólason tœp-
lega 40 málverk sem öll fjalla á ein-
hvern hátt um manninn, dýrið í
manninum og samspil manns og
náttúru.
„Sumarsýningarnar eru öðru
fremur hugsaðar sem kynning á ís-
lenskri myndlist fyrir ferðamenn og
hafa lukkast mjög vel. í fyrra vorum
við með sýningu á sjávarmyndum
Gunnlaugs Scheving en í ár höfum
við ráðist í að kynna þessa fjóru
ungu myndlistármenn," sagði Olaf-
ur Kvaran listráðunautur Norræna
hússins þegar HP hitti hann og Sig-
urð Örlygsson í kjallara hússins þar
sem þeir voru að bisa við að koma
sýningunni upp.
„Ólíkir, segirðu, nei þeir eru ekki
svo ólíkir listamenn," hélt Ólafur
áfram. „Þeir eiga það allir sameigin-
legt að vera fígúratívir málarar. Mál-
verk Einars eru að vísu mest ab-
strakt og skírskota mikið til ævin-
týra og málverk Kjartans eru eins
konar táknmyndir eða erkitýpur
þar sem táknið ber merki angistar,
örvæntingar og vonleysis. Helgi
Þorgils ber mest einkenni konsept-
listarinnar og Gunnar Örn fjallar
mikið um hinn innri mann og um
dýrið í manninum. Einar og Gunnar
Örn eru eldri en hinir tveir sem eru
um þrítugt."
Málverkin á sýningunni eru flest
olíumálverk en þar má líka finna
akrýlmálverk og málverk Kjartans
eru unnin úr sandi og olíu. Sýningin
er sölusýning. Hún stendur fram til
24. ágúst og verður opin daglega kl.
14-19.
-Mrún
LEIKLIST
Leikur öð formum
eftir Margréti Rún Guðmundsdóttur
Stúdentaleikhúsið í Félagsstofnun stúdenta:
De kommer med kista og henter meg! eftir
Magnús Pálsson.
Leikstjóri: Magnús Pálsson.
Leikmynd og búningar: Kristinn G.
Harðarson.
Hlutverk: María Porleifsdóttir, Þorvaldur
Böðvar Jónsson, Börkur Bragi Baldvins-
son, Jón Stefán Kristjánsson, Áslaug
Thorlacius, Erling Jóhannesson, Jóna
Ingólfsdóttir, Daníel Ingi Pétursson, Knut
Ðdegaard, Þorleifur M. Magnússon og
Ingileif Thorlacius.
Það má með sanni segja að sjónleikur
myndlistarmannsins Magnúsar Pálssonar,
„De kommer med kista og henter meg“,
gangi þvert á allar venjur og hefðir leikrits-
ins. Takmark sjónleiksins er að rugla gersam-
lega skilningarvit áhorfenda sem annað
hvort fatta húmorinn í allri ringulreiðinni og
skella upp úr eða finnst þessi sjónleikur yfir-
borðslegur og tilgerðarlegur. Áhorfenda-
skarinn á frumsýningunni skiptist nokkuð í
tvennt hvað viðbrögð varðaði. En auðvitað á
sjónleikur þessi miklu meira skylt við gjörn-
ing eða performance en nokkurn tíma leik-
list, og verkið er týpískt flúxusverk þar sem
gengið er þvert á öll gildi og reglur hafðar að
engu, nema þá til þess að brjóta þær.
Persónur verksins eru þau froken Glavins
glæpakvendi, glæpamaðurinn Banner,
róbótinn Omega, ungi maðurinn Adam og
unga konan Stella, Fortíðin, Örlögin, Sköp-
unin, Kristján Guðmundsson 2. febrúar, sorg-
mædda konan Milla og síðan „rödd“
Hamsuns. Persónunum er raðað snyrtilega
upp á sviðið þar sem þær færast næstum
ekkert úr stað og eru frekar myndverk en
eiginlegar persónur. Þau mæla fyrst í stað á
norsku og tala oftar en ekki hvert ofan í ann-
að en þegar líða tekur á verkið mæla ein-
stakar persónur verksins á „shakespeare-
ensku" og á íslensku. Markvisst er unnið að
því að koma í veg fyrir að nokkur hefðbund-
in dramatísk spenna byggist upp. Ruglaður
áhorfandinn hefur kannski náð þræði í sam-
tali tveggja persóna en þegar kemur að há-
punkti þess byrjar oftast einhver önnur per-
sóna eða persónur verksins að tala ofan í
samræðurnar og áhorfandinn missir þráð-
inn. Þeir sem ekki eru beysnir í Norðurlanda-
málunum og „shakespeare-ensku" eru auð-
vitað meira utangátta en hinir sem skilja
þessar tungur og það fer mjög eftir því hvar
áhorfandinn situr hvernig hann upplifir
verkið, því leikararnir tala ekki bara hver
ofan í annan heldur líka helsti lágt. Ein per-
sónan, hin angurværa Milla, gengur um
meðal áhorfenda og mælir öðru hverju eitt-
hvað lágri röddu, og ómögulegt er að greina
hvað „rödd“ Hamsuns hefur að segja, enda
er líka með lágum raddstyrk gengið þvert á
þær reglur sem gilda í leikhúsi.
Leikararnir standa sig í heild mjög vel.
Samleikur þeirra Jóns Stefáns Kristjánssonar
og Áslaugar Thorlacius er mjög skemmtileg-
1?
FsK-tSYéu/j
LET ME QUESS...I I
BET IT'S FAVORITEI
^ < pik- ■
' HE MAOE
ur; sömuleiðis þær setningar sem þeim
hrjóta af munni. Nokkuð vantaði upp á
líkamlega tæknikunnáttu einstakra leikara,
sem ég vil frekar skrifa á reikning þjálfunar-
leysis og amatörleikmennsku en að það hafi
verið fyrirætlan leikstjóra.
Flúxuslistamaðurinn Magnús Pálsson er
ekki með öllu ókunnugur leiklistarheimin-
um því hann vann töluvert með leikhópnum
Grímu hér á sínum tíma, aðallega sem leik-
myndahönnuður. Hann hefur í gegnum tíð-
ina haft gaman af því að leika sér með form
og fyrirbæri, tosað þau í sundur og gert grín
að þeim. Eins og fyrr sagði á sjónleikur þessi
meira skylt við performance en leiklist en er
þó einhvers staðar mitt á milli. En hvað skilur
þetta verk, þessi lifandi myndlist þar sem
textinn er eiginlega meiningarlaus massi,
eftir sig? Jú, augað skemmtir sér, epda mikil
litagleði í leikmynd og búningum Kristins
Harðarsonar sem fellur vel að allri ringul-
reiðinni og það er alltaf gaman að horfa á til-
raunasýningar til mótvægis við kannski
heisti hefðbundnar sýningar atvinnuleikhús-
anna þar sem til skamms tíma hefur of lítið
örlað á nýbreytni. En sjónleikur þessi er að-
eins leikur að formi og varla nokkurt tíma-
mótaverk. En það væri gaman ef myndlistar-
menn kæmi í framtíðinni meira inn í leikhús-
in með sín gildi og aðra sýn á leiklist en leik-
húsfólk; árangur þeirrar samvinnu gæti oft
orðið mjög forvitnilegur.
HELGARPÓSTURINN 23