Morgunblaðið - 14.11.1989, Blaðsíða 56

NYTTUÞER
ELDHÚSTÆKJA
TILBOÐIÐ FRÁ
damixa
býður góðan dag
ÞRIÐJUDAGUR 14. NOVEMBER 1989
VERÐ I LAUSASOLU 90 KR.
Bifreiðaeigendur
fá yfir 100 milljón-
ir endurgreiddar
Yfirleitt um að ræða 1-2 þúsund krónur
BIFREIÐAEIGENDUR mega reikna með að fá á annað hundrað millj-
óna króna endurgreiddar vegna söluskatts á iðgjöld bifreiðatrygginga
sem innheimtur hefur verið fyrir næsta ár, en öll tryggingaiðgjöld
verða undanþegin virðisaukaskatti sem tekur gildi um áramót. Sam-
kvæmt heimildum Morgunblaðsins eru allar líkur til þess að fólk fái
inneign sína senda heim í ávísun á næstu vikum, þó ekki hafi verið
gengið formlega frá neinu fyrirkomulagi þar að lútandi milli Qármála-
ráðuneytisins og tryggingarfélaganna. í flestum tilvikum er um upp-
hæðir á bilinu 1-2 þúsund krónur að ræða. Ökutæki á landinu eru
um 130 þúsund að því er talið er.
Ólafur Ragnar Grímsson, fjár-
málaráðherra, tilkynnti um þessa
ákvörðun á Alþingi í gær, en fyrir
V'^’nokkrum vikum gerðu tryggingafé-
lögin fyrirspurn um þetta atriði til
ríkisskattstjóra. Söluskattur er ekki
á öllum tryggingum. Til dæmis eru
skipa-, farm-, og flugtryggingar
undanþegnar söluskatti, sem og
líftryggingar og slysatryggingar
launþega og sjómanna.
Algengasta tímabil bifreiðatrygg-
inga er frá 1. mars til loka febrúar
ár hvert og því hafa flestir bifreiða-
eigendur greitt söluskatt af trygg-
ingunni í tvo mánuði á næsta ári.
'-^•Svo dæmi sé tekið fær maður sem
hefur greitt 30 þúsund krónur fyrir
ábyrgðatryggingu og því sex þúsund
krónur í söluskatt endurgreiddar eitt
þúsund krónur. Maður sem er með
bifreið sína húftryggða og hefur
greitt helmingi meira í iðgjöld fær
endurgreiddar tvö þúsund krónur,
en um fjórðungur bílaflotans er húf-
tryggður.
Þeir sem tryggt hafa bifreiðar
sínar síðar á árinu eiga að fá endur-
greiddar hærri upphæðir sem því
svarar vegna þeirrar nýbreytni, sem
tekin var upp á þessu ári, að bifreið-
ar séu tryggðar í ár frá þeim degi
sem trygging er keypt, en áður gilti
trygging til Ioka tryggingatímabils-
ins um mánaðamótin febrúar/mars.
Velta vátrygginga í heild í landinu
á árinu 1988 var rúmir sex milljarð-
ar. Þar af má gera ráð fyrir að
greiddur hafi verið söluskattur af um
4,5 milljörðum. Ökutækjatryggingar
námu 2,6 milljörðum á árinu 1988.
Miðað við verðlagshækkun milli ára
mætti áætla samsvarandi upphæð á
yfirstandandi ári um 3 milljarða og
söluskatt vegna iðgjalda tveggja
mánaða á næsta ári því um 125
milljónir.
Þá má einnig nefna dæmi af
tryggingum fasteigna út á landi, sem
Vátryggingafélag Islands hefur með
höndum eftir sameiningu Samvinnu-
trygginga og Brunabótafélags ís-
lands. Nýtt tryggingatímabil þeirra
hófst 15. október síðastliðinn og nam
upphæðin 208 milljónum króna, auk
söluskatts til ársins sem nam 52
milljónum, en bróðurpartur þeirrar
upphæðar fæst endurgreiddur.
Brenndist illa
af stífluhreinsi
Hættum líklega að selja eftiið almenn-
ingi, segir verslunarstjóri Vatnsvirkjans
„EG missti sjónina og skaðbrenndist þegar efiiið gaus upp og fór
framan í mig. Ef maðurinn minn hefði ekki verið fljótur að átta
sig og skolað efiiið af mér þá hefði ég misst sjónina fyrir fullt og
allt,“ sagði Björg Róbertsdóttir, 30 ára. Hún var að reyna að losa
stíflu úr niðurfalli í þvottahúsi sl. fostudag er efnið sem hún not-
aði, Fermitex, gaus upp þegar það komst í samband við heitt vatn
og brenndi hana illa. Björg liggur nú á sjúkrahúsi og læknar telja
að hún fái sjónina að fúllu aftur. Verslunarsfjóri Vatnsvirkjans,
þar sem efiiið var keypt, sagðist reikna með að hætt yrði að flytja
það inn og selja almenningi.
Björg segist hafa keypt Fermi-
tex til að reyna að losa um stífluna
og afgreiðslumaðurinn hefði sagt
sér að setja dálítið af heitu vatni
í niðurfallið og setja síðan vel af
efninu. „Þrátt fyrir þessar leið-
beiningar tókst mér ekki að losa
stífluna," sagði hún. „Eg fór aftur
í verslunina og þá sagði afgreiðslu-
maður þar mér að láta sjóðandi
vatn buna í niðurfallið, setja síðan
hálfan til einn bolla af efninu og
loks láta sjóðandi vatn seitla á eftir.
Á föstudaginn ákvað ég að reyna
þetta. Ég og maðurinn minn létum
mjög heitt vatn buna af afli í niður-
fallið og svo náði ég í efnið. Þegar
ég var rétt bytjuð að hella því í
fiiðurfallið varð mikil sprenging og
efnið bókstaflega gaus upp. Ég
fékk það i andlitið, skaðbrenndist
og vissi ekkert hvað ég átti til
bragðs að taka. Maðurinn minn
greip mig og hélt mér undir renn-
andi vatni til að skola efnið af mér
og það er án efa honum að þakka
að ég held sjóninni. Fyrsta sólar-
hringinn á sjúkrahúsinu var unnið
að því að skola augun og það er
fyrst nú, á mánudegi, sem ég er
farin að sjá dálítið. Ég er með
fyrsta stigs bruna í andliti og ann-
ars stigs á hálsi. Þá brenndist ég
dálítið á höndum og fótum, þar sem
efnið komst í gegnum fötin. Ég
býst við að þurfa að vera á sjúkra-
húsi í að minnsta kosti viku til við-
bótar.“
Gísli Erlendsson, verslunarstjóri
hjá Vatnsvirkjanum, segir að hann
reikni með að verslunin hætti að
flytja efnið inn og selja það, nema
þá til pípulagningamanna. „Þetta
er auðvitað mjög alvarlegt mál, en
fólk verður að gera sér grein fyrir
að það er með eitur í höndunum.
Þetta er vítissódi, sem við flytjum
inn beint frá Þýskalandi. Það hefur
Olafiir Ragnar Grímsson:
Upptöku virðisauka-
skatts ekki frestað
Afstaða Alþýðuflokks merki um klofii-
ing í ríkisstjórn, sagði Halldór Blöndal
ÓLAFUR Ragnar Grímsson ljár-
málaráðherra telur það ekki
koma til greina að fresta gildis-
töku virðisaukaskatts, þrátt fyrir
ályktun flokksstjórnar Alþýðu-
flokksins þess efnis. Þetta kom
fram við utandagskrárumræðu á
Sameinuðu þingi í gær.
Halldór Blöndal þingmaður Sjálf-
stæðisflokksins hóf utandagskrár-
umræðu í Sameinuðu þingi og tók
til umfjöllunar ályktun flokksstjórn-
ar Alþýðuflokksins frá síðastliðnum
laugardegi þar sem þess var krafist
að gildistöku virðisaukaskatts yrði
frestað frá áramótum til 1. júlí
1990. Halldór ásamt fleiri þing-
mönnum stjórnarandstöðunnar
taldi þetta bera vott um klofning í
ríkisstjórninni og vantraust á vinnu
fjármálaráðherra. Stjórnarand-
stöðuflokkarnir voru á einu máli
um að fresta gildistöku virðisauka-
skattsins, Kvennalistinn reyndar til
frambúðar.
Jón Baldvin Hannibalsson, ut-
anríkisráðherra, taldi málsheijanda
rangtúlka ályktun flokksstjórnar-
innar. Sagði Jón það metnaðarmál
að standa vel að undirbúningi máls-
ins, en ef fjármálaráðherra og aðrir
þeir sem að kerfisbreytingunni
ynnu fullvissuðu menn um það að
öll fræðsla og upplýsing væri nægj-
anleg fram að áramótum, þá væri
ekki ástæða til að fresta gildistöku
virðisaukaskattsins. Mál þetta yrði
rætt meðal ríkisstjórnarflokkanna.
I máli framsóknarmanna kom
fram að skilyrði þess af þeirra hálfu
fyrir því að skatturinn tæki gildi
um áramót væri að skattþrepin yrðu
tvö; lægra á matvæli. Þingflokks-
formaður Borgaraflokksins, Guð-
mundur Ágústsson, taldi hins vegar
rétt að fresta gildistökunni ef taka
ætti upp lægra þrep á matvæli.
Almennt myndi flokkurinn ekki
gráta frestun gildistökunnar.
Sjá nánar á þingsíðu, bls. 34,
og ályktun flokksstjórnar Al-
þýðuflokksins á bls. 31.
Morgunblaðið/Rúnar
Rólegt
við Slipp-
stöðina
Það er ró yfir þessum kaffibrúsa-
kalli, sem starfsmenn Slippstöðv-
arinnar á Akureyri hafa komið
fyrir á stalli á vinnusvæði fyrir-
tækisins. Óvissa ríkir um atvinnu
um 200 starfsmanna Slippstöðv-
arinnar sem fengu uppsagnarbréf
á dögunum. Á laugardaginn var
haldinn fundur forystumanna
verkalýðsfélaga og nefndar þing-
manna og er greint frá fundinum
á Akureyrasíðu, blaðsíðu 35.
Fleiri aka
ölvaðir eft-
ir að bjórinn
var leyfður
LÖGREGLAN í Kópavogi stóð 9
ökumenn að ölvunarakstri um
helgina. Það sem af er árinu
hafa 240 verið teknir ölvaðir við
akstur í Kópavogi en allt, árið í
fyrra tók Kópavogslögreglan 194
menn fyrir ölvunarakstur.
Að sögn lögreglumanns er ljóst
að þessa aukningu má rekja til
þess að bjór var leyfður í vor. Lög-
reglan hefði ekki aukið eftirlit milli
áranna.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Björg Róbertsdóttir á sjúkrastofii
sinni í gær. Á innfelldu myndinni er
brúsi af Fermitex-vítissóda.
reynst best að nota efnið með heitu
vatni, þar sem það vill hlaupa í
kekki í köldu vatni. Við vitum hins
vegar að það getur gosið þegar það
kemst í snertingu við heitt vatn
og höfum brýnt fyrir afgreiðslu-
mönnum að gera kaupendum grein
fyrir því og vara fólk við að standa
yfir niðurfallinu. Ég þekki tvö
dæmi þess að menn hafi brennt sig
á efninu. í annað skiptið fékk mað-
ur efnið á buxur sínar og í hinu
fékk maður það í augum, en hann
jafnaði sig á vikutíma."
Gísli sagði að íslenskar leiðbein-
ingar væru á umbúðunum, en á
þeim væri að vísu ekki tekið fram
að efnið gæti gosið í heitu vatni.
Oddur R. Hjartarson hjá Holl-
ustuvernd ríkisins, sagði að þetta
mál eða önnur viðlíka hefðu ekki
komið til kasta embættisins. Það
væri bagalegt ef upplýsingar um
slys eða óhöpp af þessu tagi bær-
ust ekki embættinu, en það hefði
vald til að taka vörur af markaði,
ef ástæða þætti til. Hann sagði að
Hollustuverndin myndi kynna sér
þetta efni og hvort merkingar á
umbúðum væru fullnægjandi.