Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1918, Page 11

Einangrun
er hulin ráögáta, því engin sýnileg orsök virðist vera til
þessara miklu yfirburða.
Á stórum eyjum nærri meginlöndum, sem nýlega hafa
losnað úr tengslum við önnur lönd, er öðru máli að
gegna, náttúran er þar eðlilega lík því, sem er á næstu
löndum. Svo er t. d. á Bretlandi, þar eru fáar eða eng-
ar innlendar tegundir, dýr og jurtir eru af sömu tegund-
um eins og á meginlandi Evrópu. Svipuð fyrirbrigði nátt-
úrunnar sjást á Islandi og öðrum mjög norrænum eyjum,
sem huldar hafa verið jöklum á ísöldu. Alt líf kulnaði út,
er klakabreiðurnar lögðust yfir löndin, svo saga hins nú-
verandi lífs á slíkum eyjum er örstutt. Pegar jöklarnir
bráðnuðu var alt í eyði og tómt, og nýjar tegundir dýra
og jurta urðu að flytjast þangað. Á tímabili því, sem lið-
ið hefur síðan á ísöldu, sem er tiltölulega stutt frá jarð-
fræðislegu sjónarmiði, hafa nýjar tegundir ekki náð að
myndast; þar gætir og minna samkepninnar milli tegund-
anna af því lífsskilyrðin eru svo örðug sakir kulda, hvass-
viðra og raka, að hver tegund á nóg með að standast ó-
blíðu náttúrunnar. Aðkoma og árás útlendra tegunda er
því ekki eins hættuleg, þær verða að vera eins vel út-
búnar til lífsbaráttu eins og tegundirnar, sem fyrir eru,
eða betur, því heimbúar eru harðir í horn að taka og
geta því vel staðist samkepni aðkominna tegunda. Pó
hefur það sýnt sig á Islandi, að allmargar útlendar jurta-
tegundir hafa síðan á landnámsöld náð að festa rætur og
fengið töluverða útbreiðslu, eins og t. d. netlur, þistlar,
skurfur, tvítönn, kúmen, krossgras o. fl., en engar af
þeim eru hættulegar fyrir hinn innlenda gróður; auk þess
slæðast stöðugt ýmsar nýjar tegundir til landsins, en flest-
ar hverfa aftur.
Einangrunin hefur engu minni áhrif á mannkýnið, en
á aðrar lifandi verur, bæði til góðs og ills; hún hefur