Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1918, Side 12

í'orv. Thoroddsen
bjargað fjölda mörgum smáþjóðum frá tortímingu, þær
hafa hörfað undan ofurefli út í eyjar og upp í fjöll og
oft verið borgið þar. Á afskektum stöðum eru því oft
leifar af fornþjóðum, sem fyrrum hafa verið stórar og
voldugar, þær hafa geymt þar tungumál sín, óbreytt eða
lítið breytt, þjóðerni sitt, bókmentir og ýmsar menjar
fortíðarinnar. Keltar og keltnesku málin björguðust og
hjeldust lengst í fjalllendum Bretlands og Frakklands, og
á takmörkum Spánar og Frakklands eru í Pyreneafjöllum
leifar af Baska-þjóðinni; það var ein af frumþjóðum Ev-
rópu, sem tók yfir stór lönd til forna; Baskar hafa enn
haldið tungu sinni, sem er ólík öllum öðrum tungumálum
í Evrópu. I Kákasus-fjöllum er fjöldi af eldgömlum þjóða-
brotum dreifð um dalina innan um klungur og kletta,
hafa haft þar vörn og vígi; þessar þjóðir tala margar
fjarskyldar tungur og hafa mjög mismunandi siði og trú-
arbrögð; svo eru líka ýmsar fornþjóðir í Himalaya, og
hefur sumum þeirra enn tekist að halda frelsi sínu þrátt
fyrir ofbeldi hinna voldugustu nágranna. Sumar þjóðir
hafa bjargast á eyjum eins og vjer íslendingar og haldið
þjóðerni sínu og tungu. Kawimálið var áður talað á Java,
alt fram á 14. öld e. Kr., á því máli voru allmiklar bók-
mentir, sem enn eru til, málið er nú dautt og gleymt á
Java, en hefur haldist á smáeyjunum Madura og Bali, er
þar þó nú að eins notað við guðsþjónustugjörð. Svo er
víðar, að forntungur hafa haldist lengi í sambandi við trú-
brögð og helgisiði ýmsra þjóða. Mál Súmera, frumþjóðar-
innar í Babylóníu, var dautt á vörum þjóðarinnar 3000 ár-
um f. Kr., en var um margar aldir eftir það trúbragðamál
og alment ritmál, alveg eins og latfnan á miðöldunum og
alt fram á vora daga. Pað hefur oft sýnt sig í veraldar-
sögunni, að eyjaþjóðir hafa átt örðugt með að standast
árásir harðvítugra fastalandsþjóða. Á Antillaeyjum eydd-
ist frumþjóðin af árásum víkinga, sem kallaðir voru Karíb-