Morgunblaðið - 27.02.1969, Síða 27

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 27. FEBRÚAR 1969
27
Verulegrar lækkunar á
hópfargjöldum að vænta ?
— IATA á fundi í Genf
Genf, 26. febrúar — (AP)
Frú Golda Meir.
- ÍSRAEL
Framhald af bl*. 1
einróma kjörinn forsætisráð-
herra bráðabirgðastjórnar,
sem fara á með völd í land-
inu þar til ný ríkisstjórn
verður skipuð að lokinni sjö
daga þjóðarsorg. Ekki er vit-
að hver tekur þá við embætti
forsætisráðherra, en helzt er
talið að það verði annað
hvort frú Golda Meir fyrrum
utanríkisráðherra, eða Moshe
Dayan varnarmálaráðherra.
Einnig er talið koma til
greina að Allon gegni áfram
emhætti forsætisráðherra þar
til að loknum næstu þing-
kosningum, sem efnt verður
til í nóvember.
Eshkol verður jarðsettur á
Herzl-hæð skammt utan við
Jerúsalem, en áður á lík hans
a‘ð liggja á viðhafnarbörum á
þingtorginu framan við þinghús-
ið, að því er tilkynnt var í Jerú-
salem í dag. Fer útförin fram á
kostnað ríkisins.
Þótt Eshkol hafi átt við van-
heilsu að stríða undanfarið, kom
lát hans mjög á óvart. Lézt hann
klukkan 8,15 í morgun að stað-
artíma, og skömmu seinna komu
flestir ráðherrar ísraelsstjórnar
saman til fundar heima hjá Esh-
kol. Var það fyrsta verkefni
fundarins að kjósa nýjan for-
sætisráðherra til bráðabirgða,
og var Allon kjörinn me'ð sam-
hljóða atkvæðum.
Yigal Allon er 51 árs og fædd
ur í ísrael. Hann var hershöfð-
ingi í her ísraels í styrjöldinni
við Araba árið 1948 og stjórn-
aði innrásinni í Negev-eyði-
mörkina, sem réði miklu um
ákvörðun fyrstu landamæra
ísraelsríkis. Allon hætti her-
mennsku 1950 og sneri sér þá að
stjórnmálum og bananarækt.
Hann var skipaður verkamála-
ráðherra 1961, og aðstoðar-for-
sætisráðherra í júlí í fyrra.
YFIRLÝSING AL FATAH
Skæruliðasamtök Araba, A1
Fatah, skýrðu frá því á mánu-
dagskvöld að þau hefðu gert árás
á samyrkjubú, eða kibbutz, sunn
an við Genesaretvatn, en á sam
yrkjubúi þessu er sumarhús for-
sætisráðherrang heitins. Fylgdi
það fréttinni um árásina að hús
Eshkols hafi verið „gjöreyði-
lagt“, og að eldur hafi víða
kviknað á samyrkjubúinu. Ekki
minntust skæruliðar þá á að
Eshkol hafi verið staddur í sum-
arhúsinu.
Eftir að tilkynnt hafði verið
lát Eshkols í Jerúsalem, birtist
ný tilkynning frá A1 Fatah sam-
tökunum. Lýsti talsmaður sam-
takanna í Damaskus því yfir að
Eshkol hefði látizt af sárum er
hann hlaut í árás skæruliðanna
á samyrkjubúið Degania Bet.
Gaf talsmaðurinn út skriflega
tilkynningu frá samtökunum,
þar sem segir meðal annars:
„I yfirlýsingu okkar númer
368 frá í gær tilkynntum við að
eldflauga-árásarsveit nr. 16 hafi
daginn áður (mánudag) haldið
uppi skotihríð á hús forsætisráð-
herra fjandmanna okkar, Zion-
ista. Skothríð þessi var hafin að
fengnum upplýsingum frá könn
unarsveitum Fatah um a’ð for-
Yigil Allon.
sætisráðlherra Zionista-óvinanna
væri þá staddur í húsinu. Var
eldflaugasveitinni þess vegna fyr
irskipað að hefja strax árás.
Óvinirnir hafa gætt þess að til-
kynna, eins og skýrt er frá í
frétt Associated Press frétta-
stofunnar, að forsætisráðherra
fjandmannanna hafi ekki verið
í húsinu þegar áráisin var gerð.
En fregnin um lát hans staðfest-
ir að upplýsingar okkar voru
réttar. Þjóðfrelsishreyfing Pale-
stínu, A1 Fatah, vill við þetta
tækifæri leggja á það áherzlu að
samtökin munu halda bylting-
unni áfram þar til sigur er unn-
inn.“
David Rivlin, talsmaSiur ísra-
elska u|tanrílkiisriáðu.nieytisins,
bar þesisar fuiLlyrðinigar AJ Fat-
ah til baka í dag Oig sagði að
enginm fótur væri fyrir þeirri
staðhaefinigu að Arabar hefðu
orðið forsætisnáðlherraraum að
ban.a. Sagði hainin að tifkymning-
in um að Eshikod heflði farizt af
völdium árásarinnar væri hleegi-
legasta og bannalegasta sitiaðihæf
inigin, sem áróðuirsdeild Al Fatah
hefði niokkumtímia soðið saman,
Bætti Rivtlin því við að Eslhkol,
sem var einn heilzti hvatamiaður
að stofniun Degania Bet-búsins,
heifði ekki koimið þangað marga
unidaimfarma mámuði. Það sarna
er haft eftiir öðruim pólitískum
heimildum í Jerúsailem, sem
sagja að forsætisiráðlheirranm
hafi ekki haft heilsu til að fara
út úr húsi að undantförmiu, og
ráðumeytisiflunidir því verið
haldnir beima hjá homium í
Jerúsalem.
VIÐBRÖGB
Fregninmi um lát Esíhlkols var
yfirleitt tekið með stiUiirugu í
Araibarikjumum. Voru flestir
samimiála kaupsýsl'umiamini eim-
um í Amman, sem sagði er hanm
frétti um l'át Estokols: „Eimm af
leiðtogum fjandmamina otokar er
látinm og það er eteki hægt að
ætlast til að við séum hanmi
slegnir".
Margir eru þeir í Arabaríkj-
umurn, sem trúa fuUyrðimigum
A1 Fatah-samtaikanna um að
Eghkol hatfi iátizt í árásinmi á
Degania Be samyrkjubúið. Eins
og flótitamaðiuir frá Palestímu
komst að orði í dag: „Auðlvitað
drápu A1 Fatah skæruliöar
hann. Þeir höfðu áðuir tilíkynmt
um árásina á hús Eshkols. ísra-
elsmenn segja að ráðlherrann
hafi ferngið slag, en það er að-
ei-ns tiliraun til að breiða yfir
árangurinn af aðgerðum Skæru-
liða“.
Leiðtogar Arabaríkjanma hatfa
ekteert látið haifa eftir sér um
lát Eshkols, og útvarpsstöðvar I
hatfa aðeins skýrt frá láti hams J
án ummæla. Damasikus-úbvairp- j
ið skýrði frá látiniu, en gat þess
ekki að A1 Fatah-samtölkin ættu
þar nokkurn hlu'ta að máli. —
Bagdad-útvarpið skýrði frá láti
forsætisráðherranis í iote firétta-
tíma, og bætti því við að A1
Fatah hefðu ,,staðfest“ að sam-
tökim bæru ábyrgð á dauða
hans. í Kaíró var lát Eshkols
aðalífrétt útvairpsins. Skýrði út-
varpið jaifn ítarlega frá tilteynm
ingu A1 Fatah um að samtökin
hefðu drepið ráðherrann, og til-
kynmngu ísraelsstjórniar um að
Eshfeol hefði látizt úr hjamta-
slaigi. Þá sagði útvarpið að lát
forsætisráðherrams kærni atf stað
valdabaráttu í ísraél, og hatfði
ALÞJÓÐASAMTÖK flugfélaga,
IATA, skýrðu frá því í dag, að
innan þess muni að líkindum
nást bráðlega samkomulag, sem
frá 1. apríl að telja verði til þess
að á komist sumarleyfisferðir
fyrir ferðamannahópa, þar sem
það eftir heimilldum firá ísrael
að ríkisstjómin virtist niú völt í
sessi.
Þótt leiðtogarnir í Arabaríkj -
urnium vilji Mtið um málið segja
á þessu stigi, óttast rnargir atf-
leiðingarnar atf lláti Eshtoolis. —
Ber mikið á því, eteki sízit í Eg-
yptalamdi, að almenmimigur ótt-
aist að nú toomist ,,.haulkar“ til
valda í ísrael, en Eshikol hetfuir
veirið talimin vilja heldur þaigga
niiður í þeim öflium, er vilja
herða afstöðuna tii Araba. —
Þannig segir fréttfamaðua' AP í
Damaskius að ríkjandi steoðun
flóttamanna frá Palestimiu sé
þessi: „Nú verðuir Yigil Allom
bráð'abirigða-fo rsæ t is ráðhenr a, em
Moshe Dayan v arraanmáilaráð-
herra reymir áreiðanlega að
korna toonum frá. Til að ná þeim
tiligangi sínium mun Dayam
skipuleggja njar árásiir á Araba
till að sanna fyrir löndum sám-
urn að sú stefna sé rétt. Dayam
skiluir etoki Araba. Það gerði
hinsvegar Eshkol, og það geriir
Abba Ebam uitam.rikisráðherra.
Fjöldi erlemidra leiðtoga hefur
sent ísraelsstjóm samúðartoveðj
u.r vegna láts Eshikols. Hatfa
samúðarkveðjur borizt m.a. frá
U Thanlt, tframikvæmd'astjóra
Sameinuðu þjóðanma, Páli pátfa
VI., Richard Nixon, forseta
Bandaríkj'amin^, HHmiar Baums-
gaard, forsæitisiráðherra Dan-
merlku.r, og Per Borten, forsœtis
ráðherra Noregs.
- NIXON
Framhald af bls. 1
áherzlu á samstöðu Bandaríkj-
anna meff íbúum Vestur-Berlínar
og Vestur-Þjóffverjum í heild.
Aff loknum einkaviðræffum viff
Kieisinger kanziara hélt Nixon
tii þinghússins, þar sem hann
fyrstur allra Bandaríkjaforseta
ávarpaði þingheim. Gerffi hann
þar meffal annars væntanlegar
viffræffur viff leiðtoga Sovétríkj-
anna aff umtalsefni og sagði að
árangur þeirra byggffist á því aff
ekki yrffu breytingar á „þeim
styrkleika, er gerir viðræðurnar
mögulegar“.
Svo til hvert sæti var skipað
í þinghúsinu þegar Nixon flutti
ávarp sitt, þótt ekki hafi verið
gert ráð fyrir ávarpinu í dagskrá
heimsóknarinnar til Bonn. Einn-
ig voru áheyrendapallar þétt-
s'kipaðir. Nixon sneri má'li sínu
fljótlega að Atlantshafsbandalag-
inu og sagði að sönmun fyrir
gildi bandalagsins væri „sú
staðreynd að á þeim 20 árum,
sem bandalagið hefur starfað,
höfum við búið við frið í þessum
heimshluta, og hvert einas'ta að-
ildarríki bandalagsins hefur
ha'ldið sjálfstæði sínu þes$i 20
ár, þar með talinn frjálsi borgar-
hluti Berlínar.“
Kai-Uwe von Hassel þingfor-
seti kynnti Nixon fyrir þing-
heimi, og sagði að Ves't.ur-Þjóð-
verjar væru einlægir í ákvörðun
sinni um að fara eigin leiðir sem
ákveðnir bandamenn Bandaríkj-
anna.
Þegar Nixon sté út úr flugvél
sinni í morgun á Bonn-flugvelli
var slyddu-ibylur. Þar var saman
komin 300 manna hljómsveit og
heiðursvörður úr þýzka hernum,
og lék hljómsveitin þjóðsöngva
Bandaríkjanna og Vestur-Þýzka-
lands. Því næst kynnti Kiesinger
kanzlari Nixon fyrir meðráð-
herrum sínum, og fjöldi skóla-
flugfargjaldið verffi „verulegra
lægra en lægstu fargjöld nú.“
Talsmaður samtakanna sagði,
að eftir þriggja vikna fundi í
Genf væru þrjú af þeim flugfé-
lögum, sem aðilar væru að sam-
tökunum enn andvíg þessu nýja
hópferðafargjaldi, en samkvæmt
reglum IATA verður að nást ein-
róma ákvörðun um þetta mál
fyrir 1. maí, er núverandi regl-
ur á þessu sviði falla úr gildi.
Sagði talsmaðurinn ennfremur,
að hann væri vongóður um, að
þau þrjú flugfélög innan sam-
takanna, sem þessum nýju regl-
um væru andvíg, myndu hafa
látfð af mótstöðu sinni þá. Ef
það verður ekki, þá munu flug-
félög eftir 1. maí — mánuði eft-
ir að núverandi samkomulag
fellur úr gildi — verða frjáls
um að ákveða fargjöld sín, eftir
því sem þeim sjálfum sýnist, þar
sem þá verður ekkert alþjóðlegt
samkomulag um það efni leng-
ur í gildi.
Eins mánaðar hlé verður frá
því að gömlu reglurnar falla úr
gildi unz þær nýju taka við.
Myndi nýja samkomulagið gilda
í tvö ár, þ.e. til 31. marz 1971
barna á áhorfendapöllum söngl-
aði á ensku „velkominn Nixon“.
Eftir að Nixon hafði kannað
heiðursvörðinn flutti Kiesinger
ávarp þar scm hann bauð gest-
inn velkominn. Rómaði Kiesing-
er n.jög Atlantshafsbandalagið
og hve vel því hefiur tekizt að
tryggja frið í Evrópu. „öll þýzka
þjóðin fagnar því að þér ætlið
að heimsækja Berlín", sagði
kanzlarinn, „og öll þjóðin fagnar
komu yðar hingað.“ Sagði hann
að það væri Bandaríkjummi
hvað mest að þakka að friður
hefði haldizt í Evrópu undan-
farin 20 ár.
f svarræðu sinni sagði Nixon
að hann vildi hefja mál sitt með
því að lýsa virðingu og aðdáun
sinni á því, sem áunnzt hefur í
Vestur-Þýzkalandi frá því hann
fyrst kom þangað í heimsókn
fyrir 22 árum. Við það tækifæri
fór hann til Berlínar, Essen,
Frankfurt og fleiri borga. „Ég
leit þessar borgir í rúst og nið-
urbrotnar. En eitt var það, sem
ekki var niðurbrotið — kjarkur
þýzku þjóðarinnar.” Þessi kjark-
ur gerði Þjóðverjum kleift að
lyfta landi og þjóð upp úr rúst-
unum og stuðla að því efna-
hagsundri, sem allur heimurínn
dáist að, sagði forsetinn.
Eitt er það, sem ekki hefiur
breytzt á 22 árum, sagði Nixon,
en það er það markmið að þýzka
þjóðin eigi eftir að sameinast á
ný. „Og“, sagði hann, „skuld-
bindingar ykkar þjóðar og minn-
ar um skipulagða uppbyggingu
varanlegs friðar í heiminum —
þær geta ekki breytzt.“
Að loknu ávarpi sínu sneri
Nixon sér óvænt að skólabörn-
um, sem stóðu á áhorfendapöll-
um. Höfðu börnin komið tíman-
lega til flugvallarins og lýst því
yfir að þau vildu færa forsetan-
um blómvönd og flösku af
Kölnarvatni, sem blandað er á
þessum slóðum. Ekki fengu börn
in að fara út á flugvöllinn held-
ur höfðu öryggisverðir vísað
þeim til áhorfendapalla þar sem
þau stóðu og hrópuðu í sífellu:
velkominn Nixon. Gekk Nixon
til barnanna og heilsaði þeim,
en níu ára piltur afhenti forset-
anum blómvönd.
VIÐRÆÐUR f BONN
Þegar móttökunni lauk á flug-
vellinum var haldið inn til borg-
arinnar til viðræðna við Kies-
inger. Ræddust þeir við í einka-
skrifstofu kanzlarans, og stóðu
viðræðurnar í 40 mínútur. Að
þeim loknum skýrði blaðafiull-
trúi stjórnarinnar fréttamönnum
og ná til langflestra flugfélaga í
heiminum.
Umræðurnar í Genf tóku ekki
til flugs yfir Nor’ður-Atlantshaf
(Bandaríkin — Evrópa), en sér-
stakt samkomulag um hópferðir
á þeirri leið náðist í Dallas í
Texas fyrr í þessum mánuði.
Samkvæmt reglunum eftir því
samkomulagi geta flugfélög selt
hópferðir fyrir 25 eða 40 manns
hið fæsta fyrir fargjald, sem er
talsvert lægra en fargjald sam-
kvæmt áætlunarflugi.
—O—
Morgunblaðið náði tali af
Birgi Þorgilssyni hjá Flugfélagi
íslands, sem sat fund samtak-
anna í Genf. Birgir sagði, að ef
samkomulag þetta næði fram að
ganga, sem líkur væri á, mundi
Fí geta boðið farþega, sem ætl-
a'ði til Skandinavíu og aftur til
baka, mun ódýrara fargjald,
þanni’g að hann greiddi fullt
gjald aðra leiðina en aðeins
10% þess hina leiðina, ef um
hópferð væri að ræða. Birgir
sagði, að áþekk lækkun kæmi
einnig til greina við fjölskyldu-
fargjöld og næturfargjöld frá
Glasgow. Loks væri í ráði að
lækka verulega fargjöld til
Færeyja.
frá viðræðunum. Kiesinger full-
vissaði Nixon um það að stjórn
Vestur-Þýzkalands væri því ein-
dregið fyligjandi að upp verði
teknar beinar viðræður leiðtoga
Bandaríkjanna og Sovétríkjanna,
og Nixon lýsti á móti yfir stuðn-
ingi við Vestur-Þjóðverja í vænt
anlegum samningum þeirra um
Berlín. Einnig sagði fulltrúinn
að leiðtogarnir hafi rætt ástand-
ið í Evrópu, og verið sammála
um að ekki væri um neinar inn-
byrðis deilur að ræða meða'l
Vesturveldanna, sem alvarlegar
gætu talizt. Líta fréttamenn svo
á að hér hafi verið átt við deilur
Frakka og Breta.
Blaðafulltrúinn sagði að Nixon
hefði gefið Kiesinger ítarléga
skýrslu um hugsanlegar viðræð-
ur sínar við leiðtoga Sovétríkj-
anna, og lýst því jafnframt yfir
að áður en úr þeim yrði hefði
hann nánara samband við aðra
leiðtoga Vesturveldanna. Full-
vissaðj Nixon Kiesinger um að
viðræður við leiðtoga Sovétríkj-
anna gætu ekki valdið banda-
mönnum Bandaríkjanna neinu
tjóni, heldur væri tilgangur
þeirra sá einn að reyna að draga
úr ófriðarhættu í heiminum.
Kiesingar sagði Nixon að
þýzka þjóðin vildi áframhald-
andi samvinnu við Bandaríkja-
menn, og ríkti í Vestur-Þýzka-
landi meiri eining um það atriði
en nokkurt mál annað í vestur-
þýzkum stjórnmálum. Hinsvegar
sagði Kiesinger: „í Þýzkalandi
skiljum við að við getum ekki um
alla framtíð treyst á vernd stóra
bróður. Við vitum að við verð-
um sjálfir að leggja talsvert af
mörkum á þeim vettvangi í fram
tíðinni".
Á miorguin heMur Nixon til
Berlínar í fvlgd með Kies'inger
og dveljast þeir þar í um fjórar
kl'utekust'Uiradir. Á dagsdtró er
heimsókn til Klaus Schútz borg-
arstj óra, fierð meðfram Berlínar-
múrnuim, og eininig ætlar Nixon
að ávarpa starfsmenn Siemens-
verksmiðjanina þar í borig. Stúd-
éntar í Vestur-Bsrilín hafa löng-
uim verið taildir allróttækir og
höfðu þeir boðað til mótmæla-
aðgerða í tílefni atf komiu Nix-
ons. Lögregla bO'rgarininar bann-
aði aðgerðimar, og hefur dóm-
stóll þar dæmt bamn lögregl-
uiranar lögmætt. Ætluðu stúdent-
air að safnast saman við Ghar-
liottenburg-höllin'a, en siá fumdur
hefu.r verið bammaður. Þess í
stað hafa stúdentarnir nú hótað
að fyllkja liði við Kurfurstem-
damm þegar Nixon etour þar um
á morgun.