Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1918, Síða 24

24
Þorv. Thoroddsen
fyrirbrigði eru þó ekki neitt sjerstakleg fyrir Island, eins
er ástatt í mörgum öðrum löndum með miklu meiri fólks-
fjölda. Sumar þjóðir, sem eru langt komnar í verklegum
efnum, lifa í andlegum doða og vinna ekki neitt að fram-
förum mannkynsins. Vonandi verða skilyrði vísindanna á
Islandi smátt og smátt betri, því Isiendingar eru að eðli
sínu fjörmikil og námfús þjóð. En það er jafnan örðugt
fyrir lítið og fjarlægt þjóðfjelag að reisa ábyggilegan
grundvöll undir hina æðri menningu, sjerstaklega í nátt-
úruvísindum, þau útheimta allmikii söfn og verkfæri, en
endurgjalda á hinn bóginn með verklegum framförum
ríkulega það, sem til þeirra hefur verið kostað. Aftur er
það örljett fyrir íslendinga að stunda íslensk og norræn
fræði, bókmentir og sögu, enda hefur fyrr og síðar töiu-
vert verið starfað í þeim fræðum, það er þó furðanlegt
að vjer skulum ekki standa enn framar í þeim greinum
en raun er á.
Hvað ritstörf snertir í alþjóðlegum vísindum verðum
vjer að hafa hina sömu aðferð eins og allar aðrar smá-
þjóðir, verðum að láta prenta rit, sem þar að lúta, á
stórmálunum, annars verða þau tii lítils gagns, útlendir
vísindamenn geta ekki notað þau, ef þau eru prentuð á
íslensku. Á vorri tungu verður að prenta margt af því,
sem snertir lýsingu lands og þjóðar, flest um sögu og
bókmentir og svo alþýðlegar fræðibækur í ýmsum grein-
um, en stórar kenslubækur eða handbækur í ýmsum
fræöigreinum er að eins eyðslusemi að gefa út á íslensku,
því þeir fáu, sem þær nota, geta alveg eins brúkað út-
lendar bækur. Eins er það efasamt, hvort vjer eigum að
vera að basla við að gefa út vísindalegar kenslubækur
fyrir hina æðri skóla á íslensku, svo sem ekkert selst af
þeim, og þær verða undir eins úreltar; efri bekkirnir að
minsta kosti gætu að skaðlausu notað útlendar kenslu-