Morgunblaðið - 14.06.1979, Síða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 14. JÚNÍ 1979
S víar gera viðskipta-
samning við Kínver ja
Frá Önnu Bjarnadóttur í
Stokkhólmi
Iláttsettasti fulltrúi kín-
versku stjórnarinnar sem heim-
sótt hefur Norðurlönd. Geng
Biao. varaforsætisráðherra
Kína kom með fríðu föruneyti
til Svíþjóðar sama dag ok Carl
Philip Edmund Bertil. krón-
prins. fæddist. Biao kom tii
vikudvalar en hápunktur heim-
sóknar hans var undirritun
viðskiptasamninxs Kína og Sví-
þjóðar til fimm ára.
Svíar snötígir að
hoíja samskipti
við Kínverja
Genjí Biao o(j Ola Ullsten,
forsætisráðherra, undirrituðu
samnin(;inn 15. maí, dafjinn eftir
að Bandaríkjamenn ojí Kínverj-
ar undirrituðu viðskiptasamning
sem var sá f.vrsti sem Kínverjar
(jera við Vesturlönd. Aður hafa
Svíar orðið aðrir í röðinni við að
hefja samskipti við Kínverja en
Bretar urðu á undan þeim að
viðurkenna stjórn Maós á sínum
tíma. Jafnaðarmenn voru þá við
völd 0){ bor(íaraflokkarnir Ka(;n-
rýndu ákvörðunina um að viður-
kenna kommúnistastjórnina svo
fljótt.
Nú eru jafnaðarmenn í stjórn-
arandstöðu og (ja(ínrýna gerð
viðskiptasamnintisins. Þeir telja
að stjórn Frjalslynda flokksins
hafi látið ginnast af hinum stóra
markaði í Kína og fetað of fljótt
í fótspor Bandaríkjamanna. Þeir
hafa einnig notað tækifærið og
gagnrýnt Hans Blix, utanríkis-
ráðherra, fyrir að hafa farið
harðari orðum um innrás Víet-
nama inn í Kambódíu en Kín-
verja inn i Víetnam. Olof Palme
og Sten Anderson, formaður og
framkvæmdastjóri Jafnaðar-
mannaflokksins, afþökkuðu
kvöldverðarboð til heiðurs Kín-
verjunum.
Fyrrvorandi scndi-
horra í Svíþjóð
Ári eftir flótta Chiang
Kai-shek til Formósu kom Geng
Biao til Svíþjóðar með rússnesku
skipi sem fyrsti sendiherra
Kína. Hann dvaldist hér á árun-
um 1950—1956 en gegndi sendi-
herrastörfum til ársins 1967. Nú
er Geng sjötugur og hefur verið
áhrifamaður um utanríkismál í
Kína frá 1969. Greind hans og
klókindum er þökkuð löng valda-
staða hans. Hann er fæddur í
heimahéraði Maós, Hunan, og
gekk strax 1928 til liðs við hann.
Fyrir komu Kínverjanna ótt-
uðust sænsk stjórnvöld að þeir
yrðu með yfirlýsingar um Sovét-
ríkin sem ættu ekki við í hlut-
lausu landinu. Blaðamannafundi
var aflýst er Finnar ákváðu að
halda engan slíkan á meðan
Kínverjarnir dvöldust í Finn-
landi. Ótti Svíanna reyndist
ástæðulaus því að Geng var
hingað kominn til að ræða að-
eins samskipti Svíþjóðar við
Kína. Hans Blix lýsti umræðun-
um sem formlegum en hrein-
skilnum og sagði að ljóst væri að
þjóðirnar litu ekki sömu augum
á hættuna sem stafar af Sovét-
ríkjunum og réttmæti aðstoðar
Svía við Víetnam sem á næsta
ári mun nema 400 millj. s.kr.
Áhugi á sænskri
tækniíramleiðslu
Sænskir framleiðendur binda
góðar vonir við viðskiptasamn-
ing Svía og Kínverja. Kínverjar
hafa fyrst og fremst sýnt áhuga
á sænskri tækniframleiðslu.
Geng Biao lýsti því yfir að
Kínverjar ætluðu að hverfa frá
uppbyggingu kjarnorkuvera og
leggja frekar áherzlu á vatns-
orku í framtíðinni. Á því sviði
sagði hann að Kínverjar hefðu
mikið að læra af Svíum. Ullsten
bauð Kínverjum 1.5 milljarða
s.kr. í lán sem ríkisstjórnin
vonar að þeir noti sem fyrst til
fjárfestingar í Svíþjóð.
Svíar munu aðallega kaupa
létta iðnaðarvöru frá Kína. I
samningnum er grein sem veitir
þeim rétt til að leggja verndar-
tolia á innflutninginn svo að
samkeppnin við sænskan iðnað
verði ekki of hörð. Þetta er í
fyrsta skipti sem Kínverjar sam-
þykkja slíka grein en hún er
talin Svíum mjög í hag.
Tvær sýningar
Miles
Parnell
Matstofan, „Á næstu Grösum",
að Laugavegi 42, selur ekki ein-
ungis hollustufæði, heldur eru
húsakynni hennar einnig orðin að
litlu og vinalegu „galleríi". Hver
sýningin rekur aðra og er skipt um
sýnendur á mánaðarfresti, þannig
að hér eru menn ekkert að flýta
sér. En það sem mesta athygli
vekur eru gæði sýninganna, sem
eru langt yfir meðallag fyrir
matstað og skagar hátt í bestu
sýningarsali borgarinnar.
Að sjálfsögðu er það mjög
hæpinn grundvöllur að geta sýn-
inga á veitingastofum nema í þeim
tilvikum, sem eitthvað óvenju
ásjálegt er á ferðinni, sem kveikir
í okkur listrýnum. Svo hefur
einmitt verið um allar þær sýn-
ingar, sem undirritaður hefur séð
á nefndri matstofu og það væri
gleðilegt, ef framhald yrði hér á,
en þó er ekki víst að jafnan gefist
tækifæri til að rita um sýningarn-
ar. Það var óverðskuldað, að ekki
skyldi vera neitt ritað um sýningu
Ómars Skúlasonar í maímánuði,
því að hún var um margt athyglis-
verð. Er undirritaður hugðist
skrifa um hana, þurfti hann
óvænt að bregða sér til Kaup-
mannahafnar og sýningunni var
lokið, er hann kom til baka. Óhætt
er að slá því föstu, að haldi Ómar
áfram á sömu braut og slaki
hvergi á, kemst hann fljótlega í
hóp efnilegustu myndlistarmanna
okkar af yngri kynslóð.
— En hér var ætlunin að rita
um þann, er sýnir um þessar
mundir, Englendinginn Miles
Parnell, — sá er auglýsingahönn-
uður, er starfað hefur hérlendis sl.
þrjú ár. — Það er skemmst frá að
segja, að þetta er mjög notaleg
sýning er kemur um margt á
óvart. Parnell vinnur myndir sín-
ar mjög vel og nostrar við þær
með mikilli tilfinningu. Litir falla
vel saman og myndbyggingin er
traust og stöðug, má næstum
segja að myndheildirnar falli
Miles Parnell
stundum líkt og flís við rass! Þetta
þarf ekki endilega að skoðast sem
hól, því að óaðfinnanleg mynd-
bygging getur virkað ólifræn og
stöð — einum of „symmetrisk",
eins og við myndlistarmenn
myndum orða það. Hér finnst mér
að auglýsingahönnuðurinn gægist
á stundum einum um of yfir öxl
listamannsins. — Myndirnar eru
ekki númeraðar og engin sýning-
arskrá fylgir, svo ég á erfitt með
að benda á ákveðnar myndir
orðum mínum til áréttingar. En
slíkar myndir eru í minnihluta á
sýningunni, þvert á móti ber meir
affínum blæbrigðum í lit og
lífrænum formum, sem iðulega
eru sótt í náttúrunnar ríki. Tré,
blóm, fugl, fiskur, sporðdreki,
hestur, kýr — allt eru þetta
fyrirbæri, sem oftast koma fram
ein sér einhvers staðar í byggingu
mynda Milesar Parnell, og þá
yfirleitt sem þungamiðja, „kontra-
punktur". Ég hafði mikla ánægju
af að skoða þessar myndir og hefði
óskað eftir stærri sýningu og í
. Myndllst
eftir BRAGA
ÁSGEIRSSON
veigameiri sýningarsal. Á einu
furðar mig, og það er, að ekki skuli
jafn vel gerðir hlutir ganga betur
út en raun er á, því að verði er
mjög stillt í hóf. Er líkast sem að
fólk sækist frekar eftir því að
lyfta klaufanum og klastraranum
á stall frekar en að rækta það og
umbuna, sem vel er gert og af
næmri tilfinningu.
Jóhann G.
Jóhannsson
Ég vil fara nokkrum orðum um
sýningu Jóhanns G. Jóhannsson-
ar, er hann hélt að Hamragörðum
og nú er nýlokið. Jóhann er iðinn
við kolann, hvað sýningar áhrærir
og munu t.d. einungis fáir mánuð-
ir síðan hann sýndi einhversstað-
ar í Ártúnshöfða. Því miður komst
ég ekki á þá sýningu og á enda
óhægt um vik með að skoöa
sýningar utan borgarkjarnans. Ég
hefði þó gjarnan viljað sjá þá
sýningu til að hafa hér einhvern
samanburð. Sýningin að Hamra-
görðum kom mér nefnilega um
sumt á óvart og hér kemur í fyrsta
skipti fram, að það er efniviður í
verulega góðah myndlistarmann í
Jóhanni G. Einkum kom mynd nr.
10, „Svipur", mér mjög á óvart
fyrir umbúðalaus og tjáningarrík
vinnubrögð. Þá voru og nokkrar
smámyndir á sýningunni, er
minntu sterklega á niðurlenzkar
„mínatúríur" og voru mjög undir-
furðulegar í tækniútfærslu allri.
— Sýningin var þó í heild mjög
misjöfn, en bestu myndirnar báru
þess vott, að Jóhann er á réttri
leið. Væri vel ef Jóhann færi sér
hægar á næstunni, hvað sýningar
áhrærir, því að þær eru í sjálfu sér
ekkert takmark hjá góðum lista-
manni, — miklu oftar ill nauðsyn.
í staðinn gæti Jóhann einbeitt sér
að því um nokkurt skeið að rækta
af alefli sínar bestu hliðar í
málaralistinni og er það trúa mín,
að hann kæmi þá fram næst sem
mun sterkari og hrifmeiri mynd-
listarmaður.
Bragi Ásgeirsson.
Sigurður Líndal, prófessor:
„Verkföll eru
átök þar sem afli
er beitt en
ekki yitsmunum,,
„Verkfallsrétturinn, eins og
honum er beitt, brýtur niður
skipulega stjórnarhætti og býð-
ur heim geðþóttastjórn. Verkföll
eru átök þar sem afli er beitt en
ekki vitsmunum. Sá, sem telur
sig ráða yfir nægilegum styrk,
telur sig ekki þurfa að standa
neinum reikningsskap gerða
sinna eða bera ábyrgð, enda slíks
ekki krafist," sagði Sigurður
Líndal, prófessor við Lagadeild
Háskóla íslands, þar sem hann
kennir m.a. vinnurétt, í sjón-
varpsþætti um kjaramálin á
þriðjudagskvöld. Sigurður lauk
máli sínu með því að segja að
allir menn, að undanskildum
nokkrum ofsafengnum en
áhrifamiklum forystumönnum
verkalýðshreyfingarinnar sæju
að lífskjör yrðu ekki bætt með
því að stöðva atvinnulífið og
eyðileggja skipulega stjórn
landsins, enda færi svo að lokum
að ekkert yrði eftir til skiptanna.
„Ef launþegar," sagði Sigurður,
„vilja bæta lífskjör sín, verða
þeir að byrja á að krefja eigin
forystumenn reikningsskapar
gerða sinna."
Sigurður sagði að svigrúm
aðila vinnumarkaðarins til að
beita vinnustöðvunum, verkföll-
um og verkbönnum væri lítt
takmarkað hér á landi og hann
þekkti ekkert land, þar sem
aðilar vinnumarkaðarins nytu
jafnmikils fulltingis landslaga í
umsvifum sínum. Sagðist hann í
þessum orðum sínum einungis
eiga við verkföll en fram til
þessa hefði verkbönnum lítt
verið beitt. Sagði Sigurður að
ákvörðun stéttarfélags um verk-
fall bæri öðrum félagsmönnum
að hlíta og það væri því villandi
að tala um verkfallsrétt, heldur
ætti miklu fremur að tala um
verkfallsskyldu.
Sigurður sagði kjarasamning-
um nánast veitt gildi sem ófrá-
víkjanlegum lögum og þetta
væri forráðamönnum verkalýðs-
hreyfingarinnar harla ljóst,
enda ósparir á að minna á styrk
hennar. En þrátt fyrir þennan
styrk hefði verkalýðshreyfingin
náð takmörkuðum árangri við
það að bæta lífskjör umbjóðenda
sinna. Forystumenn verkalýðs-
hreyfingarinnar teldu verkfalls-
réttinn öflugasta vopn hennar og
undirstöðu styrks hennar gagn-
vart viðsemjendum sínum.
Spurði Sigurður gegn hverjum
verkföll beindust. Rétt væri að
þau beindust gegn atvinnurek-
endum en þó einungis að nokkru
leyti og vitnaði í því efni til
þeirra verkfallsaðgerða, sem
staðið hafa yfir síðustu vikur.
Sagði Sigurður að verkföll
yfirmanna á farskipum, mjólk-
urfræðinga, flugmanna og flug-
umferðarstjóra væru framar
öðru árás á aðra launþega í
landinu, sem flestir væru miklu
tekjulægri en verkfallsmenn.
Verkfallsrétturinn, eins og hon-
um væri beitt, veitti þvi einstök-
um launþegahópum algerlega
óeðlilega aðstöðu til áhrifa og
færi til að hrifsa til sín laun
langt umfram það, sem þeir ættu
siðferðilega tilkall til. Tók Sig-
urður í þessu sambandi dæmi af
launum flugmanna og far-
manna.
„Verkfallsrétturinn veldur því
að hugtakið frjálsir samningar
verður merkingar- og mark-
laust," sagði Sigurður „og með
beitingu hans er stofnað í hættu
ómældum verðmætum, sem eru
ekki í neinu hlutfalli við þá
hagsmuni, sem verkfallsmenn
hafa af framgangi krafna sinna.
Samningar sem eru gerðir við
aðstæður, sem jafna má til
fjárkúgunar eru sjaldnast
haldnir, enda oftast ógerlegt, og
rof á þeim ekki talin siðferðilega
ámælisverð."
Sagði Sigurður að þetta mætti
best marka af því að allar
ríkisstjórnir hefðu gengið á
gerða samninga eða raskað þeim
með einhverjum hætti. Samn-
ingar sem þvingaðir væru fram
með þessum hætti gætu skipt
sköpum í öllu efnahagslífi þjóð-
arinnar og þetta knúði ríkis-
stjórn til afskipta af gerð kjara-
Austurbæjarbíó:
Rómantísk, saka-
mál og blús
Austurbæjarbíó hefur hafið að
sýna bandarísku kvikmyndina
„Söng útlagans“ (Outlaw Blues)
sem gerð er eftir handriti B.W.L.
Nortons. Framleiðandi er Steve
Tisch en leikstjóri er Richard T.
Heffron. Myndin er gerð hjá
Warner Bros-fyrirtækinu.
Með aðalhlutverkin fara Peter
Fonda, Susan St. James, John
Crawford og Lames Callahan.
Myndin greinir frá Bobby
nokkrum Odgen sem hefur verið
dæmdur í nokkurra ára fangelsi
og meðan hann afplánar dóminn
fær hann tilsögn í gítarleik. Síðan
fer hann að setja saman lög og
þegar þekktur dægurlagasöngvari
kemur í heimsókn í fangelsið
leyfir hann Bobby að leika eitt
laga sinna.
Söngvarinn syngur síðan lag
Bobbys inn á plötu og skráir það
sem sitt en er Bobby kemur úr
fangelsinu krefst hann höfundar-
launa.
Óvænt atvik leiðir til þess að
lögreglan fer að elta Bobby, en
söngkona nokkur, Tina Waters,
hjálpar honum að fara huldu
höfði. Þau gefa út plötu með
lögum Bobbys og flýja loks til
Mexikó þar sem þau gifta sig.
INNLEIMT