Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1918, Qupperneq 68

68
Frá Irlandi
páska á annan hátt en siður var í rómversku kirkjunni.
Prestar þeirra máttu kvongast rjett eins og aðrir, en þeir
fengu enga tíund, því að hún var eigi lögtekin; áttu þeir
því við fátækt að búa. Irar guldu eigi heldur páfa neinn
skatt, Pjeturspening, en það gerðu Englendingar.
Pótti páfa Irar hafa við sig súrskap mikinn, er hann fekk
engan pening af Irlandi, en of fjár af Bretlandi. En er
kirkjuvaldið magnaðist, tóku Austmenn á írlandi að leita
til erkibiskupsins í Kantaraborg á Englandi, en hann var
undirmaður páfa. Biskuparnir í hinum norrænu bæjum,
Dyflinni, Veðrafirði og Hlymreki, sóttu biskupsvígslu til
hans. Nokkru síðar tóku hinir írsku erkibiskupar að sækja
vígslu til Róms, en rjett eftir það kom Hinrik 2. til ríkis
á Englandi (1154). Hann var duglegur maður, en ofsa-
maður hinn mesti og ágjarn til fjár og landa. Einnig var
hann svo svikull, að hann hjelt hvorki orð nje eiða, ef
honum bauð svo við að horfa. Sama ár varð enskur
maður, Nikulás Breakspeare, páfi (1154—1159) og tók
nafnið Hadrian 4. Hann er hinn eini Englendingur, sem
setið hefur á páfastóli. Hann hafði mannast á Frakklandi,
en gengið síðan í þjónustu páfa, og var því næst sendur
af honum sem »legáti« til Norðurlanda. Hann setti þá
erkibiskupsstólinn í Niðarósi (1152), og fekk í sömu ferð
bæði Norðmenn og Svía til þess að gjalda páfa Pjeturs-
peninga, eða Rómaskatt, eins og þeir voru oft nefnd-
ir á Norðurlöndum. Hinrik Englands konungur sendi
brátt menn á fund Hadrians páfa, að tjá honum heillaósk-
ir sínar. Árið eftir sendi hann aftur menn á páfafund og
var fyrir þeim Jón afSalisbury; sagði hann þá páfa
að ástandið á Irlandi væri mjög hryggilegt, kristin trú
væri nálega kulnuð þar út, og fólkið væri sokkið djúpt í
fáfræði og lesti; tjáði hann einnig páfa að herra sinn væri
mjög áhyggjufullur út af þessu sorglega ástandi á írlandi,
og bað páfann um leyfi handa Hinriki konungi til þess