Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1918, Qupperneq 65

Frá írlandi
65
og vestarlega á Frakklandi um iooo, segir að Irland »væri
mjög auðugt land, með því að það ætti 12 borgir, stór
biskupsdæmi og einn konung, og hefði sína eigin tungu
og latneska bókstaíi.«
Víkingarnir voru fremri Irum í kaupskap og ýmsum
verknaði. írar lærðu af þeim að smíða skip, sem
gengu bæði fyrir seglum og árum, og margt, sem laut
að skipaútgerð og verslun, þar á meðal að slá peninga.
Peir lærðu og af víkingunum að nota hringabrynjur og
að berjast á hestbaki. Hins vegar lærðu víkingarnir
skrautskurðarlist af Irum og annan hagleik, og hin and-
lega menning Ira hefur haft áhrif á suma þeirra. Á Ir-
landi hafa þeir fengið fyrst að vita um þjóðir og menn-
ingu fornaldarinnar, og þar kyntust þeir kristninni og
mildari siðum.
Hin andlega menning íra stóðst allan usla víkinga-
aldarinnar. Brían Böru stórkonungur var t. a. m. lærður
og skáld, trúmaður og mikill mentavinur. Hann sendi
menn til meginlandsins að kaupa þar írsk handrit, sem
munkarnir höfðu flúið með og ljet flytja þau aftur til Ir-
lands, því að þar var skortur á handritum sökum eyði-
leggingar víkinganna. Margir Irar hjeldu þó áfram rit-
störfum á 9. og 10. öld, og þá voru ort sum hin bestu
kvæði Ira, og ritaðar helgisögur, lögbækur og annálar.
Fyrir aldamótin 1000 höfðu írskir lagamenn ritað átján
lögbækur, sem enn eru kunn nöfn á.
Eftir Brjánsbardaga blómguðust bókmentir og vísindi
aftur á Irlandi og stóð svo fram til 1169. Handritum
var safnað og mörg rituð upp; kvæði og sögusagnir, sem
lifðu á vörum fróðra manna, voru og rituð upp, og eru
frá þessum tíma sum af hinum elstu og merkustu hand-
ritum Ira. Mörg rit voru og frumsamin.
Nú eru til yfir 200 írsk handrit, sem írskir munkar
iiafa ritað á meginlandinu á fyrri hluta miðaldanna, en að
5