Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1918, Page 81

Frá írlandi
81
sem enska þingið samþykti (1559), að drotningin væri
hinn æðsti yfirráðandi ensku kirkjunnar (Act of supremacy,
fullveldislög), og enn fremur skipun trúarbragða og guðs-
þjónustu með því að lögtaka hina svo nefndu sameiginlegu
bænabók (Common prayerbook), sem samin hafði verið fyrir
nokkrum árum. Lögin um þetta eru nefnd lög um hina
sömu kirkjusiði (Act of uniformity). Lög þessi voru bæði
ríkislög (stjórnarskij)unarlög), og því bindandi fyrir alla
þegna drotningarinnar. Peir kennimenn, sem vildu eigi
hlýða þeim, áttu að greiða sektir eða missa embætti.
Árið 1560 ljet svo Elísabet kalla saman þing í
Ðyflinni og það samþykkja lög þessi. Enska stjórnin
hugði, að hún gæti gert fra enska með því að skipa
enska kennimenn á írlandi. En það má nærri geta, hvernig
landsmönnum varð við þetta. Skömmu síðar hófust upp-
reistir á írlandi, og Englendingar tóku þá að gjöreyða
írum. Hinn frægi sagnaritari William Edvvard Hart-
pole Lecky lýsir aðförum Englendinga á þessa leið:
»Að kúga hina innlendu þjóð var sótt með svo
mikilli grimd í ófriðnum við Shane O’Neil, Desmond
og Tyrone, að enn meira keyrði úr hófi en aðfarir
hertogans af Alba í Niðurlöndunum, og Tyrkir hafa varla
beitt meiri grimd á blóðferli sínum. Einn af embættis-
mönnum ensku stjórnarinnar reyndi á friðartíma að myrða
hinn mikla írska foringja Shane O’Neil með því að senda
honum eitrað vín að gjöf, og þó að tilraun sú misheppn-
aðist og uppvíst yrði um morðingjann og hann hand-
tekinn, var hann þó þegar látinn laus af stjórninni. Es-
sex tók á móti gestrisni herra Brien O’Neils. Eftir
gestaboð eitt, þá er hinn írski höfðingi átti einskis ills
von og var farinn að hátta, umkringdi hinn enski hers-
höfðingi húsið með hermönnum, tók gestgjafa sinn hönd-
um, konu hans og bróður og sendi þau öll til Dyflinnar
•og voru þau þar tekin af lífi, og allir vinir hans og hirð
6