Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1918, Side 30

í’orv. Thoroddse
manna heföu ekki þolað þessar litlu framfarir, sem urðu,
og sjerstaklega grobbuðu sumir af fornöldinni, sem þeir
hvorki þektu nje skildu. Mætti tilfæra ýms skrítin dæmi,
ef þörf gerðist.1) Til allrar hamingju skilja fáir aðrir en
íslendingar sjálfir þetta stórmenskuhjal, svo það gerir oss
minna mein út á við en annars yrði.
Pað hefur verið sagt að einangrun í stórhrikalegri
náttúru og barátta við örðugar kringumstæður hafi beint
sálarlífi íslendinga inn á við, gert þá hugsjónaríka og
skapað hjá þeim fjörugt ímyndunarafl; þaðan væru runn-
ar hinar fögru þjóðsagnir vorar og skáldskapargáfan,
sem meira ber á hjá Islendingum en flestum öðrum
þjóðum. Tetta er nú álitamál. Hin mikla ljóðagerð um
allar aldir hefur eflaust stuðlað mjög að viðhaldi tungu
vorrar og haldið henni óbreyttri á vörum þjóðarinnar.
Góður skáldskapur er hollur í hófi, hann skreytir lífið og
vekur fagrar tilfinningar, en hann má ekki spenna þjóðina
upp í hugsjúkt draumalíf, sem gerir hana móttækilega fyr-
ir andlega óhollustu frá öðrum löndum, og er ekki laust
við, að á því hafi borið á seinni tímum, menn hafa gap-
að við allskonar hjegiljum og hindurvitnum. Hin miklu ó-
dæmi af kveðskap, sem um tíma hafa streymt yfir þjóð-
ina, geta varla öll verið holl og heilsusamleg, enda er
*) Jeg hef tínt saman allmikið af þesskonar dóti úr blöðum og
tímaritum og safna því ef til vill einhverntíma saman í eina heild. Sum-
ir komast í afkáralega útúrdúra í þjóðmetnaði sínum. Jeg skal að eins
nefna eitt dæmi. íslendingur einn, S. Mýrdal að nafni, flutti 8. mars IQI2
fyrirlestur í Victoria B. C. Ræðumaður gat þess hve mikið Danir ættu
íslendingum að þakka, jafnvel smjörgerðin danska væri af íslenskum rót-
um runnin. Hugsunarþráður og röksemdaleiðsla ræðumannsins var þessi:
Grundtvig lærði mest af íslendingasögum, Eddu og ritum Snorra Sturlu,-
sonar, hann var upphaf og frömuður lýðháskólanna dönsku, en frá þeim
eru búnaðarframfarir og fyrirmyndar-smjörgerð Dana komin — ergó! rit
Snorra Sturlusonar hafa hækkað verð á smjöri Dana (I,ögberg 4. júlí
1912). Það þarf varla að geta þess, að búnaðarframfarir Dana standa
í litlu eða enga sambandi við lýðháskólana.