Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1918, Side 69

Frá írlandi
69
að taka land þetta til eignar, til þess að snúa fólkinu
aftur til sannrar trúar og koma því undir yfirráð páfa.
Hadrian 4. gaf þá út brjef til Hinriks konungs um að
hann færi til Irlands, til þess að eyða þar löstum og
ósiðum og koma landinu undir lög kirkjunnar, og fá þar
hvert heimili til þess að greiða árlega pening (denar) til
hins helga Pjeturs. Sumir sagnfræðingar nú á tímum ætla,
að páfinn hafi aldrei gefið út neitt þvílíkt brjef, en aðrir
segja enga fullgilda ástæðu til að rengja það, enda hafi
Salisbury farið með fals og ósannindi. Hins vegar fekk
Hinrik konungur í allmörg ár ekki færi á að fylgja fram
brjefi páfa, því að hann átti svo oft í ófriði á Frakklandi
og í deilum innanlands. Á Frakkiandi var hann konungur
yfir 11 fylkjum og átti þar ærið að starfa. En hann
gleymdi eigi hinu frjósama nágrannalandi sínu, og því
miður gáfu írar sjálfir konungi, stórmenni hans og ribböld-
um færi á að hlutast til um mál sín.
Á 12. öld voru oft deilur milli hinna írsku konunga
og keptu sumir þeirra um stórkonungdóminn. Einhver
hinn lakasti óróaseggur á írlandi um miðja öldina var
Dermót konungur í Leinster. Hann var bæði grimmur og
svikull. Hann sveik bandamann sinn Roðrek O’Conor,
konung í Kunnöktum, og gekk í lið með óvinum hans í
Ulster. En Roðrekur vann algjöran sigur og varð stór-
konungur á Irlandi 1166. Hann sneri sjer síðan móti Der-
mót, vann sigur á honum og rak hann frá ríki (1168).
Dermót fór þá á fund Hinriks 2. og fann hann suður á
Frakklandi. Hann bað hann liðs og vann honum trúnað-
areið sem ljensdrotni sínum. Hinriki konungi kom liðsbón
þessi vel, en hann fekk þó eigi snúist við henni að sinni.
Hins vegar vildi hann nú eigi láta írland ganga úr greip-
um sjer; fyrir því fekk hann Dermót konungi brjef í hend-
ur til þegna sinna, og leyfði þeim að hjálpa honum eftir
vild sinni.