Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1918, Side 17

Einangrun
aðra og undirokað, breytt eðli og máli, unz þær loks
eftir mikla baráttu og mikil harmkvæli höfðu blandast og
sameinast í nýjar einingar, komist í nokkurnveginn rjettar
skorður og jafnvægi. Pessi sífelda barátta. hefur að lokum
oftast orðið frömuður framfara og menningar, þó margt
sjerkennilegt hafi liðið undir lok, og ýmislegt ilt og öm-
urlegt hafi af henni leitt í svipinn fyrir einstaklinga og
heilar þjóðir, einkum þær sem urðu að lúta í lægra haldi.
Stöku þjóðir hafa setið hjá þessu hjaðningavígi og ekki
tekiö verulegan þátt í samkepni þjóðflokkanna, af því að
þær hafa verið einangraðar af einhverjum orsökum, af
stórum höfum, ófærum eða lítt færum fljótum og fjall-
görðum o. s. frv., og hafa þannig komist undan ágangi
nágrannaþjóðanna. fessi einangrun hefur haft bæði kosti
og ókosti, en hefur stundum orðið til þess, að þjóðflokk-
ar hafa þroskast og lifað í einverunni með einkennilegu
sniði og sjerstöku máli, sem annars hefðu horfið eða full-
komlega breytt eðli sínu af ágangi og ofurmagni annara
þjóða.
Vjer Islendingar höfum í fullum mæli notið þeirra
gæða, sem einangrunin veitir, og um leið hafa ókostir
einverunnar líka bitnað á oss á ýmsan hátt. Vjer höfum
haldið tungu vorri því nær óbreyttri síðan á miðöldunum
og ýms önnur forn þjóðerniseinkenni hafa haldist hjá oss.
þrátt fyrir allar breytingar umheimsins. Tilvera hins ís-
lenska þjóðernis er í stuttu máli einangruninni að þakka.
Vjer höfum aldrei þurft að sjá útlenda óvini fara herskildi
um landið og höfum á seinni öldum verið lausir við alt
það böl, sem af hernaði stendur, vitum ekki hvað það er.
Hefðu stærri þjóðir náð til vor eða haft ágirnd á að eiga
landið, mundi þjóðerni voru hafa verið hin mesta hætta
búin. Á hinum herskáu tímum miðaldanna var það fjar-
lægðin ein, sem bjargaði oss, hafið »var eigi fært lang-
skipum*, eins og menn tjáðu Haraldi Gormssyni, þegar