Íslendingaþættir Tímans - 03.08.1972, Blaðsíða 13

Páll Sveinsson var óvenju stórhuga
og kjarkmikill. Búskapurinn i
Gunnarsholti bar þvi gleggst vitni.
Meðan Runólfur Sveinsson var sand-
græðslustjóri safnaði hann i
Gunnarsholt þeim holdanauta-
blendingum af Galloway kyni, sem til
voru i landinu. Við þessu búi tók Páll,
er hann varð sandgræðslustjóri. Hafði
hann mjög annazt rekstur búsins frá
upphafi, enda kunnugur holdanauta-
búskap i Bandarikjunum. Páll fjölgaði
gripum þessum ört og reyndi að bæta
þá með úrvali eins og unnt var. Hefur
nú árum saman verið á þriðja hundrað
holdanautgripa á vetrarfóðri i
Gunnarsholti. En er Páll fór að nota
flugvél til að bera á hina uppblásnu
hraunfláka i Gunnarsholtslandi, þá
setti hann þar upp stærsta sauðfjárbú
landsins, allt að 1500 fjár á vetrarfóðri.
Sumir höfðu horn i siðu þessa búskap-
ar, töldu hann ekki koma við land-
græðslu, auk þess væri hann ekki að
öllu leyti til fyrirmyndar, byggingar
væru óvandaðar og prýddu ekki stað-
inn og rikið ætti ekki að keppa við
bændur um kjötframleiðslu. Þrátt fyr-
ir þessa gagnrýni var Gunnarsholts-
búið á tvennan hátt til fyrirmyndar.
Þar var sýnt, að hægt var að framleiða
mikið af búfjárafurðum án kostnaðar-
samra bygginga og þar mun hafa ver-
iðeytt minna vinnuafli til að framleiða
hverja smálest af dilkakjöti en á
nokkru öðru fjárbúi á landinu.
Máltækið segir: „Glöggt er gests
augað”. Þess varð ég oft var, er ég
kom með erlenda búvisindamenn að
Gunnarsholti. Sumarið 1960 var Dr.
C.P. McMeekan frá Nýja-Sjálandi,
einn af stórbrotnustu landbúnaðar-
frömuðum heimsins, gestur Búnaðar-
félags Islands hér á landi. Ég, ásamt
nokkrum öðrum starfsmönnum land-
búnaðarins, fórum með honum að
Gunnarsholti. Ég gleymi aldrei hrifn-
ingu þessa viðförla búvisindamanns,
er hann sá hina stóru hjörð i Gunnars-
holti úða i sig grængresinu, sem óx upp
úr uppblásnum hraunum og svörtum
sandi. Fjöldi ánna var með tvilemb-
ingum, féð rigvænt og sællegir naut-
gripir á við og dreif um hagana, en
heima við slegin tún og hálfvaxnir
grænfóðurakrar, sem ætlaðir voru til
haustbeitar fyrir sláturfénað og til
votheysgerðar. McMeekan taldi þetta
glæsilegt afrek og eitt táknrænasta
dæmi um mikilvægi samvirkra áhrifa
jarðargróðurs og búfjárbeitar, sem
hann hafði séð. Hann dáðist að þvi,
hvernig búféð þétti hinn gljúpa jarð-
veg með klaufum sinum og breytti
grösunum i lifrænan áburð jarðvegi og
gróðri til góðs. Eg minnist einnig
skozk búnaðarráðunautar, sem var
islendingaþættir
hér á landi að kynna sér fjárhús og
fjárhirðingu. Hafði hann viða séð
vönduð hús og vel fóðrað fé, er hann
kom að Gunnarsholti, en þar var hann
hrifnastur af hinni stóru og vel öldu
hjörð og ódýru fjárhúsunum.
Hin stórfeilda ræktun i Gunnarsholti
gerði auðvelt að reisa þar grasköggla-
verksmiðju fyrirtækisins Fóður og
fræ. Páll Sveinsson var i stjórn þess
fyrirtækis frá stofnun.
Páll Sveinsson var glæsimenni,
ágætum gáfum gæddur og hið mesta
karlmenni. Ég sá hann fyrst i hópi
námssveina i Hólaskóla, er ég var þar
á fundi. Hið bjarta yfirbragð hans og
æskuljómi fer mér aldrei úr minni. Ég
spjallaði þá við hann og fann þar fyrir
13