Dagblaðið Vísir - DV - 25.06.1984, Blaðsíða 12

12
DV. MÁNUDAGUR 25. JUNI 1984.
Frjálst.óháÖ dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖROUR EINARSSON.
'Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
‘Aöstoöarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
'Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 684611. Auglýsingar: SIÐUMÚLA 33. SÍMI
Í27022.
;Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI 11. SÍMI 27022.
iSími ritstjórnar: 686611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF„ SÍÐUMÚLA 12.
Prentun: Árvakur hf„ Skeifunni 1».
Áskriftarverð á mánuði 275 kr. Verð i lausasölu 25 kr.
Helgarblað28 kr.
Tefltá tæpasta vaó
Svigrúm stjómarstefnunnar er mjög þröngt. Meö fisk-
verðsákvörðuninni fyrir helgina er teflt á tæpasta vað.
Yfirnefnd ákvað á fimmtudag 6% meðaltalshækkun
fiskverðs, sem gildir til áramóta. Jafnframt verður 4%
hækkun á verðuppbót úr verðjöfnunardeild Aflatrygg-
ingasjóðs. Fulltrúar stjómvalda, útgerðarmanna og sjó-
manna í nefndinni stóðu að ákvörðuninni. En hvernig er
staðan eftir þetta og hversu vel mun ríkisstjórninni ganga
að viðhalda gengisstefnu sinni?
Ríkisstjórnin fylgir þeirri stefnu, að gengisfelling krón- í
unnar verði í ár ekki yfir 5%. Krónan hefur þegar fallið
nærri því svo mikið. Stjómarliðar fullyrða, að þessari
gengisstefnu verði ekki breytt, þótt fiskverð hafi hækkað.
Gengisfelling komi ekki til greina við lausn vanda fisk-
vinnslunnar.
Þrátt fyrir þessa hækkun fiskverðs og verðuppbótar er
staða útgerðarinnar almennt mjög erfið. Líklegt er, að
einhverjir útgerðarmenn gefist upp. Slíkt er æskilegt,
með tilliti til þess, að fiskiskipaflotinn er of stór. Beinlínis
verður að vonast til, að fiskverðshækkun af þessari stærð-
argráðu verði engin „allsherjarredding” fyrir alla út-
gerð. Það þarf að grisja.
Staða frystingarinnar er erfið eftir hækkun fiskverðs.
Reyndar heyrist þó miklu minna frá fiskvinnslumönnum
um gengisfellingu en verið hefur við svipaðar aðstæður í
áratugi.
Almenn launahækkun verður í haust. Samkvæmt kjara-
samningum ætti hækkunin að verða 3 prósent. I Verka- j
mannasambandinu eru gerðar kröfur um 5-6 prósent
hækkun í stað 3ja prósentanna, auk hækkunar lágmarks-
launa í 14 þúsund. Þjóðhagsstofnun telur, að kaupmáttur
kauptaxta verði í haust orðinn 5-6 prósentum lægri en
var haustið 1983, ef engin kauphækkun verður ferkar á
þessu ári. En nú verður kauphækkunin í september að
minnsta kosti 3 prósent. Eftir stendur þá 2 prósent rýrnun |
kaupmáttar frá hausti 1983 til hausts 1984. Þetta bil yrði'
brúað, ef farið væri að kröfum Verkamannasambandsins
um almenna kauphækkun og meira en brúað ef lág-
markslaun yrðu hækkuð sérstaklega. Atvinnurekendur
munu á móti benda á það launaskrið, sem verður í ár, það
er kauphækkun umfram samninga. Þetta launaskrið gæti j
hæglega orðið að meöaltali um 4 prósent á árinu. Yrði
tekið tillit til þess, mundu launatekjur í landinu verða
taldar hafa aukizt nægilega til að vemda kaupmáttinn og
gott betur, þegar 3% kauphækkun 1. september er talin
með.
Staða frystingarinnar er nú í jámum, að því er fróðustu
menn telja. Stjómarliðar segja, að frystingin verði síö-i
an að mæta kauphækkunum í haust með aukningu gæða
framleiðslu sinnar.
Saltfiskverkunin stendur mun verr en frystingin. Sá
vandi verður erfiður biti í háls.
Þannig standa bæði útgerð og fiskvinnsla tæpt eftir
fiskverðshækkunina.
Ríkisstjómin mun ætla sér að láta við svo búið standa.
Einhverjir fara á höfuðið.
Hluti af hækkun verðuppbótar verður fjármagnaður
með erlendum lántökum í bili, kannski um það bii 100
milljónir. „Sláttur” ríkisstjómarinnar verður sífellt
glæfralegri.
Fiskverðshækkunin sjálf sundrar ekki stjórnarstefn-
unni. En framhaldið verður erfitt.
Haukur Helgason.
„Atgervis-
flóttinn”
byrjaði
fyrir löngu
™ „Eina uppsögnin af viti í 17 ára sögu sjón-
varpsins átti sér stað þegar yfirverk-
fræðingi stofnunarinnar var loks sagt upp.”
Stundum er því varpaö fram sem
röksemd á móti frjálsum útvarps-
rekstri að það muni leiða til þess að
ríkisútvarpiö missi af hæfu fólki í
greipar einkarekstursins.
Þetta sjónarmið var undirstrikaö
sérstaklega í umræðum um útvarps-
lagafrumvarpið á Alþingi. Kristín
Halldórsdóttir, þingmaður Kvenna-
lista, sagðist vera á móti frjálsu út-
varpi vegna þess að ríkisútvarpið
mætti ekki við því að missa af því hæfa
starfsfólki sem þar er. Hún talaði um
hættuna á atgervisflótta frá ríkisút-
varpi til einkaútvarps.
Fáir hafa oröiö til aö gera athuga-
semdir við þessar fullyrðingar. En
þegar betur er að gáð þá sýnist lítil
ástæða til að taka mark á orðum Krist-
ínar eða annarra umhættuna á atgerv-
isflótta með atbeina einkaútvarps-
stöðva.
Atgervisflótti hefur nefnilega staðið
yfir árum saman hjá ríkisútvarpinu án
þess að fr jálsu útvarpi sé um að kenna.
Atgervisflóttinn er útvarpinu sjálfu að
kenna og rótina aö meininu er að finna
í því að ríkisútvarpið er ríkisrekin ein-
okunarstofnun.
Fólkið flýr í tugatali
Ríkisútvarpið (hljóðvarp og sjón-
varp) er eina stofnunin sinnar tegund-
ar hér á landi. Fólk sem þjálfar sig til
starfa við útvarp á því ekítí í mörg önn-
ur hús að venda. Samt hefur flóttinn
frá þessum stofnunum verið ótrúlega
mikill síðustu ár, sérstaklega hjá sjón-
varpi.
Til að styðja mitt mál frekar ætla ég
að telja upp nöfn nokkurra þeirra sem
hafa hætt hjá sjónvarpinu. Þetta eru
jafnt tæknimenn sem dagskrárgerðar-
menn og nafnarunan er sett saman af
handahófi:
Svala Thorlacius, Markús örn Ant-
onsson, Eiður Guðnason, Baldur Her-
mannsson, Egill Eövarðsson, Björn
Bjömsson, Þrándur Thoroddsen, Jón
Hermannsson, Ingvi Hrafn Jónsson,
Ásdís Hauksdóttir, Snorri Þórisson,
Jón Þór Hermannsson, Ragnheiður
Harvey, Ingunn Ingólfsdóttir, Sigrún
Dungal, Edda Andrésdóttir, Kari
Jeppesen, Hrafn Gunnlaugsson, Olafur
Ragnarsson, Jón Björgvinsson, Sig-
urður Jakobsson, Páll Reynisson,
Sigurliöi Guðmundsson, Sigmundur
Arthúrsson, Sigfús Guðmundsson,
Sósíaldemókrat
ar á íslandi
Islenskir sósíalistar ræddu fyrst um
aöildina að Komintem á fundi
Jafnaðarmannafélags Reykjavíkur í
október 1922. Málsvarar Komintern
voru þeir Hendrik Ottósson og Olafur
Friðriksson, en Jón Baldvinsson flutti
mál jafnaðarmanna. Skyldu menn
mjög ósáttir og báðir aðilar bjuggu sig
undir harðnandi átök.
Hófust nú miklar deilur innan
Alþýðuflokksins. Að sögn Hendriks
krafðist Olafur þess aö róttækustu
sósíalistamir störfuðu sem leynifélag
kommúnista er hefði það markmið að
ná undir sig Alþýðuflokknum. En „í
stað þess að lýsa yfir stríði á hendur
Alþýðuflokksleiðtogunum, skyldi leit-
ast við að grafa undan þeim í kyrr-
þey.” Þannig tóku kommúnistar
snemma að sitja á svikráöum við
Alþýðuflokkinn sem þeir þó'tilheyrðu
að nafninu til.
Alþýðusamband /slands
Alþýðusamband tslands og Alþýðu-
flokkurinn voru nánast sömu samtökin
fyrstu árin, bæði stofnuð árið 1916.
Rætur sínar áttu samtökin að rekja til
nokkurra verkamannafélaga sem
stofnuð höfðu verið til stuðnings í
kjarasamningum og fengið á sig svip
sósialdemókrata.
Áhrif Alþýðusambandsins fóm
stöðugt vaxandi og með laga-
setningum var því bráölega veitt vald
til þess að semja um kaup og kjör
verkalýðsins sem stéttar. Aðalvopnið
var auövitað verkfallsrétturinn sem í
höndum sambandsins varö margfalt
sterkara vopn en í meðförum ein-
stakra félaga. Allsherjarverkfall var
nú löglegur möguleiki, handhægur en
vandmeðfarinn. Svo vandmeðfarinn
að Fr. Engels varaði viö svo víðtæku
verkfalli: „Því að það getur raskaö
eðlilegri rás atvinnulífsins í landinu og
orðiö eldur í auði s jóða verkalýðsfélag-
anna.”
Skömmu eftir Októberbyltinguna í
Rússlandi urðu fáeinir róttækir ís-
lenskir sósíalistar til þess, með aöstoö
skoðanabræðra sinna í Svíþjóö, að
koma á tengslum við valdhafana í
Moskvu og fá að fljóta með þar eystra
við hátíðleg tækifæri. Hér heima
stofnuðu þeir .JFélag ungra komm-
únista” árið 1922 og félagið ,,Spörtu”
árið 1926. Bæði þessi félög sóttu um
inngöngu í Alþýðusamband Islands en
var neitaö. Aftur á móti var það sam-
þykkt á Alþýðusambandsþinginu 1926,
með atkvæðum fulltrúa 2.837 félags-
manna á móti atkvæðum fulltrúa 640
félagsmanna, að Alþýðusamband
Islands skyldi ganga í Alþjóöa-
samband sósíalista (II. Intemation-
ale). Hér var því um alvarlegan klofn-
ing að ræða sem átti eftir að koma
beturíljós.
Það var svo í nóvember 1930, dagana
fyrir upphaf 10. þings Alþýðu-
sambandsins, aö haldin var verkalýðs-
rlöstefna um skipulagsmál Alþýðu-
sambandsins og sósíaldemókratar
lögðu fram eftirfarandi tillögu um
kjörgengi til Alþýðusambandsþings:
„Kjörgengi fulltrúa í fulltrúaráö, á
fjórðungsþing, sambandsþing og
aðrar ráðstefnur innan sam-
bandsins, svo og í opinberar trún-
aöarstöður fyrir sambandsins eða
flokksins hönd, er bundið við, að full-
trúinn sé Alþýðuflokksmaður og til-
heyri engum öðrum stjórnmála-
flokki.” (Þingtíðindi, ASI og verka-
lýðsráöstefna, 1930).
Þessi lagabreyting var samþykkt á
verkalýðsráðstefnunni þann 22/11, að
viöhöfðu nafnakalli, með atkvæðum 39
fulltrúa (fyrir 3.443 félagsmenn) gegn
• „Skömmu eftir Októberbyltinguna í Rúss-
landi urðu fáeinir róttækir íslenskir
sólíalistar til þess, með aðstoð skoðanabræðra
sinna í Svíþjóð, að koma á tengslum við vald-
hafana í Moskvu og fá að fljóta með þar eystra
við hátíðleg tækifæri.”