Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1918, Page 1
Einangrun.
Eftir
forvald Thoroddsen.
L
Einangrun dýrategunda og jurta hefur haft afarmikla
þýðingu í sögu jarðarinnar. Fjöldi tegunda hefur um marg-
ar þúsundir ára getað haldið lííi sínu og eðli óbreyttu, af
því þær hafa lifað óhultar á afskektum stöðum, og vernd-
ast þar fyrir árásum og samkeppni annara tegunda. Ein-
angrunin getur verið af ýmsu tæi og til komin á ýmsan
hátt, kringumstæðurnar eru svo margbreytilegar. Dýr og
plöntur hafa einangrast á eyjum, fjarri meginlöndum, á
háum fjöllum, í djúpum stöðuvötnum, í fljótum og tjörn-
um o. s. frv. Orsakir einangrunarinnar eru oft margbrotn-
ar, og stundum mjög erfitt að rekja sig langt fram eftir
sögu jarðarinnar til þess að finna upphaf sumra fyrir-
brigða, sem þar að lúta. Breytingar á hlutfalli láðs og
lagar hafa víða haft mikla þýðingu fyrir útbreiðslu teg-
undanna á fyrri tímabilum jarðsögunnar, en einkum hafa
menn þó getað rannsakað áhrif ísaldarinnar, af því hún
er tiltölulega svo nærri vorum tíma.
Árið 1860 uppgötvaði sænskur náttúrufræðingur,
Sven Ludvig Lovén (1809—1895) einkennilegt dýralíf á
botni hinna stóru vatna (Venern og Vettern) sunnan til
í Svíaríki. Par lifa enn sjódýr úr Ishafi, krabbategundir,