Morgunblaðið - 11.07.1984, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 11. JÚLÍ 1984
23
Mota Pinto, varaforsuetisrádherra.
mannavandamálið ekki eins áber-
andi og hjá PPD. Jaime Gama
utanríkisráðherra gæti til dæmis
þótt góður kostur að margra dómi.
Þegar leitað er svara við því hver
sé um þessar mundir staða Eanes
forseta, verða þau jafnmörg og þeir
sem spurðir eru. Sumir fullyrða, að
hann sé í þann veginn að stofna
nýjan flokk og hyggist storma inn
á stjórnmálasviðið eftir að kjör-
tímabili hans sem forseta lýkur.
Aðrir hafa ekki nokkra trú á því,
að slíkur flokkur myndi draga til
sín fylgi, svo að neinu næmi. Enn
aðrir segja í spaugi, að Eanes
myndi helzt kjósa að Manuela kona
hans færi í forsetaframboð, svo að
hann gæti a.m.k. fengið að vera
nærri embættinu, „enda þykir Ean-
es sérstaklega skemmtilegt að vera
forseti" segja margir Portúgalir og
ég þóttist verða vör við að Eanes
væri ekki jafnvinsæll og hann hef-
ur verið.
Samkomulag þeirra Mario Soar-
es og Ramalho Eanes er stirt. Það
er reyndar rannsóknarefni út af
fyrir sig, hversu erfiðlega Eanes
hefur gengið að lynda við forsæt-
isráðherra sína. Mönnum ætti að
vera í minni sá fulli fjandskapur
sem var með honum og Sa Carneiro
á sínum tíma. Mario Soares studdi
Eanes við siðustu forsetakosn-
ingar, en þeim hefur svo ekki geng-
ið nema rétt mátulega að eiga þol-
anleg samskipti síðan Soares
myndaði ríkisstjórn sína. Ég las
einhvers staðar í blaði, að Soares
gerði hitt og annað — á mjög svo
gætnislegan og klókindalegan hátt
— til að niðurlægja Eanes og draga
úr áhrifum hans. Menn greindi á
um þetta atriði eins og önnur, þeg-
ar ég spurði um það.
Og kannski kemur svo
betri tíð
Portúgalir binda vonir við inn-
göngu í Efnahagsbandalagið, þegar
þar að kemur. Portúgalskir ráða-
menn trúa þvf — að sögn — statt
og stöðugt, að árangur efnahagsað-
gerða ríkisstjórnarinnar muni senn
fara að skila sér. Það er engum
vafa undirorpið, að stjórn Mario
Soares hefur sýnt mikla útsjónar-
semi og stjórnvizku — þrátt fyrir
alla gagnrýni. Aukin áherzla verði
lögð á eflingu atvinnuveganna og
útflutning og í því skyni hafa
portúgalskir ráðamenn meðal ann-
ars farið bæði til Japan og Banda-
ríkjanna nýverið. Og erindi Alvaro
Barreto, utanríkisviðskiptaráð-
herra, í Reykjavík ætti að vera öll-
um kunnugt. Það er skiljanlegt að
Portúgalir leggi áherzlu á að jafna
viðskiptin við ísland og við mætt-
um hafa í huga að árið 1983 flutt-
um við vörur að verðmæti samtals
fyrir 18.623.000 króna og þar af
saltfisk til Portúgals fyrir 1.142.000
króna. Portúgalir voru árið 1983 í
fimmta sæti þeirra þjóða sem
kaupa mest af fslenzkum vörum.
Það mætti hafa f huga.
Hvað sem erfiðleikum Portúgala
líður segja þó efnahagssérfræð-
ingar að meiri líkur en ekki séu til
að efnahagsstefna stjórnarinnar
lánist. Það vonar áreiðanlega ekki
sízt hinn almenni borgari í Portú-
gal.
Galdrabrennur - tortryggni
— eftir Richardt Ryel
Galdrabrennur. Megna lykt frá
bálköstum miðalda leggur enn að
vitum okkar. Talið er að um 10
milljónir manna, einkum konur,
hafi látið lífið í Evrópu fyrir
galdra, villutrú, eða samsæri við
djöfulinn, allt frá miðöldum og
framundir 1840.
Raunar er enn verið að murka
lífið úr fólki sem haldið er illum
öndum eða bara „trúvillingum" en
þ.e. eins og kunnugt er fólk sem
hefur aðra trú en þú og ég.
Þar sem fólk er hvorki lesandi
né skrifandi verður að koma boð-
um til þess með öðrum hætti en
hinu ritaða orði. Boðorðin voru
túlkuð bokstaflega. Flekklaust sið-
ferði var skilyrðislaust lögmál al-
múgans. Páfinn og klerkaveldið
óskeikult. Þannig var umhorfs
þegar bálkestirnir- voru kyntir
undir þeim sem misstigu sig á
braut siðgæðis, nornum, galdra-
konum — og körlum, útsendurum
djöfulsins eða bara þeim sem ekki
voru nógu fróðir í heilagri ritn-
ingu.
Rirhardt Ryel
„Það væri vissulega
gleðiefni að geta skilið
við nornir, hindurvitni
og hleypidóma hér.
Kveðið fortíðina með
ofstæki og fáfræði í kút-
inn. En maður líttu þér
nær.“
Þannig er sagt frá fólki sem
missti hönd eða fót fyrir að ganga
fram hjá Maríu mey án þess að
signa sig. Ennfremur urðu menn
að kunna bænirnar sínar á góðri
latínu. 1 Frakklandi t.d. er getið
um mann sem missti augað er
hann hugðist þylja bænirnar sínar
á frönsku. Góð latína, guði þókn-
anleg, hét boðorðið.
Svo undarlega brá við er slokkn-
aði í síðustu brennunni að norn-
irnar hurfu með öllu. Voru þær
e.t.v. aldrei til, aðeins hugarburð-
ur þeirra sem ofsóttu öðruvísi
þenkjandi?
Við viljum nú gjarnan gera gott
úr þessu, og hér á jónsmessu leika
Danir þennan leik er þeir brenna
„heksen“ á „Skt. Hans“. Dansað er
um bálköstinn og sungið. „Heks-
en“ sem ríður á kústskafti fer til
Bloksbjerg (í Harzen) eða að
Hekkenfeld til. Fæstir Danir vita
nú að „Hekkenfeld" er Hekla fjeld,
og því fer „heksen" á fund kölska í
Heklu, en þaðan er styst leið til
undirheima.
Það væri vissulega gleðiefni að
geta skilið við nornir, hindurvitni
og hleypidóma hér. Kveðið fortíð-
ina með ofstæki og fáfræði í kút-
inn. En maður líttu þér nær.
í blaðinu í dag getur vafalítið
um öfgafulla ofstækismenn úti í
heimi sem fórna vilja lífi og lim-
um æsku landsins til að berja á
andstæðingum sínum sem haldnir
eru „villutrú", eða guð sé oss næst-
ur, trúlausir með öllu.
MacCarthy sá púka í hverju
horni laust eftir síðari heimsstyrj-
öldina, og fræg eru þau lög frá
Bandaríkjaþingi sem sett voru til
höfuðs öllum rauðleitum púkum,
einkum ef þeir voru af erlendu
bergi brotnir, en þeir hurfu að
vísu líka eins og dögg fyrir sólu
þegar lögin voru afnumin. And-
skotinn er af grísk/arabískum
uppruna svo ekki viljum við eigna
okkur hann, og hefur þó hver sinn
djöful að draga. Andstæðinginn
tortryggjum við þeim mun meira
sem við þekkjum minna til hans.
E.t.v. ætti Reagan bara að læra
rússnesku, eða Chernikoff ensku
þá skyldu þeir hvor annan betur
og tortryggnin hyrfi úti við sjón-
deildarhring.
Til hins valkostsins, „stóru-
brennu", megum við ekki hugsa.
Stórubrennu, þar sem enginn
kemst lífs af. Stórubrennu, sem til
varð af misskilningi, með yfir-
skriftinni „Tortryggni".
CORDA
Fyrsta flokks þjónusta!
Við bióðum ferðaskrifstofuna
ATLANTIK
velkomna í hópinn!
Nú hefur ferðaskrifstofan ATLANTIK tengst CORDA,
fullkomnustu farbókunartölvu sem til er hérlendis.
ATLANTIK getur nú pantað og staðfest flug, hótel og bílaleigubíla
um allan heim á svipstundu, útvegað aðgöngumiða
ýmisskonar og veitt nákvæmar upplýsingar
um lestarferðir frá Amsterdam um Evrópu og önnur ferðalög.
Flugfélag með ferskan blæ
ARNARFLUG
Lágmúla 7, sími 84477