Morgunblaðið - 29.11.1986, Qupperneq 54

54
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 29. NÓVEMBER 1986
GERÐU
VERD-
SAMANBURÐ
Valsa súkkulíkið
er aldeilis tilvalið
í baksturinn.
bað fæst
bæði Ijóst og dökkt
í 400 gramma
hagkvæmum
sparnaðarpakkningum.
Kynntu þér verðið!
Virkisvetur
eftir Halldór Jónsson
Margt hefur-verið sagt um mál-
efni Útvegsbankans á undanfömum
vikum og mánuðum. Er það að
vonum misjafnlega spaklegt og sýn-
ist sitt hveijum. Er nú mjög sótt
að virkisbúum við Lækjartorg og
veijendur að verða aðþrengdir. Eiga
ekki einu sinni mörsiður til að henda
út, að því að sögur herma. .
Úr Seðlabanka koma tillögur um
að sameina Iðnaðarbanka, Verzlun-
arbanka og Útvegsbanka í einn
banka með myndarlegu hlutafjár-
framlagi ríkisins. Hafa sjálfstæðis-
menn tekið undir þetta. Ekki var
haft fyrir því að spyija til dæmis
núverandi eigendur Iðnaðarbank-
ans um það hvað þeim fyndist um
þessar áætlanir. Vom þeir þó ný-
búnir að leggja að sér við að kaupa
ríkið út. Þó hef ég heyrt að til
dæmis þingeyzkir bændur telji það
ráðlegra að vera búnir að semja við
þær konur sem þeir ætla að sofa
hjá, áður en að því kemur. En
íslenzkir stjómmálamenn hafa nú
yfirleitt haft meiri trú á nauðgun
en riddaramennsku til flestra hluta.
Framsóknarmenn vilja hins veg-
ar enga skerðingu á ríkisbankakerf-
inu og leggja tii að Útvegsbankinn
verði sameinaður Búnaðarbanka.
Liggur í eðli málsins að slíkt verður
ekki gert án myndarlegs ríkis-
framlags, vart minna en í fyrra
tilfellinu. Enginn vill því taka við
Útvegsbankanum án myndarlegrar
meðgjafar frá ríkinu.
Þegar útvarpað var frá Alþingi
frá umræðum um Útvegsbankamál-
ið, þá sýndist manni sumir brosa út
í annað þegar hæstvirtir þingmenn,
sumir hveijir kröflugir, grasköggl-
aðir, þörangaðir, útflutningsbættir,
niðurgreiddir og byggðalínaðir upp
fyrir axlir, býsnuðust yfir þeim fim-
um, að búið skyldi vera að tapa
þessum ofsa íjárhæðum, 600—800
milljónum í Útvegsbankanum. Sýn-
ir þetta hversu allt er afstætt og
að jafnvel smáupphæðir geta orðið
stórar ef þær era slitnar úr sam-
hengi við annað.
Eftir stendur að Útvegsbankinn
er eins og fiskur á þurra landi,
ágætis banki með afbragðs starfs-
lið, allavega talið frá bankastjóram
og niður, en barasta vita peninga-
laus. Að vísu minnist ég þess að
hafa komið í Útvegsbankann nokkr-
um sinnum hér á áram áður til
þess að biéja um lán. Þá var mér
yfirleitt tjáð, að því miður væra
engir peningar til, þannig að fyrir
mér er þetta engin ný staða hjá
blessuðum bankanum.
En hvað um það, Útvegsbankinn
er sómabanki og hefur verið látinn
standa undir miklu meira en honum
bar af því pólitíska verkefni, að
halda útgerðinni á floti. Því án út-
gerðarinnar á íslandi verður ekkert.
Þannig getur útgerðin aldrei í sjálfu
sér tapað á íslandi. Ef það gerist,
þá era það aðrir sem era of dýrir
á sitt framlag. Bankastjómin virtist
hins vegar ekki átta sig á muninum
á fiskiskipaútgerð annars vegar og
útgerð kaupskipa hins vegar og því
fór sem fór.
Alþingi stjómaði þessum banka
alfarið beint með því að setja honum
bankaráð og bankastjóra. Ef ein-
hver skuldar bankanum eitthvað
vegna stjómunarmistaka, þá á að
rakka það niðri við Austurvöll. En
það er staðreynd sem við komumst
ekki hjá: Hvað sem verður gert við
bankann, þá verðum við að borga
— litlu mennimir — þú og ég. Og
okkur er svo sem sama í hvaða
formi það verður, þó að í umræð-
unni sé þetta orðið að aðalmálinu.
Við verðum alltaf látnir borga Haf-
skipstjónið, eins og önnur ríkisrekin
ævintýri.
Það verður yfirleitt alltaf tjón af
því fyrir samfélagið þegar gömul
og gróin viðskiptaheild sundrast.
Ijónið af því, þegar hæfir starfs-
menn hverfa sinn í hveija áttina
er ekki mælanlegt i tölum. Enn
deila menn um skynsemi þeirrar
ráðstöfunar að íslandsbanki var
látinn fara á hausinn. Deilum um
gjaldþrot Hafskips og ráðstöfun
Utvegsbankans í dag er ekki lokið
þó eitthvað verði gert í málunum
strax, eins og hver heimtar nú í
kapp við annan. Má mikið vera ef
einhver segir ekki einhvem tímann
á næstu öld, að rétti leikurinn í
stöðunni hefði verið að endurreisa
Útvegsbankann og setja honum al-
vörabankastjóm. Með verðtrygg-
ingu útlána almennt hefði þörfin á
pólitískum bankastjóram horfið að
mestu en þörfin á atvinnumennsku
í bankarekstri orðið að nauðsyn.
Stjórnmálin framundan
Nýlegar skoðanakannanir Fé-
lagsvísindadeildar hafa leitt f ljós
miklar sveiflur á fylgi flokkanna.
Framsóknarflokkurinn og Alþýðu-
flokkurinn era í sókn, en Alþýðu-
bandalag stendur í stað og
Sjálfstæðisflokkurinn er á hröðu
undanhaldi.
Líklega era hinum almenna sjálf-
stæðismanni orsakimar ljósari en
Halldór Jónsson
„Og flokkur, eins og
Sjálf stæðisf lokkurinn,
sem nú berst helst fyrir
uppsetningu stórkost-
legasta niðurgreiðslu-
kerfi Islandssögunnar,
í sambandi við virðis-
aukaskattsfrumvarpið,
hann höfðar tæplega til
ungs fólks með nútíma-
hugsunarhátt. Enda
virðist flokkurinn vera
tiltölulega einangraður
í þessari niðurgreiðslu-
dýrkun.“
forystunni. Það era yfirleitt litlir
fagnaðarfundir með sjálfstæðis-
mönnum þessa dagana og svartsýni
og uppgjafartónn einkenna umræð-
una. Menn tala um sambandsleysi
við þingflokkinn og forystuna, og
að flokkurinn hafi færst í skrifræð-
isátt og til aukinnar ríkisdýrkunar.
En þetta getur svo sem allt verið
bara nöldur, sem ekkert er að
marka. Um það verður forystan að
dæma.
Ég var á fundi þar sem formaður
flokksins lýsti fyrir fundarmönnum
nauðsyn þess, að þingflokkurinn
kæmi fram sem ein heild. Hjáróma
raddir ættu þar ekki að heyrast.
Meirihlutinn skyldi ráða ferðinni og
minnihlutinn skyldi ekki viðra aðrar
skoðanir en þær réttu. Þetta hafí
þingmenn skrifað undir við framboð
og við þetta skuli þeir standa. Enda
virðist manni, að fólk hafi nú orðið
heldur lítið álit á staðfestu ýmissa
þingmanna flokksins til þess að
Ljósamessa í Neskirkju
Eins og venja hefur verið á
síðastliðnum áram er mikið um að
vera á fyrsta sunnudegi í aðventu.
Fermingarbömin væntanlegu ann-
ast ljósamessu með ritningarlestri
við kertaljós kl. 2, flytja ávarp og
lesin verður saga á milli þess sem
sungnir verða gamalkunnir sálmar
sem ætlast er til að allir kirlqugest-
ir taki undir. Klukkan 5 síðdegis
hefst svo aðventustundin. Baldur
Jónsson form. sóknamefndar flytur
ávarp. Sveit ungmenna leikur á
blokkflautur, kór Melaskóla syngur
undir stjóm Helgu Gunnarsdóttur.
Vilhjálmur Hjálmarsson fyrrverandi
ráðherra flytur hugleiðingu. Ung-
menni leika á klarinettu og Ólöf
Kolbrún Harðardóttir syngur ein-
söng við undirleik Jóns Stefánsson-
ar. Þá mun kirlqukórinn syngja
nokkur jólalög undir stjóm Reynis
Jónassonar organista.
Frank M. Halldórsson