Morgunblaðið - 29.09.1989, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ FÓSTUDAGUR 29. SEPTEMBER 1989
Framkvæmdastjórn YSÍ vill láta endurskoða vinnulöggjöfína:
Hagsmunir allra að horfið
verði af braut sérhyggju
FRAMKVÆMDASTJÓRN Vinnuveitendasambands íslands hefur tekið
undir þau sjónarmið Steingríms Hermannssonar, forsætisráðherra, að
endurskoða þurfi hina 50 ára gömlu vinnulöggjöf. I ályktun frá fram-
kvæmdastjórninni segir að það séu hagsmunir allra landsmanna að
horfið verði af þeirri braut sérhyggju sem einkennt hafi kjaramálin
undangengin ár og að grunnur verði lagður að nýjum samskiptaregl-
um sem setji hagsmuni heildarinnar ofar sérhagsmunum einstakra
hópa. Vinnuveitendasambandið sé reiðubúið til samstarfs um breyting-
launa einstakra starfshópa og stétta
leggja drýgst af mörkum til ójafn-
vægis og átaka á vinnumarkaði. Af
þessari braut verður að snúa.“
Morgunblaðið/Sverrir
Börkur Thoroddsen formaður Tannlæknafélagsins, Halldóra Berg-
mann tannfræðingur, Sigurður Viggóson tannlæknir og Svend Rich-
ter formaður ársþingsnefhdar.
Arsþing Tannlæknafélags Islands:
Tannheilsa aldraðra
o g leiðir til úrbóta
TANNHEILSA aldraðra er eitt af því sem fjallað er um á sjötta
ársþingi Tannlæknafélags Islands. Formaður felagsins telur ákvæði
um endurgreiðslur á tannlæknakostnaði til ellilífeyrisþega um margt
gölluð. Guðmundur Bjarnason heilbrigðisráðherra setti ársþingið á
Hótel Sögu á miðvikudag, en því lýkur á laugardag. Auk fjölda fyrir-
lestra verða nýjungar í tannlækningum kynntar á viðamikilli vörusýn-
ingu á Hótel Sögu og verkleg námskeið fara fram í Tanngarði.
læknafélagsins segir tannheilsu
aldraðra slæma. Utilokað sé við
núverandi fyrirkomulag að veita
sjúklingum á öldrunardeildum
sjúkrahúsa og elliheimilum skipu-
ar sem miði að þessu.
í ályktuninn segir ennfremur að
lög um kjarasamninga og vinnudeil-
ur markist af aðstæðum eins og þær
voru fyrir hálfri öld. Nýjar þjóðfé-
lagsaðstæður birtist meðal annars í
fjölgun sérfræðinga og sérhæfðra
starfshópa, sem í krafti aðstöðu og
úreltra reglna geti lamað heilar at-
vinnugreinar. Síðan segir: „Nú á
tímum snúast kjarasamningar að
óverulegu leyti um skiptingu af-
raksturs milli fyrirtækja og laun-
þega, því að fyrst og fremst er tek-
ist á um launahlutföll milli einstakra
stétta og starfshópa. í þeim átökum
standa þeir verst að vígi, sem lakast
stóðu fyrir. Æ oftar er stefnumörk-
un heildarsamtaka launafólks brotin
á bak aftur af fámennum starfs-
hópum, sem í krafti úreltar vinnulög-
gjafar, knýja fram önnur og betri
skiptakjör sér til handa. Saman-
burður milli hópa er megin aflvaki
kjaraátaka og réttlæti eins er órétt-
læti í augum annarra. Víxlhækkanir
Ársþingið er þrískipt; fyrirlestrar
haldnir sér fyrir tannlækna, tann-
smiði og aðstoðarfólk tannlækna.
Allir hóparnir fá þó leiðbeiningar
hjá Kristínu Guðmundsdóttur, yfir-
sjúkraþjálfara Sjálfsbjargar, um
æfingar og rétta beitingu líkamans
við störf. Einn þeirra sem flytja
fyrirlestra á ársþinginu er Gordon
J. Christensen, sem er virtur
vísindamaður í Bandaríkjunum,
meðal annars prófessor í tannlækn-
ingum við tvo háskóla þar.
Við setningu ársþingsins á mið-
vikudag flutti Guðjón Axelsson
prófessor erindi sem hann nefndi
„Gamla fólkið og tannleysið“. Börk-
ur Thoroddsen, formaður tann-
lagða tannlæknisþjónustu.
Gildandi reglur um endurgreiðsl-
ur vegna tannlæknisþjónustu aldr-
aðrá séu of flóknar, aðeins helming-
ur ellilífeyrisþega viti um réttinn
til endurgreiðslu. Reglurnar hvetji
til úrtöku tanna og gómagerðar.
Það sé ósk Tannlæknafélagsins að
þessi hópur fái allan tannlækna-
kostnað að fullu endurgreiddan án
tillits til tekjutryggingar eða lífeyr-
isréttinda.
Morgnnblaðið/Júlíus
Eigendur Pottsins og pönnunnar, þau Mjöll Daníelsdóttir, Guðmund-
ur Viðarsson, Stefán Stefánsson og Linda Arthur.
Potturinn o g pann-
an opnar að nýju
VEITINGAHÚSIÐ Potturinn og
pannan við Nóatún hefur tekið til
starfa að nýju, undir stjórn nýrra
eigenda eftir nokkra rekstrar-
stöðvunar vegna gjaldþrots fyrri
eigenda. Matreiðslumeistararnir
Guðmundur Viðarsson og Stefán
Líftækni:
Framleiðsla á hitaþoln-
um ensímum gæti hafist
hér á landi eftir 2-3 ár
Stefánsson, sem áður elduðu ofan
í gesti Veitingahallarinnar, hafa
keypt staðinn og annast nú rekst-
urinn ásamt eiginkonum sínum.
Að sögn Stefáns hafa verið gerðar
nokkrar breytingar á innréttingum
staðarins. Aðaláhersla verður lögð á
fjölbreytta fiskrétti og lambakjöt, og
verður eldað sérstaklega á hvern
disk. Hann sagði að þeir Guðmundur
myndu ávallt verða . sjálfir á vakt í
eldhúsinu.
Þá verður í boði sérstakur barna-
matseðill þar sem börn eiga kost á
fullri máltíð við vægu verði. Salatbar
verður til staðar og einnig nýjung í
íslenskum veitingahúsum, eftirrétta-
bar, þar sem matargestir geta valið
að vild á milli nokkurra eftirrétta.
Ragnar H. Ragnar tónskáld
pg tónlistarskólastjóri á
ísafirði um fjörutíu ára skeið.
A
Isaijörður:
Minningar-
tónleikar
umRagnar
H, Ragnar
ísafirði.
NÚ eru í annað skipti haldnir
umfangsmiklir tónleikar á
ísafirði í sambandi við fæðing-
ardag Ragnars H. Ragnars
tónskálds og tónlistarskóla-
stjóra á ísafirði, en Ragnar
fæddist 28. september 1898.
Flutt verða verk eftir Jónas
Tómasson tónskáld á ísafirði.
Flytjendur verða Hreftia Egg-
ertsdóttir, Inga Rós Ingólfs-
dóttir, John Speight, Kjartan
Óskarsson, Þorkell Jóelsson
og höfundurinn.
Tónleikarnir verða í sal
frímúrara laugardaginn 30.
septemher. Verkin eru þijú og
afar ólík. Þau eru Sonata XIX
fyrir bassaklarinett og píanó,
Sonata XVIII fyrir einleikshorn
og Cantata II fyrir einsöngvara
og fjóra hljóðfæraleikara. Ljóðið
er frá 8. öíd eftir kínverska
skáldið Lí Pó og flutt á ensku
af John Speight barýtonsöngv-
ara. Ulfar
IÐNTÆKNISTOFNUN og Líffræöistofnun Háskólans hófu í sum-
ar samstarf í lífitækni sem felst í því að flytja erfðaefhi úr hita-
kærum hverabakteríum yfir í kólígerla. Þessar rannsóknir fara
fram á Rannsóknastofu Háskólans í erfðafræði sem Guðmundur
Eggertsson prófessor stýrir. Hverabakterían framleiðir hitaþol-
in ensím og með því að ferja þann eiginleika yfir í kólígerilinn
er hægt að framleiða meira af þessum ensímum vegna þess að
kólígerillinn vex hraðar en hverabakterían. Hitaþolin ensím er
farið að nota inikið í sambandi við ýmiss konar iðnað auk þess
sem þau eru notuð innan heilbrigðiskerfisins, til dæmis til sjúk-
dómsgreiningar. Að sögn dr. Jakobs Kristjánssonar hjá Iðn-
tæknistofhun má búast við að hægt verði að hefja framleiðslu
á þessum ensímum hér á landi eftir um það bil tvö til þijú ár.
Rannsóknir á hitakærum
hveraörverum hófust hér á landi
árið 1985 og sagði Jakob að þetta
samstarf Iðntæknistofnunar og
Líffræðistofnunar Háskólans
kæmi í framhaldi af þeim rann-
sóknum. Stefnt væri að því að
geta framleitt hitaþolin ensím hér
á landi, en þau eru framleidd í
litlu magni og eru mjög dýr. Slík
framleiðsla gæti því skapað um-
talsverð verðmæti.
Framleiðslan er mjög sérhæfð
og vegna þess hve lítill markaður
er fyrir hana hér á landi er nauð-
synlegt að stefna að traustum
mörkuðum erlendis. Markaðssetn-
ing þyrfti því að vera í samvinnu
við erlend fyrirtæki sem sérhæfa
sig á þessum markaði.
Dr. Ástríður Pálsdóttir sagði
að aðferðin sem beitt væri byggð-
ist á því að erfðavísar úr hitaþoln-
um hverabakteríum eru feijaðir
yfir í kólígerla þar sem þeir
stjórna myndun hitaþolinna
ensíma. Kólígerillinn er „platað-
ur“ til að framleiða þessi hitaþolnu
ensím því hann gerir ekki greinar-
mun á sínum. erfðavísum og ann-
arra. Kólígerillinn þolir ekki mik-
inn hita sem auðveldar mjög
fyrsta hreinsunarstigið. Það næg-
ir að hita hann upp, þá eyðileggst
allt sem tilheyrir honum og eftir
verður hitaþolið ensím. Annar
kostur er sá að mun auðveldara
er að stjórna framleiðslunni í kól-
ígerlum.
Sem dæmi um notagildi slíkra
ensíma nefndi Ástríður að Danir
hafa nýlega feijað erfðaefni úr
hitaþolnum sveppi og fengið
þannig fram fituleysandi ensím
sem hentar ákaflega vel til dæmis
í þvottaefni. Áður hefur verið
fundið hitaþolið próteinleysandi
ensím.
Ástríður sagði að nú væri búið
að kaupa tæki og einangra erfða-
efnið úr hitakæru örverunum.
Næsta stig er að útbúa genasafn
og flytja yfir í kólígerlana. Því
næst verða settar framan við það
stjórnraðir sem þvinga kólígeril-
inn til að framleiða mikið'magn.
Þegar því verður lokið verður
þetta sett í stóran ræktunargeymi
hjá Iðntæknistofnun og þá getur
sjálf framleiðslan hafist.
Nýjungar í safhaðar-
staiííiiu á Seltjarnamesi
Vetrarstarf hinnar nývígðu kirkju
á Seltjarnarnesi hefst þann 1. októ-
ber nk. Aukin fjölbreytni verður í
starfinu og ýmsar breytingar frá
fyrra vetri. Fyrst ber að nefna, að
messutíma verður breytt á þann veg
að barnaguðsþjónustur og almennar
messur verða á sama tíma í kirkj-
unni. 011 fjölskyldan safnast saman
í kirkjuskipinu í upphafi messu, en
þegar predikun hefst fara bömin
niður á neðri hæð og fá sunnudags-
póstinn og fræðslu við sitt hæfi, auk
þess, sem þar verður léttur söngur.
Þetta fyrirkomulag hefur verið reynt
á nokkrum stöðum í Reykjavík og
reynst afar vel.
Þann 29. október, 5., 12. og 19.
nóvember munu verða fyrirlestrar
eftir messu í safnaðarheimili kirkj-
unnar á neðri hæð. Fyrirlestrana flyt-
ur dr. Sigurbjörn Einarsson biskup.
Umræður munu verða eftir hvem
fyrirlestur.
Önnur nýjung, sem bryddað verð-
ur upp á í vetur, er opið hús fyrir
foreldra ungra barna. Verður það
síðdegis á fimmtudögum frá kl. 2-5.
Mikil nauðsyn er að styðja við bakið
á foreldrum í kristilegu uppeldi barna
sinna og vonast kirkjan til að geta
orðið þeim að liði með þessu opna
húsi, auk þess, sem þarna ætti að
geta myndast gott samfélag þeirra,
sem eru með ung börn.
Ungt fólk með hlutverk hefur
síðan í ágústmánuði verið með sam-
komur í kirkjunni og mun svo verða
áfram í vetur annað hvert fimmtu-
dagskvöld. Þar er lögð áhersla á létt-
an söng, vitnisburði og fyrirbænir.
Auk þessara nýjunga hófust ferm-
ingarstörfin nú í september, æsku-
lýðsfélagið mun starfa áfram á
mánudagskvöldum og opið hús verð-
ur fyrir 10-12 ára böm á þriðjudög-
um kl. 17.30-19.00.
Með svo fjölbreyttu safnaðarstarfi
vonast kirkjan á Seltjarnarnesi til
þess að fólk á öllum aldri geti leitað
til kirkju sinnar á helgum dögum
jafnt sem rúmhelgum. Þannig á
kirkjan að vera vettvangur fólks, sem
finnur sig heima í kirkju, og sækir
uppbyggingu sína í messu sunnu-
dagsins.
(Fréttatilkynning)