Þjóðviljinn - 24.12.1948, Blaðsíða 7

ÞJÓÐVILJINN
7
Jólin 1948
,■ ...... ........ ITÖLSK VINNA.
Oft. er ..yitnað til nútímaítala sem þjóðar í hnignun og
þeim legið á hálsi fyrir að framleiða ekki merkileg and-
leg verðmœti og drýgja dáðir. Mönnum gleymist jafnoft
að meta hitt að verðleikum sem þessi þjóð hefur lifað og
gert. Því bókstaflega alt hefur hún lifað og alt hefur hún
gert sem gert verður og lifað í þessum heimi, hún á
leingri og meiri menníngarsögu að baki en nokkur evrópsk
þjpð önnur, afrek hennar samanlögð eru einsdæmi í sögu
heimsins. BÍómaskeið og hnignunar, harðstjórnartíma og
frelsisskeið, styrjaldir af öllu tagi, viðreisnartímabil full
ólgandi bjartsýni, ósigra og niðurlægíngu samfara öllum
vonbrigðum lífsins, upp aftur og 'aftur, já hvað hefur
þjóð þessi ekki reynt, alt frá því að vera höfð til átu
handa óargadýrum mönnum ti'l skemtunar fyrir að-
gángseyri og.upp í það að skapa stefnu einsog endur-
. yakníngupa, renisansinn. I öllum greinum mannlegrar
starfsemi hefur þjóðin átt frömuði á einhverjum tíma —
frá þ.ví að finna leingstu farleiðir heimsins í austur og
.vestur niður f það að kunna öllum mönnum betur að gera
gólf til að standa á. Satt er það að ítalía hefur ekki á
síð.ustu áratugum átt höfuðsnillínga til að vega upp á
móti þrjúþúsund ára fortíð sinni, en hún hefur áreiðan-
j lega ekki átt hlutfallslega færri ágætismenn en aðrar
þjóðir. Heimurinn er í menníngarlegum öldudal einsog
stendur, finst okkur sem nú lifum. I einu má þó sjá
menníngarlegt ágæti ítala á fátækri öld einsog vorri, og
það er í daglegu handbragði þeirra, þegar komið er suðr-
yfij; fjall fara öll mannaverk að taka á sig fagurt for*i
í miðri fátæktinni, listbragðið er tekið við. Það er einsog
list hinna miklu tímabila í 3 þús. ára meningaræfi þessar-
ar þjóðir hafi orðið eftir í fingrum almennra verkamanna
og iðnaðarmanna, tekið sér þar varanlega bólfestu. Hinn
. ódauðlegf .fegurðarsmekkur og listandi þjóðarinnar lifir
í handbragði verkamannfcins ítalsk^i, dokar þar við („eigi
er stúlkan dauð heldur sefur hún“), hvílist um skeið uns
rishærra tímabil mun kalla framúr djúpum alþýðunnar
nýan hóras, nýan mikelangeló, nýan palestrína. Það er
unaður að sjá hvernig þeir byggja vegi og brýr, hve
þokkalega þeir reisa aftur húsin sem voru brotin fyrir
þeim í stríðinu, hvernig þeir gánga frá allri sinni margvís-
,l<?g:u han.dgerðu smávöru, hvort heldur hún er til skrauts
eða nytsemdar, þá alúð og natni sem iðnaðarmaðurinn
lpggur samkvæmt einhverju samviskulögmáli og innri
. kröfu í yerk sitt, hvernig þörfin og mér liggur við að
segja ástríðan til listar og menníngar er hverjum verka-
manni í blóð borin og birtist í verki hans. Einhver mesti
listrænn unaður sem maður getur notið í ítalíu er að
skoða ítalska vinnu af ýmsu tagi, sjá hvemig þeir smíða
skó, leggja gólf, gánga frá gluggum, sauma föt, klippa
menn og raka, hvað öll smíði verður listræn hjá þeim,
jafnvel eldspýtustokkarnir, hvernig gatnagerð þeirra
tekur svip af mósaík, vínpaldrar. og brautir verða skraut
í landslaginu, þeir stunda listræna jámsmíði í anda gull-
smíði, eða skaltu segja listin sem hannyrðakonurnar
leggja í dúka sína; handbragð þessarar þjóðar er óslit-
in leit að fullkomnun.
EVRÓPA SNEISAFULL AF
VÖRU.
Eitt höfuðeinkenni Evrópu í svipinn, hvar sem maður
fer, eru þau ókynstur af vöru sem alstaðar eru á boð-
stólum. Allar búðir úttroðnar af nýrri vöru, oft meira að
segja betri en var á boðstólum fyrir stríð, birgðirnar kom-
ast stundum ekki fyrir inni í búðunum, bæði í Frakk-
landi og Italíu er algeingt að sjá vörustöflunum lilaðið
upp á gángstéttunum fyrir utan, álnavöru, skófatnaði,
búsáhöldum og ýmsu krami, hreinlætisvöru, ávöxtum,
súkkulaði og alskonar sælgæti, bókum og listgripum.
Vöruskömtun þekkist yfirleitt ekki nema á Islandi, ein-
hverjar hömlur kvað þó vera á sykri og feitmeti í ein-
stöku löndum, og kaffi er sem næst bannað í Danmörku.
Auk þess sem bæði verslanir í Italíu eru fullar og gáng-
stéttirnar fyrir utan verslanirnar má sjá götusala slá upp
vagnbúðum sínum á öðru hverju horni, bjóðandi alskon-
ar varníng, nælonsokka, sápuspæni, varalit, amríkusíga-
rettur og altuppí gullsmíði, auk þess er mönnum ekki fritt
á strætinu fyrir gotuterri prángara sem eru umboðsmenn
smyglara og þjófa og bjóða alskonar smávöru með kosta-
kjörum. I kjölfar þessarar ofgnægðar vöru fer kreppa og
atvinnuleysi. I Italíu eru nú á aðra miljón atvinnuleys-
verslun er stífluð um alla Evrópu, bæði innanlands
og ríkja á milli. Bilið milli vöruverðs og verkkaups al-
menníngs er svo breitt að yfir það er ekki fært nema
fuglinum fljúgandi, þrátt fyrir vörumergðina standa búð-
irnar auðar að fólki. Sama máli gegnir um veitíngahús
víðsvegar um Evrópu, þau hafa á boðstólum allar kræs-
íngar sem hjartað lystir, en borðin standa auð í mat-
málstímanum, Evrópa hefur ekki leingur efni á að borða
úti, allur .veitíngahússrekstur er í kreppu. Hjá okkur á
Islandi standa menn hinsvegar uppi með fullar hendur
fjár, en vara fæst ekki í búðum og fátæktin á matskrám
veitíngahúsa okkar er orðlögð. Á meginlandi Evrópu
aungvu síður en á Islandi ríkir vöntun mitt í alsnægtun-
um, aðeins er vöntuninni haldið við með mismunandi að-
ferðum hér og þar.