Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1918, Qupperneq 98

9S
Frá írlamli
naöu nokkru af bænurn á sitt vald. Englendingar bældu
brátt uppreist þessa niður, en áður fjellu um 330 manna
og 2100 menn urðu sárir, sekir og saklausir; um 200
hús brunnu í borginni; voru þau yfir 45 milj. kr. virði.
Peir, sem fyrir uppreistinni höfðu gengist, voru skotnir,
nema R. Casement. Hann var hengdur. 55 menn voru
dæmdir til dauða, en hegningu flestra þeirra var breytt í
æfilangt varðhald.
Sá flokkur á írlandi, sem gerði uppreist, kallast
»Sinn féin«-flokkur; er nafnið tekið eftir blaði, er heitir
>Sinn féin« (»Vjer sjálfir«). Pað er gefið út til þess að
halda uppi írskri tungu. í flokki þessum eru hinir æst-
ustu framsóknarmenn í stjórnarskipunarmáli íra, og má
með rjettu nefna hann sjálfstæðisflokk á íslensku. John
Redmond hjet aðalforingi Ira (foringi þjóðflokksins).
Honum fjell uppreist þessi mjög illa, og fordæmdi hana
í enska þinginu. Honum sem flestum öðrum var ljóst,
að hún var hið versta flan og fáræði og spilti mjög fyrir
írum í stjórnarmáli þeirra. Lloyd George, stjórnarfor-
seti Englendinga, hefur verið Irum mjög velviljaður og
reynt að miðla málum á milli þeirra. Að tillögu hans og
ráði hefur fjölmenn nefnd manna setið á rökstólum til
þess að ráða fram úr stjórnmáli Ira. Hann hefur og
marglofað írum að þeir skyldu fá sjálfstjórn, en hann
hefur eigi getað efnt það enn. Það hefur verið komið
fram með nokkrar breytingar við stjórnarskipunarlög þau,
sem samþykt voru 1914 handa írlandi; eru sumar þeirra
til þess að tryggja rjett mótmælenda í Ulster, en sumar
til þess að auka lítið eitt sjálfstæði íra. fó eiga írar alls
ekki að fá fult fjárveitingarvald eins og íslendingar fengu
1874, heldur vantar þar mjög mikið á, og er það mikið'
mein, því að fjárforræðið er aðalkjarninn í öllu sjálfstæði.
Englendingar ætla sjer enn að ráða yfir fjárhag og efna-
hag og verslun íra, auk hinna almennu sameiginlegu