Íslendingaþættir Tímans - 03.08.1972, Blaðsíða 9

börnum sinum, hjón.sem fluttu strax
þangað og nutu góða af handaverkum
fyrirrennara sins og var það vel, þvi
heilsuleysi bagaði mjög þessa að öðru
leyti dugmiklu og ágætu fjölskyldu,
sem enn er þar i framhaldi á staðnum
og vonandi um langa framtið og far-
sæla, bæöi fyrir sig og sveit sina.
Halldór hafði farið til náms að
Hvanneyri, er hugur hans stefndi að
búskap. Um þær mundir var einnig
svonefndur M jólkurskóli starfræktur á
Hvitárvöllum, þvi að þá voru rjómabú
til vinnslu smjörs, osta og skyrs úr ný-
mjólk á nokkrum stöðum og ungum
stúlkum kennd þau fræöi á slikum
skólum. Þá kynntist hann ungri stúlku
úr Skagafirði systur hins kunna söng-
vara Sig. Skagfields og bundust þau
tryggðaböndum, giftu sig og höfðu bú
skap þar i sveit. En hugur hans stóð til
Borgarfjarðar og æskustöðvanna, og
hin unga kona hans fylgdi honum fús-
lega þangað var mér sagt, og settist þá
að á Fossum ásamt honum. En
skyndilega dró fyrir sólu. Sorgin gekk i
bæ þeirra og konan unga hvarf á
braut, en eftir stóð hinn fastlyndi hug-
prúði maöur með tvo unga syni þeirra
sér við hlið. — Þá var það, að Ástriður
Gisladóttir hafði stigið sin rólegu ihug-
andi heilla og gæfuspor inn i bæinn
hans og tekið i sinar góður hendur og
traustu herðar húsmóðurstörf og
skyldur, með slikum sóma sem fram-
ast mátti vera, og eru þau mér eitt feg-
ursta vitni um órofa tryggð og fagra
sambúð og samstillingu i störfum og
lifsskoðunum, og yfirlætisleysi bæði i
háttum og tali, enda vinsæl af fólki,
sem kynntist þeim, bæði i sambýli og
umhverfi sinu. Þessir tveir synir Hall-
dórs, sem heita Sigurður og Lárus, uxu
upp og þroskuðust á þessu góða heimili
við störf og aðbúð þess, en er fjölskyld-
an flutti til Reykjavikur voru þeir
orðnir fulltiða, og eru langan tima
búnir að vera búsettir hér, farsælir
heimilisfeður i öruggri atvinnu og vin-
sælir og velmetnir. Virðast þeir bera
glögg einkenni uppruna sins og heim-
ilishátta. Lárus hefur, siðan hann
kvæntist hinni ágætu konu sinni Ingi-
björgu, búið að Garðastræti 19. Bæði af
þeirra hálfu og Sigurðar. var frábær
lega vel fylgzt með þvi, ef eitthvað var
hægt að gera til gagns eða gleði, með-
an heilsa þeirra var það góð, að þau
kusu að búa á sinu rúmgóða og hent-
uga heimili. Þvi jafnvel eftir að Ast-
riður. þegar hún var um áttrætt, var
búin að Iiða stórfelld og þjáningarfull
veikindi. bæði heima og á hæli og stór-
um tapa sjón, var Halldór ern, léttur á
fæti og umhyggjurikur og jafnvigur á
innanhúsverk, svo sem matreiðslu
o.fl., svo þau voru enn um sinn útaf
fyrir sig, unz hann fékk slag, sem
rændi hann þreki sinu, svo hann aðeins
kom stund og stund fram i stofu studd-
ur af henni, sem áskildi sér þann rétt
einan. að mega vera honum allt er hún
megnaði til hinsta andartaks, sem var
ekki löngu siðar, eða um jólin 1969. Þá
var Halidór 91 árs gamall. — En
tengdadóttirin færði sig strax, er hann
veiktist og hjálpar þurfti með, i þeirra
ibúð til að matreiða þar og annast allt.,
með hinni mestu prýði, gestrisni og
glöðum hug. Ég var stödd á sjúkrahúsi
er andlát og útför Astriðar heitinnar
fór fram hér i borg i marzmánuði s.l.
en er ég kom heim skömmu siðar, lét
ég ekki dragast að tala við þau hjónin
Lárus og konu hans, sem var heima
við, en hann i vinnu sinni. Hún sagði
mér að enn væri hér i bænum stödd
fyrrverandi mótbýliskona þeirra frá
Fossum, háöldruð og heilsubiluð, sú
eina persóna, sem eftir er af eldri kyn-
slóðinni er þarna var, er mig bar þar
forðum að garði, og hún lét ekki undir
höfuð leggjast að koma til hinztu
kveðju hérna megin landamæranna.
Það voru ekki langar ráðagerðir i
smiðum. en skjótar framkvæmdir. Ég
gekk i góðu veðri skamman spöl að
Garðarstr. 19, en Guðfinna, en svo
heitir konan, var sótt til systur sinnar
og við sátum hlið við hlið á útsaumuð-
um stofustólum þeirra hjóna með
einnig stórar saumaðar myndir og
tjöld á veggjum o.fl. fallegt fyrir aug'-
um, en brátt niðursokknar i samræður
bundnar sömu minningum og kær-
leika, tvær gamlar konur, sem hlust-
uðu á nið áranna. Já,sæl er sú kona sitt
er á, ilmblóm ástar i annarra hjört
um. — Aldrei hefur mér fundizt marz
svo hlýr og sólheiður, sem þetta vor; er
blóm ruku uppi görðum, og fiflar
sprungu út i skjóli, löngu fyrr en
venjulegt er-, og ég hugsaði með mér,
hve fagurt væri að deyja svona inn i
vorið, og brátt legði móðir jörð iðgrænt
iifandi flosteppi yfir hana Ástriði okk-
ar, hana sem svo sannarlega elskaði
blóm og börn. Og fögur ilmandi blóm
spruttu fram úr hverri minningu sem
ég átti um hana og hennar umhverfi.
Ástriður var dul að eðlisfari og fámál
um lif sitt og hagi, en mér þótti mjög
gaman að sitja hjá henni og tala við
hana, þvi að þrátt fyrir þungan sjúk-
dóm og slæma sjón á siðari árum, var
heyrnin góð og minni og eftirtekt svo
ótrúlega glögg og skýr, að mig stór-
furðaði á þvi, svo háum aldri sem hún
náði þannig, og stilling og þolgæði eftir
þvi. Hún kvartaði aldrei, þrátt fyrir
þjakandi sjúkdóm og sáralitla sjón
mörg undanfarin ár. Ég held að henni
hefðu verið að skapi erindi Sr. Sveins
Vikings, sem ég sá að honum látnum
og mér finnst aö komi heim við þá
skoöun, er felst i þessum ljóðlinum úr
vorsálmi Sr. M.J. t hverju foldarfræi
byggir andi, sem fæddur var á ódauð-
leikans landi.
Hér er svo erindi Sr. S.V.
óttast ei, sú hönd er mild og hlý,
sem hvarmi þreyttum lokar hinzta sinn.
Þá nóttin dvinar dagur ris við ský
og dauðinn. iifsins þjónn, er vinur þinn.
Já, dauðinn hann er Drottins hinzta gjöf
til dauðlegs manns, er ferðast hér á jörð
Og fegra lif þin biður bak við gröf,
þvi ber að kveöja hér meö þakkargjörð.
Nú bið ég ykkur, sem hafið haft þol-
gæöi til að lita yfir þessar linur minar,
sem ég kalla minningarorð, og eru það
i sannleika sagt, en ekki neitt heildar-
yfirlit eftir látna vini, um lif og starf
þeirra. Til þess skortir mig þekkingu
og hæfni, en mig langaði einungis að
hripa niður nokkrar minningar, er að
mér sóttu við fráfall Ástriðar og til-
einka henni á þessum afmælisdegi
hennar, sem er 30. mai, en þá hefði hún
orðjð 92ja ára, ef hún hefði beðið hans.
Guð blessi henni daginn og ástvinum
hennar.
Ég ætlaði frá upphafi að tileinka
henni þessar linur og láta þær koma út
á þessum afmælisdegi hennar, á svip-
aðan hátt eins og þegar bók er tileink-
uð vini, bók, sem ekki þarf beint að
snerta hann persónulega.
Og nú tekur hugurinn langan sprett til
baka, að minningu, þar sem ég, 25 ára
að aldri, stend á sólbjörtum vordegi
með hrifu i höndum og er að raka, ekki
grasi samt, heldur það, sem við þar
nyrðra köllum, að hreinsa tún. Bæir
standa tveir hér i sama túni og stutt á
milli, svo börnin frá þeim báðum eru
að leika sér saman i nánd við mig, glöð
og ánægð.
Allstór á rennur örskammt frá og
bæir til beggja handa og stundum er
þar gott skautasvell á vetrum, sem
léttir samgöngur, en einnig er allstór
brú skammt frá.
Einn er þó hængur hér á gæðum lif-
sins, en hann er sá, að eitt barnanna
hafði fengið lömunarveiki, sem stakk
sér niður hér um slóðir og skildi stund-
um eftir tilfinnanleg spor, og svo var
hér. Þessi litli drengur fékk svo mik-
inn hnekk likamlega, að vöxtur hans
staðnaði mjög, og átti hann óhægt með
að fylgja börnum i leik, eða ganga
nokkuð að ráði. Aftur á móti hafði
hann heilbrigt höfuð, breiðan fallegan
hnakka, stórt enni og eðlilegan svip og
hörundslit, hugsaði skýrt og þótti vænt
um, ef talað var eðlilega við hann og
var hýr og glaður ef spaugað var.
islendingaþættir
9