Morgunblaðið - 28.05.1964, Blaðsíða 18

1®
MQRGUNBLAQIÐ
Fímmtudagur 28. maí 1964
Innilega þakka ég fyrir blóm, skeyti og gjafir á 70 ára
afmæli mínu, 17. inaí sl. — Guð blessi ykkur öll.
Margrét Sigurbjörnsdóttir.
Iljartanlega þökkum við hjónin börnum okkar, tengda
börnum, barnabörnum og barnabarnabörnum, ásamt
frændum og vinum, sem gjörðu okkur gullbrúðkaups-
daginn, 24. þ. m. ógleymanlegan, með heimsóknum,
viðtölum, skeytum og góðum gjöfum. —
Guð blessi ykkur öll.
Signður og Ólafur R. Hjartar, Þingeyri.
Trésmiðír
Til sölu er trésmíðaverkstæði í 100 ferm. plássi, vel
búið vélum og í fullri starfrækslu. Verkstæðispláss
seist ekki, en fæst leigt. — Tilboð, merkt: „Trésmíði
— 2050“ sendist áfgr. Mbl.
HjúkrunarskóEa íslands
vantar hjúkrunarkennara og aðstoðarhjúkrunarkonu,
sem fyrst. — Upplýsingar gefur skolastjóri.
tJtgerðarmenn
Til sölu er dragnótarveiðarfæri, nætur, tóg, spil með
stoppmaskínu, síðurúllur og einnig vökvalínuvinda á-
samt dæiu og leiðslum. Héðinsgerðin stærri. Upplýs-
ingar gefnar í síma 474, ísafirði.
,t,
Konan mín
BJÖRG ÞORSTEINSDÓTTIR
frá ísafirði,
andaðist þriðjudaginn 26. maí á Heilsuverndarstöðinni.
Fyrir mína hönd/ og annarra vandamanna.
Stígur Guðjónsson.
Hjartkær eiginmaður minn og faðir
SVEINN GUÐMUNDSSON
Þúfukoti, Kiós,
andaðist að heimili sínu 26. þ.m.
Svala Guðmundsdóttir,
Jóhanna Sveinsdóttir.
Jarðarför
GUÐRÍÐAR JÖNSDÓTTUR
fer fram föstudaginn 29. mai og, hefst með húskveðju frá
heimili hennar Kirkjubraut 23, Akranesi, kl. 2 e.h.
Blóm afþökkuð.
Ásthildur Guðmundsdóttir,
Jón Guðmundsson.
Jarðarför eiginmanns míns
JÓNS EINARSSONAR
Kálfstöðum, Vestmannaeyjum,
sem andaðist 21. þ.m. fer fram laugardaginn 30. maí og
hefst með bæn á heimili hans kl. 1 e.h. — Fyrir hönd
vandamanna.
Gróa Brynjólfsdóttir.
Jarðarför rtióður okkar,
MARGRÉTAR KRISTJÁNSDÓTTUR
Blönduósi,
fer fram frá Blönduóskirkju laugardaginn 3U. mai
kl. 2 e.h.
Sigríður Þorsteinsdóttir,
Auðunn Þorsteinsson,
Kristján Þorsteinsson.
Þakka innilega auðsýnda hiuttekningu við andlát og
jarðarför móður minnar
KRISTJÖNU J. GUÐJÓNSDÓTTUR
Gestur Jónsson.
ÁRLA hvítasunnudags, 17. maí.
var útvarpað ágætri messu séra
Jóns Thorarensen úr Neskirkju.
Eftir hádegi flutti Sverrir
Kristjánsson, sagnfræðingur,
lokaerindi sitt í erindaflokkn-
um: „Danmörk og missir her-
togadæmanna“. Þar ljóstraði
hann upp stórpólitísku ieyndar-
máli:
í friðarsamn-
ingunum við
Prússa 1864
buðu Danir
þeim fyrrnefndu
„Fri Disposi-
tion“ yfir ís-
landi, ef þeir
vildu í staðinn
slaka á kröfúm
sínum til Suður
Slésvíkur. Sem sagt: Danir buðu
ísland sem gjaldmiðil í milli-
ríkja hrossakaupum. En þar lágu
Danir í því. Þýzkum leizt nefni-
lega ekki betur en svo á mynt-
ina, að þeir höfnuðu boðinu.
.... „nú vill enginn eiga þig
ættarlandið góða“
kvað skáldið.
Er þetta gott dæmi þess, hve
smáþjóðirnar mega sin oft. lítlls
í tafli hinna voldugri ríkja.
Ekki er gott að segja, hverjar
afleiðingar það hefði haft, ef
Þjóðverjar hefðu þegið umráða-
rétt yfir íslandi 1864. En, ef
dæma skal eftir þeirri glögg-
skyggni og manngæzku, sem
þýzkir stjórnmálamenn hafa
sýnt á 'fyrstu áratugum þe$sarar
aldar, þá er ekki líklegt, að það
hefði orðið okkur til mikiliar far
sæidar.
Um kvöldið töluðu þeir Bjarni
Benediktsson, forsætisráðherra
og Vilhjálmur Þ. Gíslason, út-
varpsstjóri í tilefni af 150 ára
I , . j _ afmæli Eiðs-
ý j vallastjórnar-
_ gskrárinnar
norsku, en með
" * - ngjjSgildistöku henn
' ý, wV ar var Noregur
(viðurkenndur
Hfsjálfstætt ríki,
Isera kunnugt er.
Þeir vörpuðu
1 ljósi á aðdrag-
anda, inntak og afleiðingar
stjórnarskrársamþykktarinnar.
Forsæíisráðherra benti meðal
annars á, hve Norðmenn teldu
mikilvægt að draga réttar álykt-
anir af dómi reynslunnar og taka
fullt tillit til þeirra breytinga,
sem venjurétturinn kann að
helga í rás timanna. Útvarps-
stjóri vék meir að hinni sögu-
legu hlið málsins í sínu erindi.
í heild var þetta ágæt dagskrá,
enda ekki annað sæmandi en
bjóða fram það bezta, er við
minnumst frænda vorra Norð-
manna á þjóðhátíðardegi þeirra.
Á mánudagskvöld yfirgnæfði
75 ára afmælisrrihning Gunnars
Gunnarssonar skálds aðra dag-
skrárliði. Fyrst minntist Gylfi
Þ. Gíslason menntamálaráð-
herra afmælis skáidsins nokkr-
um orðum. Þá átti Stefán Jóns-
son fréttamaður viðtal við skáld
ið á heimili hans. Ég held ég
hafi yfirleitt látið Stefán njóta
fyllstu viðurkenningar í þessum
Útvarpsþáttum. Og ekki er því
að neita, að viðtal hans við
skáldið var á margan.hátt gott
og skemmtilegt, og átti skáldið
þar að sjálfsögðu ekki síðri hlut.
Hins vegar má Útvarpið gæta
sín dálítið að ofhlaða ekki ein-
staka starfsmenn sína, og ég
fyrir mitt leyti hefði fremur
kosið, að skáld eða bókmennta-
fræðingur hefði rabbað við
Gunnar Gunnarsson þetta kvöld.
Ef útvarpið hefði fengið góðan
mann úr þeim hópi til að ræða
við Gunnar Gunnarsson, þá hefð
um við kannske getað íengið enn
betra samtal. Þar fyrir utan er
Stefán Jónsson allt of góður ú.t-
varpsmaður til þess að það sé
verjandi að eyðileggja hann með
ofnotkun. \
Síðar á dagskránni flutti Tóm-
as Guðmundsson skáld erindi
um Gunnar Gunnarsson. Þetta
erindi þyrfti útvarpið að láta
endurtaka. Og helzt að gefa það
út sérprentað. Það er vonlaust,
að hlustendur grípi sér að gagni
jafn efnisþrungið' og meitlað er-
indi, þótt það sé lesið einu sinni,
fremur hratt. Auk þess getur
orðið langt þar til meira ljóð-
skáld minnist meira sagnaskálds
á 75 ára afmæli þess í útvarp-
inu, svo að sá viðburður út af
fyrir sig er merkur.
í heild gerði Ríkisútvarpið 75
ára afmæli hins mikla sagna-
skálds ágæt skil. Þó hvergi meiri
en ástæða var
til. Gunnar
Gunnarsson hef
ur dregið fram
skýrastar, lát-
lausastar og
ýkjuminnstar
þjóðlífsmyndir
allra íslenzkra
rithöfunda. Svo
lygn, tær og
breið streymir sagan fram úr
penna hans, að hann þarf naum-
ast á „stílbrögðum“ að halda,
þótt þau séu honum tiltæk, til
að móta persónur hennar. Vitað
er þó, að Gunnar Gunnarsson
kastar ekki höndunum til verka
sinna, heldur heflar þau og fág-
ar í þaula. Það er með óiíkind-
um, hvernig svo stórfenglegar
sköpunarathafnir geta leynzt
undir jafnsléttu yfirborðí.
Á þriðjudagskvöld var haldið
áfram „17 ára keppninni“. Stein-
dór Hjörleifsson las frásögu-
þátt eftir Guðmund J. Einars-
son á Brjánslæk: „Ég hélt hik-
laust á ijósið“. Greindi þar frá
því, er höfundur var sendur til
að sækja meðöl handa þjáðri
konu yfir fjailveg. Ég hugsa,
að margir 17 ára unglingar nú
til dags hefðu gott af að kynna
sér ýmsa þá „17 ára þætti“, sem
útvarpið hefur flutt undanfarið.
Þeir fengju þá yfirlit yfir mis-
munandi kröfur tveggja tíma.
Kvöldvakan á miðvikudags-
kvöld var mjög fjölbreytt. Fyrst
var fornritalestur og þá íslenzk
tónlist. Síðan komu tveir fróð-
legir frásöguþættir: Óskar Hall-
dórsson cand.mag. flutti frá-
sögu skráða af Stefaníu Sigurð-
ardóttur á Brekku í Mjóafirði,
sem hún nefndi: „f sjóvolki á
peysufötym fyrir 60 árum“.
Tryggvi Kristjánsson flutti frá-
söguþátt: „í skammdegissorta á
Skallagu'mi 1927“. Næsti liður
kvöldvökunnar
var heJgaður
Stefáni skáldi
frá Hvítadal.
Skúii Guðjóns-
son á Ljótunnar
stöðum skýrði
Páll Beigþórs-
syni frá kynn-
um sínum af
Stefáni, einku a
Lagsnn maður
óskast í vélasal. — Talið við> verkstjórann
Jón Júlíusson.
ísafoldarprentsmiðja h.f.
tilefni kvæðisins' „Fornar dyggð
ir“, sem Páll las upp að loknu
viðtalinu. Skúli taldi Stefán
minnisstæðasta mann, sem hann
hefði séð. Látbragð hans allt og
rödd hefðu verið mjög sérkenni-
leg og þá eigi síður malfar hans.
Það var tært og hreint íslenzkt
talmál, sprottið upp í áranna rás
í hljómtaki heimaunninnar sveita
menningar.
Næst þessum þætti kom svo
rúsínan í pylsuendanum. Anna
Þórhallsdóttir talaði um þjóðar-
hljóðfæri íslendinga, langspilið,
lék síðan á það og söng. Anna
er mjög fróð um þetta þjóðlega
hljóðfæri, sem íslendingar hafa
iátið ónotað að mestu alla 20.
öldina. Sjálfsagt þykir það ekki
nógu fint lengur, af því að það
er íslenzkt. Hvernig væn ann-
ars að gefa því erlent nafn,
krækja sér í „negralag“ og sulla
síðan afrakstrinum inn á út-
varpsdagskrána á milli liða? Ef
langspilinu yrði ekki bjargað
með því móti, á það sér vænt-
anlega ekki viðreisnar von.
Þáttur Önnu Þórhallsdóttur
var óvenjulega smekklegur kvöld
vökuþáttur.
Skemmtiþáttur með ungu
fólki á fimmtudagskvöldið var
fjölbreyttur og á margan hátt
góður. Þó hafa þeir piltar enn
ekki náð nógu góðum tökum á
sámtalsforminu, enda kannske
varla von, því að slíkt krefst
vafalaust langrar þjálfunar.
Eftir svo sem 5—10 ár eða jafn-
vel fyrr geta þessir ungu menn
verið orðnir listamenn i þessari
grein.
Á föstudagskvöld ræddi Tóm-
as Helgason frá Hnífsdal um
búfræðing okkar, Svein Sveins-
son (1849—1892). Hann var aust
firzkur að ætt, stundaði búfræði-
nám í Noregi og Danmörku og
varð mjög vel menntaður í sinni
grein. Jón Sigurðsson forseti
styrkti hann m. a. til náms.
Tómas lýsti vel þeim erfið-
leikum, sem hinn ungi mennta-
maður átti í, er hann vildi miðla
löndum sínum einhverju af því,
sem hann hafði numið. Það varð
aldeilis ekki gert með sitjandi
sældinni. Mátti hann þakka
fyrir, ef hann fékk frítt uþpihald
og ferðir fyrir kennslu sína, og
slapp hann raunar oft naumlega
frá því að lenda í hálígildings
betlara aðstöðu. Launakerfi opin
berra starfsmanna var nefnilega.
ekki farið að „fungera" jaín-
liðugt í þann tíð og nú.
Síðar um kvöldið ræddi Jakob
Jónasson læknir um geðlækn-
ingar. Benti hann meðal annars
á hörmulegar afleiðingar þess,
ef eiginmenn ná því ekki að
verða húsbændur á sínu heimili.
Lengi mun menn hafa grunað að
slíkt væri ekki hollt fyrir karl-
mannssálina, en gott að fá það
nú staðfest af sérfræðingi. Var
þetta sannarlega tímabær her-
hvöt.
Eftir hádegi á laugardag sá
Kristín Anna Þórarinsdóttir um
hinri vinsæla þátt: „Óskalög
sjúklinga". Síðar kom þátturinn:
„í vikulokin“, í umsjá Jónasar
Jónassonar. Átti Jónas einkar
fróðleg viðtöl við Þórólf Beck,
knattspyrnukappa og Gunnar
Eyjólfsson, leikara. Gaman
var að heyra Gunnar lýsa því,
hvernig Hamlet torveldaði hon-
um í fyrstu að ná tökum á
Galdra-Lofti. Það var ekki fyrr
en sýningum á Hamlet var lokið,
að honum tókst að ná verulega
góðum tökum á Lofti.
Um kvöldið var flutt leikritið
„Máttarstólpar þjóðfélagsins**
eftir Henrik Ibsen, stórbrotið
verk og viðamikið.
Niðurstaða: „Sannleikurinn og
frelsið, það eru máttarstólpar
þjóðfélagsins".