Morgunblaðið - 28.05.1964, Blaðsíða 19

siiiíiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHHHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiu niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiíiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiniiiiu
Fimmtuðagur 28. maí 1964
MORCUNBLAÐIÐ
19

ÞEGAR Kiuverjar hófu stór-
innrás sína í Indland í októ-
ber 1962, vaknaði Nehru upp
við vondan draum. Ilann stóð
frammi fyrir þeirri staðreynd,
að 750 milljón manna stór-
veldi, grátt fyrir járnum,
hafði örlög þjóðar hans í
hendi sér. Frelsi þjóðar hans
og sjálfstæði var tortímingar-
hætta búin, og hlutleysishug-
sjón hans orðin hlægileg. Hin-
ar svokölluðu hlutlausu þjóð
ir ýmist gátu ekki eða vildu
ekki koma Indverjum til
hjálpar; eina vonin var að
Vesturveldin brygðu skjótt og
vel við og veittu aðstoð, sem
dygði.
I>að er ekki ofmælt, að Ind-
verjar hafi fengið slíkt áfall
•við innrás Kínverja, að kalla
mætti það þjóðarlost. Hlut-
leysisstefna Krishna Menons
og Nehrus hafði gert þjóðina
áhugalitla og værukæra um
öryggis- og varnarmál. Fáir
trúðu því, að Kínverjum
væri alvara með landamæra-
kröfur sínar; — voru Ind-
verjar ekki alltaf málsvarar
Kínverja innan Sameinuðu
þjóðanna? Höfðu þeir ekki
barizt fyrir því, að kommún-
ista-Kína yrði veitt upptaka
i SÞ? Hvað um gagnkvæmar
vináttuyfirlýsingar? Og jafn-
vel þótt Kínverjum væri al-
vara að einhverju leyti,
mundi hið nýja Indland þá
ekki vera einfært um að
verja sig? Indland var þó
næstfjölmennasta ríki jarðar-
innar með 360 milljónir íbúa
að minnsta kosti, og Himalaja-
fjallgarðurinn hafði alltaf ver
ið óbilandi varnargarður gegn
innrásum úr norðaustri.
Skyndilega rann það upp
fyrir Indverjum, að í raun-
inni var engin hindrun í vegi
fyrir Kínverja, ókunna oig
fjarlæga 750 milljón manna
þjóð, að flæða yfir Indlands-
skaga, leggja menningu hinna
fornu þjóða. er þar búa, í
rúst, og þvinga þær til þess
að taka upp framandi stjórn-
arkerfi, kúgun kommúnism-.
ans. Indverjum varð ljóst,
að þeir voru átakanlega ein-
mana í veröldinni; hlutleysis
helgisögnin varð að grýlu-
sögu.
Ekki mun það sízt hafa
valdið Nehru miklum og sár-
um vonbrigðum, hve aumingja
leg afstaða „hlutlausu“ ríkj-
anna var til innrásar Kín-
verja. Honum skildist fljót-
lega, að einu vinir Indverja,
sem hægt var að treysta á,
voru Vesturveldin. Bretar,
hinir fornu drottnarar Ind-
lands, sendu þegar vopn og
verjur. Bandaríkjamenn
brugðu einnig skjótt við. Öll-
um heiminum varð ljóst, hve
innantómt, fánýtt og einskis-
vert hlutleysishugtakið var.
Þannig brást skjól hlutleys
isins þeim Nehru og Menon,
eins og það hefur brugðizt öll-
um, sem á það hafa treyst sér
til hlífðar. Leiðtogar Indverja
höfðu haldið, að þeir gætu
tryggt öryggi lands síns og
þjóðar, með því að neita að
viðurkenna yfirgang heims-
kommúnismans. Þeir höfðu
meira að segja gengið svo
langt, til þess að tryggja sig
gegn Kínverjum, að berjast
harðlega fyrir því á vettvangi
Sameinuðu þjóðanna, að
Rauða-Kína fengi aðild að
samtökunum, þótt Peking-
stjórnin hefði staðið fyrir árás
á S.þ. í Suður-Kóreu.
Nehru varð um síðir að
fórna fornvini sínum, Krishna
Menon, til þess að halda frið-
inn heima fyrir. Enginn einn
maður átti meiri sök á þeirri
ógæfu, að lndland var svo að
segja varnarlaust, en Menon,
þessi postuli andvaraleysisins
og uppgjafarstefnunnar. Að
því leyti varð árás Kínverja
Indverjum til góðs, að hlut-
leysisstefnan beið skipbrot í
Indlandi.
En fleiii drógu lærdóma af
þessum atburðum en Indverj-
ar einir. Indverjar höfðu tek-
ið sér forystu hinna hlutlausu
ríkja, og mörg nýstofnuð ríki
kusu að fylgja fordæmi þeirra.
Til öryggis gætti - Indlands-
stjórn þess mjög vel að reita
þá ekki tii reiði, sem líkleg-
astir voru til árása. Hún var
oftast hliðholl Sovétríkjunum
og stefnu þeirra, lokaði aug-
unum eða a.m.k. munninum
fyrir ávirðingum kommún-
ista, en dró hvergi af, þegar
gerðir Vesturveldanna voru
henni ekki að skapi. Peking-
stjórninni sýndi hún sérstaka
velvild, ems og áður hefur
verið drepið á.
En þetta hliðholla hlutleysi
var túlkað sem veikleika-
merki hjá harðstjórninni í
Kína og æsti upp heimsveld-
isstefnu hennar. Því lét Pek-
ingstjórnin til skarar skríða.
Þegar herhlaupinu linnti hafði
hún sannað öllum heimi, að
hún var þess megnug að
leggja Indland undir sig.
Sléttur Inaíalanda lágu fyrir
fótum kínverska hersins, þeg-
ar hann staðnæmdist í fjalla-
skörðunum.
★
Haustið 1959 tóku fyrst að
berast fregr.ir af yfirgangi
Kínverja á iandamærum Kína
og Indlands, en þau eru 4.000
kílómetra löng. Nehru skýrði
þá frá því, að Kínverjar hefðu
sent herflokka inn yfir landa-
mærin nokkrum sinnum á und
anförnum árum, og jafnvel
slegið eign sinni á indverskt
land, gert þar vegi og kastala
virki.
Um svipað leyti lýstu Kín-
verjar því yfir, að þeir viður-
kenndu ekki iandamærin og
gerðu kröfu til mikilla landa
í norðausturhéruðunum og
Ladakh. Þessar landamæra-
.kröfur notuðu Kínverjar síð-
an sem ástæðu fyrir yfirgangi
sínum næstu árin. Skærur
urðu í landamærahéruðunum,
mismunandi alvarlegar, og
augljóst var, að Kínverjar
styrktu aðstöðu sína jafnt og
þétt. Mikið herlið var smám
saman flutt til landamæranna
og sumt af því staðsett á ind-
versku landi. Tilraunir til
samningaviðræðna fóru fram
á þessum árum, en þær runnu
allar út í sandinn vegna óbil-
girni Kínverja.
20. október 1962 hófu Kín-
Nehru heimsækir vígstöðvamar í norðausturhéruðunum 8.
desember 1962. Niðri í skotgröfinni eru tveir hermenn af Sikh-
kynþættinum. Lengst til vinstri er landvarnaráðherra Nehr-
us, Y. B. Chavan, sem tók við af Krishna Menon, þegar hann
hrökklaðist úr embætti við
verjar stórfellda innrás í Ind-
land, bæði í Ladakh í norð-
austurhorni Kasmirs og inn í
norðausturbéruðin. Indverjar
vörðust vasklega, en fljótlega
bilaði vörnin og Kínverjar
flæddu yfir landið. 21. nóv-
ember höíðu Kínverjar sótt
100 mílur inn í Indland norð-
austanvert og virtust í þann
mund að balda niður á Ass-
amslétturnor, þegar þeir hættu
skyndilega vopnaviðskiptum
og kváðust mundu draga heri
sína til baka í norðausturhér-
uðunum. Gerðu þeir það að
nokkru leyti, en héldu hins
vegar stöðvum sínum i Lad-
akh.
Deila þess5 um eignarrétt-
inn á tilteknum indverskum
landsvæðum er enn óleyst.
Kínverjar hafa hörfað sums
staðar nokkurn spöl frá því,
sem þeir komust lengst inn í
Indland, og sitja nú í örugg-
um herbækistöðvum. Indverj
lítinn orðstír.
ar hafa ekki ráðizt að þeim,
en hins vegar lagt mikið kapp
á að efla og treysta varnir
sínar sem dyggilegast.
Enginn veit, hvenær út-
þenslustefna Kínverja veldur
nýrri innrás þeirra í indverskt
land. Því vígbúast Indverjar
nú af kappi. Nehru brást vel
við vandanum, þegar her-
hlaupið skal'. á norðurhliðum
Indlands. Persónuleg von-
brigði hans hljóta að hafa
verið mikil, en hann sýndi
að enn voru töggur í honum,
þegar hann snerist harkalega
til varnar gegn landræningj-
unum. Stefnu hans síðustu ár-
in verður sjálfsagt fylgt í
Indlandi um ófyrirsjáanlega
framtíð, enda verður sjálf-
stæð tilvera indverska ríkis-
ins ekki tryggð með öðru
móti. Gula tröllið í norðri hef
ur enn ekki dagað uppi, og
hrammur þess er bæði lang-
ur og sterkur.
IIUiliill|i|||||i|illlll!lllllllltt!IIIIIIIB!lll>illlllllllllllllllllll|||||||||tlllllHlllllllllllllllllllllllltlllllli.illllllllllilllllllllinrilllUII<ll!rillllllllllllllllllllllllltlllllilllilllllllllllUllli
Mcnon mælir í eyra Nehrn. Myndin er tekin í Nýju Delhi
20. október 1962, þegar Kínverjar hófu innrás sína í Indland.
Menon hefur hringað sig utan um tjaldsúlu, og Nehru er sýni-
lega þungt hugsi.
|— Nehru undraðist
H Framh. af bls. 1.
H hann, „stjórnmálamenn hafa
g ekki tíma ti!. þess.“
★
Halldór Laxness kom heim
= úr Austuriandaferð sinni 24.
M febrúar 1958. Daginn eftir
S birti Morgunblaðið viðtal við
|§ hann um ferðina og hér á
§É eftir fer sá kafli viðtalsins,
§£ sem f jallaði um kynni skálds-
s ins af Nehru:
„Jú, ég kynntist Nehrú lítil-
s lega, var boðinn til hans í
S hádegisverð. Hann er ákaf-
= lega aðgengiLegur maður, létt
= ur og skemmtilegur og það
j§ var eins og liann hefði nóg-
§ an tíma. Hann hafði gaman-
= sögur á hraðbergi — já mjög
= viðfeldinn maður, það er ó-
s hætt að segja. Hann sagði, að
H sér hefði verið boðið til fs-
H lands, þegar hann var stadd-
M ur í Skandinavíu í fyrra, en
= hefði því miður ekki getað
=j þegið boðið. Hann kunni tals-
H verð skil á íslenzkum bók-
s menntum og sagði, að það
S væri eitt af undrum verald-
s ar, að þessi litla þjóð hefði
| skrifað bókmenntir á heims-
S mælikvarða og bað mig að
S gefa skýringu á því. Ég stóð
S auðvitað á gati, sagði aðeins,
§ að þetta væri bara svona. —
| Að máltíð Iokinni fór hann
með okkur út í garð og gaf
dýrunum sínum, sem hann
geymir þar og heldur mikið
upp á. Mesta rækt virtist hann
leggja við panda, sem í mín-
Halldór Laxness
um augum var hálfgert sam-
bland af birni og ketti. Hann
spurði, hvort ég vildi koma
inn í búrið, en ég þorði það
ekki, sýndist þetta vera hið
ferlegasta villidýr með hvass-
ar klær og beittar tennur. Þá
setti hann á sig vettlinga og
fór að gefa þeim, og var hinn
rólegasti.“
Reglur um notk
un ufllítillu
senditækjn
PÓST- O'g símamálastjórnin hef-
ur tilkynnt að 1. júlí gangi i
gildi reglur um notkun afllítilla
radíó sendi/viðtækja á 27 mrið/s
tíðnissviðinu til hagnycra einka-
viðskipta.
Hér er um að ræða lítil sendi-
tæki með takmarkað notagildi
sem eru ódýr í innkaupi oig mikið
auglýst erlendis og hefur verið
nokkuð beðið um leyfi fyrir þeim
hér að undanförnu. Verða þau
leyfi veitt ef tækin eru ætluð til
þárflegra eða fjái'hagslega hag-
kvæmra nota, svo sem' í leitar-
ferðum, veiðiferðum og þesshátt-
ar, en ek'ki t.d. til notkunar milli
húsa. Er sem sagt um tæki til
hreyfanlegrar þjónustu að ræða
en ekki fastrar. Er hér átt við
tæki sem erlendis nefnast „citiz-
ens-band“, sem auðveldlega geta
truflast af öðrum sterkari tækj-
um og orði<5 ónothæf, og fæst
ekki einkatíðni fyrir þau.