Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1918, Page 28

28
Þorv. Thoroddsen
vísindanna. Pað er mikil þörf á, að fljótt sje úr þessu
bætt.
Hættur einangrunarinnar eru margar og breytilegar.
Aðalhætturnar, sem varast þarf, brestir, sem margir út-
lendir og innlendir rithöfundar hafa borið oss á brýn, eru
sagðir: einræni og stirt geð, doði og framtaksleysi, þekk-
ingarskortur á umheiminum, tortrygni, þröngsýni og sjálf-
birgingsskapur. Petta er alt slæmt, ef mikið kveður að
því, en sem betur fer, stinga þessir kvillar sjer að eins
niður hjer og hvar og eru alls engin almenn þjóðarein-
kenni; sóttir þessar þarf þó að varast, að þær fái ekki
of mikla útbreiðslu.
Fornmenn trúðu á mátt sinn og megin og var það
eðliteg afleiðing kraftanna og karlmenskunnar, sem voru
óhjákvæmileg skilyrði fyrir lífi þeirra tíma. í’essi trú á
eigin mátt breyttist svo oft í stórmensku, metnað og
hjegómaskap, menn þoldu ekki að aðrir væru þeim jafn-
snjallir í neinu. Svipaðar lyndiseinkunnir hafa furðanlega
haldist gegnum alt basl og bágindi fyrri alda, alt fram á
vora daga. Að menn treysti eigin kröftum og hafi trú á
framtíð þjóðar sinnar er ekki nema gott og blessað, en
stundum kemur ofvöxtur í sjálfsálitið, svo það verður að
rembingi og þjóðardrambi.1) Pegar slík stórmenskutruflun
ekki orsakast af veikindum eða heimsku, er hún oftast
‘) í »Alþýðublaði« I, 1907, bls. 20 stendur þessi klausa: »Undan-
tekningarlítið hafa allir útlendingar, sem um landið hafa farið, og jafnvel
einstöku leiðandi menn þjóðarinnar á ýmsum tímum kitlað hinar næmu
tilfinningar þjóðarinnar með því hve gáfuð hún væri, vel mentuð og af
frjálshuga bergi brotin. Eins og börnum er títt hefur þjóðin ginið við
skjallinu og lofið breytt blæju gleymsku og skeytingarleysis yfir ókostina.
fað er litlum vafa undirorpið, að mikill meiri hluti þjóðarinnar fram á
þenna dag hefur alist upp í þeim ranga hugsunarhætti, að feðranna
frægð væri talin til gildis hverjum skussanum, og aðalhugsunarháttur
þess vegna orðið að gorta af ættgöfgi, gáfum, frægð feðranna og að
vera sjálfbirgingur.*