Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1918, Side 75

Frá Irlandi
75
niður eins og búfje, þótt þeir væru miklu fjölmennari en
óvinir þeirra. Margir Irar voru bæði hraustir og hugaðir,
en um þessar mundir áttu þeir engan góðan hershöfð-
ingja, og svo voru þeir sundraðir í mörg smáríki. Um
1170 voru um 185 ættbálkar og smákonungar á írlandi.
3rar höfðu tamið sjer annað meira en hernað, og það
varð þeim nú að óhamingju. Ef þeir hefðu átt herskip
og herbúnað sem hinir ensku Normannar, hefði verið
hægt fyrir þá að reka Englendinga af höndum sjer. Eng-
land var á þessum tímum lítið smáríki í samanburði við
það, sem það er nú, og að eins lítið stærra en írland.
En margt var mjög ólíkt í löndum þessum. Á Eng-
landi hafði Vilhjálmur bastarður komið á ljensskipun.
Konungurinn hafði unnið landið og skoðaði sig eiganda
þess. Hann ljet hina helstu fylgdarmenn sína, ljensmenn
og riddara frá Normandíi, fá miklar jarðeignir víðsvegar
um alt England að ljeni gegn ríflegu afgjaldi. Á þennan
hátt dreifðust normannskir eða frakkneskir aðalsmenn út
um alt landið og urðu þar jarðeigendur og barónar. Á
írlandi voru allar jarðir sameign ættbálkanna; hver fjöl-
skylda var rótgróin í átthögum sínum og landareign.
Jarðirnar voru lífsuppeldi þeirra, og það var sem að koma
við hjartarætur íra að taka jarðir þeirra af þeim og gefa
þær útlendingum. Enginn konungur átti að írskum lögum
rjett til þess. Það var ofbeldi og rán. Þeir Irar sem gengu
undir Hinrik 2. höfðu tæplega hugmynd um ljensskipun;
þeir hyltu hann líkt sem stórkonung sinn, og ætluðu að
hann yrði herforingi þeirra í ófriði og fremsti maðurinn á
meðal hinna sjálfstæðu höfðingja landsins. Hinrik konungur
sagði og Irum, að hann væri kominn til landsins til þess
að friða það og hindra rán barónanna, en reyndin varð
önnur.
Pótt Englendingar, — því svo skulu nú hinir
ensku Normannar jafnan nefndir og aðrir, sem fóru með